Μάχη για επιβίωση σε συνθήκες «τρίδυμης» κρίσης δίνουν οι χιλιάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους της εστίασης και των αλκοολούχων ποτών στη χώρα μας.
«Καλούμαστε να λειτουργήσουμε τις επιχειρήσεις μας στη σκιά των επιπτώσεων της πανδημίας, της πληθωριστικής απειλής που έχει εκτοξεύσει στα ύψη ενεργειακό κόστος και πρώτες ύλες, αλλά και εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία», υποστήριξε τη Δευτέρα, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατόρων & Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), Γιώργος Καββαθάς, εκτιμώντας πως το επόμενο διάστημα μια στις δύο επιχειρήσεις της εστίασης θα αυξήσουν τις τιμές τους, λόγω του δυσβάσταχτου κόστους λειτουργίας τους.
Σύμφωνα με τον κ. Καββαθά, η εστίαση έχει υποστεί ζημιά ύψους 4 δισ. ευρώ τα τελευταία δύο χρόνια λόγω της πανδημίας, ενώ ο χαμένος τζίρος δεν αναπληρώνεται. Όπως εξήγησε, τις καθημερινές η πτώση του κύκλου εργασιών για την εστίαση είναι μεγάλη, ενώ δεν είναι δυνατόν να αντισταθμιστεί από την κίνηση τα σαββατοκύριακα – όταν αυτή υπάρχει.
Χιλιάδες λουκέτα, επιχειρήσεις - φαντάσματα και «αιμορραγία» προσωπικού
Για χιλιάδες λουκέτα και επιχειρήσεις φαντάσματα που βρίσκονται στο χείλος της χρεοκοπίας, λόγω της πανδημίας, έκανε λόγο από την πλευρά του ο πρόεδρος του Σωματείου BARECA, Ηρακλής Ζησιμόπουλος, προειδοποιώντας πως η ενεργειακή κρίση και η αλματώδης άνοδος του πληθωρισμού θα αποτελέσουν ταφόπλακα για την εστίαση αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα στήριξης.
Λαμβάνοντας τον λόγο ο Πρόεδρος της Ένωσης Bartenders Ελλάδος, Δημήτρης Ζάππας, αποκάλυψε πως η πανδημία οδήγησε μεγάλο μέρος των εργαζομένων να εγκαταλείψουν τον κλάδο, με τους εργοδότες να ψάχνουν διαρκώς προσωπικό, εκφράζοντας φόβους πως η «αιμορραγία» του προσωπικού θα συνεχιστεί. Σύμφωνα με τον κ. Ζάππα, οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να γυρίσουν την πλάτη στον κλάδο, καθώς δημιουργούν αξία για τις επιχειρήσεις που τους απασχολούν. Πρέπει, στον αντίποδα, να δώσουν το παρών στο διάλογο για ένα βιώσιμο μέλλον και με μεράκι και υπευθυνότητα - ως προς τη διάθεση αλκοόλ - να συνεχίσουν να στηρίζουν τον κλάδο, χωρίς να ξεχνούν την αναγκαιότητα της συνεχούς επιμόρφωσής τους για την προσαρμογή τους στις νέες ανάγκες της εποχής.
«Πνίγει» τον κλάδο των αλκοολούχων ποτών η βαριά φορολογία - Ανθεί το λαθρεμπόριο
«Για μια φιάλη των 20 ευρώ, τα 11 ευρώ καταλήγουν στο κράτος ως άμεση φορολογία», εξήγησε, από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕνΕΑΠ), Ισίδωρος Ρεβάχ, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως η φορολογία στα αλκοολούχα ποτά στην Ελλάδα είναι κατά 40% υψηλότερη έναντι του μέσου όρου της ΕΕ και κατά 450% έναντι της γειτονικής Βουλγαρίας. Όπως προειδοποίησε ο κ. Ρεβάχ, η βαριά φορολογία δεν πλήττει μόνο τον κλάδο αλλά και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας στο σύνολό της. «Ειδικά ο εξαιρετικά υψηλός ΕΦΚ δεν πλήττει μόνο τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων των αλκοολούχων ποτών, αλλά αυξάνει σημαντικά και τα λειτουργικά κόστη των επιχειρήσεων HORECA και συντελεί στη διατήρηση των υψηλών τιμών σε μια περίοδο που κοινωνία και οικονομία αναμετρώνται με την ακρίβεια. Και, φυσικά, οι υψηλοί φόροι αποτελούν τροχοπέδη στην υγιή ανάπτυξη των επιχειρήσεων πριμοδοτώντας τη φοροδιαφυγή και το λαθρεμπόριο», σημείωσε.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕνΕΑΠ, το πρόβλημα της παρανομίας έχει τρεις διαστάσεις για τον κλάδο. Το λαθρεμπόριο αγγίζει περίπου το 8% του όγκου των ποτών που καταναλώνονται, ενώ η παράνομη παραγωγή, αν και έχει μειωθεί αρκετά, παραμένει κοντά στο 4% του όγκου. Την ίδια στιγμή, ένας τεράστιος όγκος παράνομου τσίπουρου, κυκλοφορεί και προσφέρεται χύμα, αγγίζοντας έως και το 20% του όγκου των αλκοολούχων ποτών.
Ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών κατέγραψε αύξηση 25% στον κύκλο εργασιών του στο πρώτο τρίμηνο του 2022 (έως τώρα), έναντι του 2021 όπου η χώρα τελούσε υπό καθεστώς lockdown, ενώ σε σχέση με το 2019 - την τελευταία χρονιά κανονικότητας - ο τζίρος εμφανίζεται μειωμένος κατά 40%.
«Δαμόκλειος σπάθη» ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο κίνδυνος ελλείψεων
Οι συμμετέχοντες στη συνέντευξη Τύπου συμφώνησαν πως ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι «ένα σύννεφο που επικρέμεται επάνω μας», αυξάνοντας την αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα και ασκώντας μεγάλη ψυχολογική πίεση στους καταναλωτές. «Η ψυχολογία είναι πολύ σημαντική για τους κλάδους της εστίασης και των αλκοολούχων ποτών. Εάν ο κόσμος δεν είναι καλά, δεν θα βγει… Εάν ο κόσμος βλέπει συνέχεια τις σκηνές του πολέμου δεν θα είναι καλά», υποστήριξαν οι εκπρόσωποι των δύο κλάδων.
Σύμφωνα με τους ίδιους, η διάρκεια της πολεμικής σύρραξης θα κρίνει αν θα υπάρξουν διευρυμένες ελλείψεις προϊόντων στην ελληνική αγορά. Ωστόσο, ενισχύονται οι κίνδυνοι για ελλείψεις στα προϊόντα στα οποία υπάρχει εξάρτηση από τη Ρωσία και την Ουκρανία, όπως το ηλιέλαιο και τα σιτηρά.
Ακόμη, όμως κι αν ο πόλεμος στην Ουκρανία τελείωνε αύριο, τα προβλήματα για τους κλάδους της εστίασης και των αλκοολούχων ποτών δεν θα εξαφανίζονταν, καθώς οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στους Ρώσους είναι ακόμη εδώ. Οι εκπρόσωποι των δύο κλάδων εμφανίζονται προβληματισμένοι, εξηγώντας πως η αποκατάσταση της ομαλότητας είναι ένα συνδυαστικό θέμα που απαιτεί περισσότερες δράσεις. «Και να τελειώσει ο πόλεμος, η φορολογία μένει», σχολίασε χαρακτηριστικά ο κ. Ρεβάχ.
Η συμβολή των αλκοολούχων ποτών στο ελληνικό ΑΕΠ
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει επεξεργαστεί το ΙΟΒΕ, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 365 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια παραγωγή αλκοολούχων, καθώς και τέσσερις εισαγωγικές εταιρείες από τις οποίες προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών. Το 2021 ο κύκλος εργασιών των αλκοολούχων ποτών ανήλθε σε 391,3 εκατ. ευρώ, με το 35% να προέρχεται από τα προϊόντα εγχώριας παραγωγής και το υπόλοιπο 65% από τα εισαγόμενα.
Η άμεση προστιθέμενη αξία του κλάδου στην ελληνική οικονομία ανήλθε σε 121 εκατ. ευρώ, ενώ σωρευτικά η άμεση, έμμεση και προκαλούμενη προστιθέμενη αξία από την αλυσίδα εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών άγγιξε την περασμένη χρονιά τα 247 εκατ. ευρώ, καθώς κάθε 1 ευρώ άμεσης προστιθέμενης αξίας από τον κλάδο δημιουργεί πρόσθετο 1 ευρώ προστιθέμενης αξίας στις εφοδιαστικές του αλυσίδες. Την ίδια στιγμή, η αλυσίδα εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών συνεισφέρει στην ελληνική οικονομία περίπου 3.675 θέσεις εργασίας. Το 2021 η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών ανήλθε περίπου στα 32,5 εκ. λίτρα, με το 67% να είναι κυρίως ουίσκι και βότκα, 20% το ούζο και 13% το τσίπουρο.
Στο μέτωπο της φορολογίας, σε 266 εκατ. ευρώ ανήλθαν τα έσοδα από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης αλκοολούχων, ενώ σε 247 εκατ. διαμορφώθηκαν τα έσοδα από τον ΦΠΑ στην αιθυλική αλκοόλη.
Η συμβολή της εστίασης στο ελληνικό ΑΕΠ
Η εστίαση αποτελεί βασική συνιστώσα του κλάδου φιλοξενίας με ισχυρή συμβολή στα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας και ιδίως στην απασχόληση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, το 2021 καταγράφηκαν συνολικά 80.358 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εστίαση, με το ένα τέταρτο εξ αυτών να βρίσκεται στην Αττική και ένα 15,1% στην Κεντρική Μακεδονία. Ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε σε 5,7 δισ. ευρώ, από 6,9 δισ. ευρώ το 2019, με το 67% να προέρχεται από τα εστιατόρια (3,8 δισ. ευρώ) και το 28% από τα καφέ – μπαρ (1,6 δισ. ευρώ).
Η άμεση προστιθέμενη αξία του κλάδου στην ελληνική οικονομία ανήλθε σε 958 εκατ. ευρώ, ενώ σωρευτικά η άμεση, έμμεση και προκαλούμενη προστιθέμενη αξία άγγιξε την περασμένη χρονιά τα 1,694 δισ. ευρώ, καθώς κάθε 1 ευρώ άμεσης προστιθέμενης αξίας από τον κλάδο δημιουργεί πρόσθετα 0,8 ευρώ προστιθέμενης αξίας στις εφοδιαστικές του αλυσίδες. Παράλληλα, το 2021 οι επενδύσεις στον κλάδο της εστίασης ανήλθαν σε 107 εκατ. ευρώ.
Η εστίαση συνεισφέρει στην ελληνική οικονομία με την υποστήριξη περίπου 565.000 θέσεων εργασίας, με το 57% να απασχολείται στα εστιατόρια και το 40% στα καφέ – μπαρ. Πρόκειται, μάλιστα, για βασικό κλάδο απασχόλησης των νέων, αφού το 14,2% των απασχολούμενων είναι νέοι, ηλικίας 15-24 ετών.
«Στηρίζω HORECA»: Επτά φορείς ενώνουν δυνάμεις
Στη συνέντευξη Τύπου της Δευτέρας ανακοινώθηκε η σύσταση της συμμαχίας «Στηρίζω HORECA» στην οποία συμμετέχουν επτά φορείς εκπροσώπησης επιχειρήσεων και εργαζόμενων με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών και προϊόντων στον ευρύτερο τομέα φιλοξενίας και εστίασης (HORECA). Αναλυτικά, στη συμμαχία συμμετέχουν η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ), η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατόρων & Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕνΕΑΠ), ο Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων και Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ), το Σωματείο Επιχειρήσεων Εστίασης BARECA, η Ένωση Bartenders Ελλάδος και ο θεσμός Athens Bar Show.
Οι κλάδοι εστίασης και φιλοξενίας αποτελούν τον δυναμικότερο τομέα της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με την ανάλυση και τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ για το 2021 αυτοί συνεισφέρουν συλλογικά προστιθέμενη αξία 9,8 δισ. ευρώ, η οποία αντιστοιχεί σε περισσότερο από 5,5% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ οι 112.000 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα παράγουν περίπου 552.000 άμεσες θέσεις εργασίας, οι οποίες αντιστοιχούν στο 11,9% της απασχόλησης στην Ελλάδα. Εστίαση και φιλοξενία αποδίδουν 3,6 δισ. ευρώ σε μισθούς και εισφορές, καθώς και φόρους που ανέρχονται σε 1,181 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,5% των φορολογικών εσόδων του κράτους.
Με βασική επιδίωξη να προωθήσουν τον συστηματοποιημένο διάλογο σε εθνικό επίπεδο, οι σύμμαχοι φορείς προχώρησαν στη σύνταξη μιας Χάρτας Κοινών Θέσεων και Δεσμεύσεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ευρύτερου τομέα φιλοξενίας και εστίασης στην Ελλάδα.
Μέσω της Χάρτας, η συμμαχία προτείνει:
1. Επαναφορά - μείωση του ΦΠΑ στη διαμονή στο 6% - όπως ίσχυε μέχρι το έτος 2015 - ή άλλως εναρμόνιση του με τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Ενδεικτικά, ο ΦΠΑ διαμονής στην Κύπρο ανέρχεται σε 9%, στην Πορτογαλία στο 6%, στην Ισπανία σε 10%, στην Ιταλία σε 10% και στην Τουρκία σε 8%.
2. Μείωση ΦΠΑ στην εστίαση στο 6% ώστε, μεταξύ άλλων, να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις του πληθωρισμού και το ιδιαίτερα αυξημένο κόστος που προκαλείται κυρίως από την υπέρμετρη αύξηση των τιμών ενέργειας.
3. Προσαρμογή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) των αλκοολούχων ποτών στον μέσο όρο της ΕΕ, προσεγγίζοντας αναλογικότερα τη σχέση της φορολόγησης με το εισόδημα των Ελλήνων πολιτών, καθώς και ως απάντηση α) στο κύμα ανατιμήσεων και β) στη φοροδιαφυγή και το παράνομο εμπόριο που ενισχύεται από την υψηλή φορολογία. Σήμερα, ο συντελεστής ΕΦΚ είναι ο υψηλότερος στην Ε.Ε. σε σχέση με το κατά κεφαλήν εισόδημα.
4. Παροχή αντισταθμιστικών μέτρων προς τις επιχειρήσεις εστίασης και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις έναντι των επιπτώσεων από τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας π.χ. παράταση στην εξόφληση των επιστρεπτέων προκαταβολών για ένα εξάμηνο και επιδότηση εργοδοτικών εισφορών για τα καταστήματα εστίασης για το εξάμηνο 11-2021 έως 4-2022 με κλίμακα αναλόγως πτώσης τζίρου σε σχέση με το 2019-2020.
5. Άμεση έκδοση των προσκλήσεων για τα χρηματοδοτικά προγράμματα που έχουν ήδη εξαγγελθεί και στοχεύουν στην προσαρμογή των επιχειρήσεών μας στις απαιτήσεις της νέας περιβαλλοντικής νομοθεσίας (πρόγραμμα «Εξοικονομώ» κ.λπ.).
6. Εξυγίανση του ανταγωνισμού στη διαμονή. Υιοθέτηση ενός νομοθετικού πλαισίου που θα θέτει συγκεκριμένους κανόνες σε σχέση με τη λειτουργία της βραχυχρόνιας μίσθωσης και πρόβλεψη υποχρεώσεων ανάλογων με αυτές που ισχύουν για τα νόμιμα τουριστικά καταλύματα. Εντοπισμός των παράνομων καταλυμάτων και επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων.
Από πλευράς τους, οι φορείς που απαρτίζουν τη Συμμαχία «Στηρίζω HORECA» έχουν δεσμευτεί από κοινού στην αντιμετώπιση των προκλήσεων με κοινωνική ευθύνη, την ανάπτυξη θετικών προτάσεων σε πνεύμα συνεργασίας με την Πολιτεία και την ενεργή υποστήριξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDGs) για την εργασία και την οικονομική ανάπτυξη, την ισότητα, την υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση και το περιβάλλον. Στο πλαίσιο των δεσμεύσεών τους, οι σύμμαχοι φορείς του «Στηρίζω HORECA» εργάζονται συλλογικά και συστηματικά για τη διασφάλιση ποιότητας στις υπηρεσίες τους με βάση τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα, την εφαρμογή σύγχρονων προτύπων υγιεινής και ασφάλειας για τους καταναλωτές, τη διασφάλιση ποιοτικών συνθηκών εργασίας για τους εργαζόμενους στις επιχειρήσεις HORECA, την επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση των εργαζομένων στον τουρισμό και την εστίαση, καθώς και για την προστασία του περιβάλλοντος.
