Οι απαιτήσεις ν.4706/2020, έχουν συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση των δεικτών της πολυμορφίας των ελληνικών διοικητικών συμβουλίων και σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της RSM Greece με τίτλο “The RSM Board Diversity Survey”, στις ελληνικές επιχειρήσεις 59 θέσεις ανώτατων μελών (πχ. Προέδρου, Αντιπροέδρου ή Διευθύνοντος Συμβούλου ή συνδυασμού αυτών) καλύπτονται από γυναίκες, έναντι των 366 θέσεων που καλύπτονται από άνδρες. Αν και παρατηρείται βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, σύμφωνα με την οποία μόλις 47 θέσεις καλύπτονταν από γυναίκες (18% εκπροσώπησης έναντι 12%), υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα αυτό. Παράλληλα,
διαπιστώθηκε ότι το 7% των μελών έχει ηλικία μικρότερη των 40 ετών και το 28% ηλικία μικρότερη των 50 ετών, γεγονός που αποτελεί βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα κατά την οποία μόλις το 21% των μελών ήταν ηλικίας κάτω των 50.
Ο κ. Βασίλης Πετίνης, ένας εκ των δύο επικεφαλής της RSM Greece η οποία ανήκει στην RSM Global, το 6ο μεγαλύτερο δίκτυο Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών και Συμβούλων Επιχειρήσεων στον κόσμο, μιλάει στο Insider.gr για το νέο νομοθετικό πλαίσιο τη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων στις επιχειρήσεις, την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις ελληνικές επιχειρήσεις σε επίπεδο πολυμορφίας και τα οφέλη που προκύπτουν από την αλλαγή στη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων σύμφωνα με όσα προβλέπει ο ν.4706/2020.
Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη που παραχώρησε ο κ. Βασίλης Πετίνης στο Insider.gr:
1. Πως επηρέασε το νέο νομοθετικό πλαίσιο τη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων στις επιχειρήσεις;
Μέσα από την έρευνα “The RSM Board Diversity Survey - The landscape following the implementation of Law 4706/2020”, συγκρίνοντας τη σύνθεση των ΔΣ πριν και μετά την εφαρμογή του ν.4706/2020, διαπιστώνουμε πως οι απαιτήσεις του έχουν συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση των δεικτών της πολυμορφίας των ελληνικών διοικητικών συμβουλίων, δίνοντας ένα αισιόδοξο μήνυμα προς αυτή τη κατεύθυνση. Βέβαια, η κάλυψη δεικτών δεν είναι επαρκής για να διασφαλίσει την ποικιλομορφία ένα διοικητικό συμβούλιο, καθώς μόνο μέσα από μία κουλτούρα ευαισθητοποίησης σχετικά με τη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη, που θα επιτρέπει σε κάθε μέλος ξεχωριστά, (ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας, γνώσεων, δεξιοτήτων, κ.τ.λ.) να αντιμετωπίζεται ως ισότιμο μέλος της ομάδας, να έχει φωνή και να μπορεί έμπρακτα να συνεισφέρει τις σκέψεις του στο διοικητικό συμβούλιο χωρίς περιορισμούς, μπορούν να διασφαλιστούν οι στόχοι και τα οφέλη της ποικιλομορφίας.
2. Πως άλλαξε ποιοτικά η σύνθεση των ΔΣ μετά την εφαρμογή του νέου νόμου;
Η έρευνα “The RSM Board Diversity Survey” εστιάζει σε 10 διαφορετικές κατηγορίες κριτηρίων πολυμορφίας. Αναφορικά με τη σύνθεση των ΔΣ και την πλήρωση των κριτηρίων ανεξαρτησίας των μελών, σε σχέση με την έρευνα που διεξήχθη πριν την εφαρμογή του νόμου, παρατηρείται αύξηση των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών έναντι των μη εκτελεστικών και κυρίως των εκτελεστικών. Από τα 284 νέα μέλη που προστέθηκαν, τα 118 (41,5%) είναι γυναίκες και τα 166 (58,5%) είναι άνδρες. Υπάρχει μία ανανέωση της σύνθεσης των ΔΣ, κατά 23% περίπου.
Όσον αφορά την κάλυψη διοικητικών θέσεων, είναι χαρακτηριστικό, ότι 59 θέσεις ανώτατων μελών (πχ. Προέδρου, Αντιπροέδρου ή Διευθύνοντος Συμβούλου ή συνδυασμού αυτών) καλύπτονται από γυναίκες, έναντι των 366 θέσεων που καλύπτονται από άνδρες. Αν και παρατηρείται βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, σύμφωνα με την οποία μόλις 47 θέσεις καλύπτονταν από γυναίκες (18% εκπροσώπησης έναντι 12%), υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα αυτό.
Ως προς το ζήτημα της εθνικότητας, η έρευνα έδειξε ότι 104 μέλη ΔΣ (8,5%) δεν είναι ελληνικής εθνικότητας. Εξ αυτών, τα 81 μέλη είναι άνδρες και τα 23 είναι γυναίκες. Σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, ο αριθμός και το ποσοστό μελών παρουσιάζει μία μείωση κατά 17 μέλη.
Ως προς την ηλικία των μελών των ΔΣ, διαπιστώθηκε ότι το 7% των μελών έχει ηλικία μικρότερη των 40 ετών και το 28% ηλικία μικρότερη των 50 ετών, γεγονός που αποτελεί βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα κατά την οποία μόλις το 21% των μελών ήταν ηλικίας κάτω των 50. Επίσης, το 33% των μελών έχει ηλικία μεταξύ 51 και 60 ετών, το 26% μεταξύ 61 και 70 ετών και το 14% ηλικία άνω των 70 ετών. Εκ των μελών ηλικίας μικρότερης των 40 ετών, το 57% αφορά σε άνδρες και το 43% σε γυναίκες ενώ στην ηλικιακή κλίμακα 41 έως 50 οι άνδρες αποτελούν το 68% και οι γυναίκες το 32%. Είναι σημαντικό ότι το 11% των νέων μελών που προστέθηκαν στα ΔΣ είναι ηλικίας μικρότερης των 40 ετών και το 26% μεταξύ 41-50 ετών.
Το 52% των εισηγμένων έχουν έναν πιο «οικογενειακό» χαρακτήρα, δεδομένου ότι στα ΔΣ αυτών, συμμετέχουν τουλάχιστον 2 μέλη συνδεδεμένα με τον βασικό μέτοχο.
Συγκρίνοντας τα νέα μέλη που προστέθηκαν σε σχέση με τα υφιστάμενα, διαπιστώθηκε ότι τα νέα μέλη έχουν υψηλότερο επίπεδο ακαδημαϊκής μόρφωσης, καθώς το 66% έχουν μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο σπουδών έναντι 51% των υφιστάμενων μελών.
3. Πως μεταφράζεται σε παραγωγικό επίπεδο η ποικιλομορφία της ηγεσίας; Έχει μετρήσιμα αποτελέσματα για τις επιχειρήσεις;
Η πολυμορφία σε επίπεδο διοικητικού συμβουλίου, δύναται να προσφέρει σημαντικά οφέλη στις επιχειρήσεις και να συντελέσει στην διεύρυνση των στρατηγικών της κατευθύνσεων.
Είναι χαρακτηριστικό πως μόνο μέσα από την ουσιαστική υιοθέτηση μιας κουλτούρας πολυμορφίας, η οποία δεν θα αποκλείει μέλη εξαιτίας διάκρισης φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής ή κοινωνικής προέλευσης, θρησκείας ή πεποιθήσεων, περιουσίας, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού κτλ., μπορεί να καλλιεργείται η δημιουργική σκέψη, να προωθείται η καινοτομία οδηγώντας στην αποτελεσματική διευθέτηση των εταιρικών υποθέσεων και να καθιερωθούν οι βέλτιστες εταιρικές πρακτικές. Έχει μάλιστα διαπιστωθεί ότι εταιρίες που υποστηρίζουν στρατηγικά και έμπρακτα τη διαφορετικότητα και τη πολυμορφία, ενισχύουν την Εταιρική Κοινωνική Υπευθυνότητά τους και προσελκύουν πελάτες οι οποίοι συσχετίζονται με τις αξίες των εταιριών αυτών. Σε ένα εργασιακό περιβάλλον που σέβεται και ενθαρρύνει τη διαφορετικότητα, η συνεισφορά των εργαζομένων αναγνωρίζεται έμπρακτα και ως εκ τούτου αισθάνονται πιο οικεία ώστε να εκφραστούν και να παρουσιάσουν τις ιδέες τους, ενώ παράλληλα το περιβάλλον αμοιβαίου σεβασμού οδηγεί σε εργαζομένους που μένουν πιστοί στο όραμα και τους σκοπούς της εταιρίας.
Η αρχή αυτής της προσπάθειας πρέπει να γίνει από τα ίδια τα διοικητικά συμβούλια, τα μέλη των οποίων πρέπει να ενθαρρύνουν με το παράδειγμα τους και τον υπόλοιπο οργανισμό, ούτως ώστε να κάνουν “set the tone at the top”. Ο ρόλος του Προέδρου και του CEO έχουν καταλυτική σημασία, ώστε να ενσωματωθούν οι αρχές της πολυμορφίας (diversity) και της συμπερίληψης (inclusion) στην εταιρική στρατηγική και κουλτούρα.
4. Τί δείχνει η σωρευμένη εμπειρία της RSM Ελλάδος για τον αντίκτυπο της ποικιλομορφίας στα διοικητικά συμβούλια; Πως και γιατί ωφελούνται επιχειρήσεις και εργαζόμενοι;
Από την μελέτη της σύνθεσης των διοικητικών συμβουλίων των εισηγμένων εταιριών που διενεργήσαμε, διαπιστώνεται ότι η εφαρμογή του ν.4706/2020 έχει συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της πολυμορφίας αυτών δεδομένου ότι η υποχρεωτικότητα του νόμου ιδίως ως προς τη συμμετοχή και των δύο φύλων αλλά και των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών δεν άφηνε περιθώρια μη συμμόρφωσης. Πέρα από αυτά τα δύο κριτήρια διαπιστώνεται ότι η εφαρμογή του νόμου οδήγησε και στη συμμετοχή νεότερων μελών αλλά και μελών που φέρνουν πολυμορφία ως προς την τεχνική τους κατάρτιση και τις δεξιότητες.
Αξίζει βέβαια να αναφερθεί ότι ναι μεν σε επίπεδο σχεδιασμού, τα διοικητικά συμβούλια πληρούν τα κριτήρια πολυμορφίας που θέτει ο νόμος δεδομένου ότι οι πολιτικές καταλληλότητας έχουν ορθά προσαρμοστεί, όμως είναι σημαντικό να μην παραμένουν οι εταιρίες μόνο στο σωστό σχεδιασμό αλλά να προχωρούν και στην ουσιαστική εφαρμογή αυτού. Με την υποστήριξη συμβούλων, μπορούν οι εταιρίες εμβαθύνουν σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, κανονιστικής συμμόρφωσης, διαχείρισης κινδύνων, εσωτερικού ελέγχου, ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και σε νομικά και ελεγκτικά θέματα και να αξιολογήσουν, να οργανώσουν και να σχεδιάσουν στρατηγικές, διαδικασίες και εταιρικές πολιτικές, προσαρμοσμένες στις ανάγκες και στη κουλτούρα τους. Μέσα από την έμπρακτη υιοθέτηση αξιών πολυμορφίας και πρακτικών ορθής εταιρικής διακυβέρνησης οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν στρατηγικά τις βέλτιστες πρακτικές που θα τις ωφελήσουν σε πολλαπλά επίπεδα.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως μέσα από την εμπειρία της RSM Ελλάδος στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς διοικητικά συμβούλια, αλλά και μέσα από την παροχή υπηρεσιών εύρεσης και επιλογής διοικητικών στελεχών, συμπεραίνεται πως πολλές είναι οι ελληνικές εταιρίες οι οποίες βάζουν πολύ ψηλά τον πήχη της πολυμορφίας, ακόμη και αν πληρούν τα ελάχιστα απαραίτητα κριτήρια, και επενδύουν στην αξία αυτή αντιλαμβανόμενες τα μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα.
