«Ελ Ντοράντο» για τους συμβουλευτικούς οίκους διαμορφώνει η αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε προς διαβούλευση από τον υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα, αργά το βράδυ της Παρασκευής 29 Απριλίου, με διάρκεια έως τις 13 Μαΐου, κινείται συνολικά σε θετική κατεύθυνση, διατηρώντας δύο ισχυρές δικλείδες ασφαλείας του σχεδίου νόμου που είχε αφήσει στον κ. Σταϊκούρα από τον περασμένο Αύγουστο, ο τότε αρμόδιος για τον χρηματοπιστωτικό τομέα υφυπουργός Οικονομικών, Γιώργος Ζαββός. Αφενός τη συγχώνευση των δύο οργάνων διοίκησης του Ταμείου σε ένα νέο ενιαίο όργανο, το Διοικητικό Συμβούλιο, αφετέρου την μη μετατροπή του ΤΧΣ σε επενδυτικό ταμείο. Η δημιουργία Διοικητικού Συμβουλίου θέτει τέλος στην έλλειψη επικοινωνίας και συνεργασίας που είχαν επιδείξει το Γενικό Συμβούλιο και η Εκτελεστική Επιτροπή του ΤΧΣ, οι οποίες αναδείχθηκαν με την παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου, Martin Czurda, τον Φεβρουάριο του 2021, ενώ προετοιμαζόταν η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς. Από την άλλη πλευρά, το ΤΧΣ δεν μετατρέπεται με την εφεξής λειτουργία του σε sovereign wealth fund, δεδομένου ότι η έννοια της σύστασής του και ο σκοπός του πόρρω απέχει από το να διαθέτει κεφάλαια προς επένδυση και να δίνει στα στελέχη του τη δυνατότητα να τα επενδύουν.
Ουσιαστικά, η μόνη αποστολή που έχει να διεκπεραιώσει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με την παράταση ζωής του μέχρι το 2025, είναι η αποεπένδυσή του από τις συμμετοχές του στις ελληνικές τράπεζες, με τον επωφελέστερο για το Ελληνικό Δημόσιο και τον Έλληνα φορολογούμενο, τρόπο.
Με βάση την αποστολή αυτή, θα ανέμενε κανείς ότι πρωταρχικό μέλημα θα ήταν η στελέχωση του ΤΧΣ από έμπειρους investment bankers. Τέτοια στελέχη υπάρχουν, βεβαίως, στη σύνθεση του Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ. Απομένει, όμως, να φανεί αν θα ανανεωθεί η θητεία τους στη λήξη της ή αν όχι, πώς θα αναπληρωθούν.
Με την πρώτη κιόλας ανάγνωση του προτεινόμενου σχεδίου νόμου, πάντως, είναι εμφανής η «αναπλήρωση» του know – how σε επενδυτική τραπεζική, από τους εξωτερικούς συμβούλους που θα έχουν κρίσιμο ρόλο στη στρατηγική αποεπένδυσης του ΤΧΣ. Μάλιστα, το ν/σ προβλέπει άλλον σύμβουλο για τη στρατηγική αποεπένδυσης και άλλον για τη στρατηγική διάθεσης των συμμετοχών του ΤΧΣ, με «παράθυρο» για περισσότερους εμπλεκόμενους συμβούλους σε καθεμία αποεπένδυση στην ίδια ή σε διαφορετικές τράπεζες.
Ειδικότερα, στο άρθρο 10 του σχεδίου νόμου για τη διάθεση των συμμετοχών του ΤΧΣ αναφέρεται (στις προσθήκες νέων παραγράφων 1α, 1β, 1γ και 1δ στην τροποποίηση του άρθρου 8 του ν. 3864/2010, με τις οποίες ορίζεται η διαδικασία της διάθεσης των μετοχών ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων πιστωτικών ιδρυμάτων που κατέχει το Ταμείο, ότι:
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου δύναται να διαβουλεύεται επί θεμάτων που σχετίζονται με τη στρατηγική αποεπένδυσης με θεσμικούς φορείς που κρίνει κατάλληλους, συμπεριλαμβανομένων των πιστωτικών ιδρυμάτων, διασφαλίζοντας την τήρηση της εμπιστευτικότητας της πληροφορίας. Προκειμένου να λάβει την απόφαση θέσπισης της στρατηγικής αποεπένδυσης, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου αναθέτει τη σύνταξη εκθέσεως σε ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο, ο οποίος διαθέτει διεθνώς αναγνωρισμένο κύρος και πείρα σε αντίστοιχα θέματα («σύμβουλος στρατηγικής αποεπένδυσης»).
Προκειμένου να λάβει την απόφαση περί διάθεσης, το Ταμείο λαμβάνει έκθεση από έναν ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο, ο οποίος διαθέτει διεθνώς αναγνωρισμένο κύρος και πείρα σε αντίστοιχες συναλλαγές («σύμβουλος διάθεσης»).
Η ιδιότητα του συμβούλου στρατηγικής αποεπένδυσης είναι ασυμβίβαστη και συνιστά κώλυμα για την απόκτηση της ιδιότητας συμβούλου διάθεσης.
Ο σύμβουλος διάθεσης συνάπτει σύμβαση που περιλαμβάνει ρήτρες ευθύνης για την περίπτωση μη εκτελέσεως ή ελλιπούς εκτελέσεως του συμβουλευτικού έργου του. Για διάστημα ενός (1) έτους από τη λήξη της ως άνω σύμβασης ο σύμβουλος διάθεσης δεν δύναται να παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε οποιοδήποτε τρίτο πρόσωπο ή φορέα για οποιοδήποτε ζήτημα που σχετίζεται με το περιεχόμενο της στρατηγικής αποεπένδυσης.
Στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι η αναφορά αυτή αποκλείει σε έναν σύμβουλο διάθεσης να αναλάβει τη διάθεση συμμετοχής του ΤΧΣ σε δύο τράπεζες ή τμηματικά στην ίδια τράπεζα, κάτι που μειώνει τα περιθώρια του Ταμείου να εξασφαλίσει την πληρωμή χαμηλότερων προμηθειών στους συμβούλους, με τελικό χαμηλότερο κόστος για το Ελληνικό Δημόσιο.
Παράλληλα, αν και η λειτουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προβλέπει θεσμοθετημένα την πλήρη ανεξαρτησία του από πολιτικές παρεμβάσεις, αίσθηση στο νομοσχέδιο προκαλεί ο «τελευταίος λόγος» που αποδίδεται ουσιαστικά για τις κινήσεις του ΤΧΣ στο Υπουργείο Οικονομικών. Αν και αυτό μπορεί να αποδοθεί σε λόγους στενής «εποπτείας» των κυβερνήσεων στη δράση του ΤΧΣ στον ορίζοντα μέχρι το 2025 και με στόχο τη διασφάλιση του δημόσιου οφέλους, την ίδια στιγμή, αφήνει κενά. Για παράδειγμα, ορίζεται ότι για την επιλογή του συμβούλου διάθεσης, το Υπουργείο Οικονομικών παρέχει τη γνώμη του προς το Ταμείο επί τη βάσει καταλόγου τουλάχιστον τριών (3) υποψηφίων συμβούλων, τον οποίο του υποβάλλει το Ταμείο. Είναι εύλογο το ερώτημα γιατί στο ΤΧΣ δεν αποδίδεται η ικανότητα και η ανάληψη πλήρους ευθύνης για την επιλογή του συμβούλου διάθεσης και γιατί θα χρειάζεται (και πώς θα το πράττει; μήπως προσλαμβάνοντας το ίδιο σύμβουλο;) να γνωμοδοτεί το Υπουργείο Οικονομικών.
