Ροή
Προβληματισμό στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχει προκαλέσει το σχέδιο της ΡΑΕ το οποίο είχε τεθεί σε διαβούλευση (και έληξε την Παρασκευή στις 23/9) για τη θέσπιση του «Μηχανισμού Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος» (ΜΑΕΙ), ο οποίος θα διαδεχθεί τον «Μεταβατικό Μηχανισμό Αποζημίωσης Ευελιξίας». Ουσιαστικά πρόκειται για την καταβολή στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανταλλάγματος για τη διαθεσιμότητά τους στην παροχή επάρκειας στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας ενώ σύμφωνα με τις ανεξάρτητες εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας ο εν λόγω μηχανισμός παραβλέπει την ανάγκη για «ευελιξία», την οποία παρέχουν ούτως ή άλλως χωρίς να αμοίβονται για αυτήν.
Όπως αναφέρεται στο σχέδιο της ΡΑΕ επανεξετάζονται τα χαμηλά ανώτατα όρια τιμών συμμετοχής στην αγορά, τα καθεστώτα στήριξης των ΑΠΕ, η έλλειψη βραχυπρόθεσμων αγορών που επιτρέπουν ευρύτερη συμμετοχή και η μη συμμετοχή της ζήτησης στη χονδρική αγορά ως παράγοντες με σημαντική επίπτωση στη ρευστότητα της αγοράς και στην ικανότητα της να αποστέλλει τα κατάλληλα επενδυτικά μηνύματα.
«Στην ελληνική αγορά ενυπάρχουν οι ανωτέρω αναφερθείσες αστοχίες και ανεπάρκειες, για την αποκατάσταση και άρση των οποίων δρομολογούνται μία σειρά μεταρρυθμίσεων. Συγκεκριμένα, οι ελληνικές αρχές βρίσκονται στην τελική φάση του σχεδιασμού ενός νέου μοντέλου για την χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο την πλήρη ενσωμάτωση στην ενιαία Εσωτερική Ευρωπαϊκή Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας και τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Μοντέλου-Στόχου (Target Model), όπως περιγράφεται στους σχετικούς κώδικες δικτύου (ή κατευθυντήριες γραμμές) του ENTSO-e. Τα κύρια στοιχεία του νέου σχεδιασμού περιλαμβάνουν τη δημιουργία νέων αγορών (προθεσμιακή, ενδοημερήσια και εξισορρόπησης), καθώς επίσης και την αναπροσαρμογή της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, ώστε να καταστεί εφικτή η σύζευξη με γειτονικές χώρες και αρχικά με την ιταλική αγορά», αναφέρεται σχετικά.
Σύμφωνα με τις βασικές πτυχές του προτεινόμενου ΜΑΕΙ, η κύρια υπηρεσία που θα αποζημιώνεται είναι η διαθεσιμότητα ισχύος, η οποία καθορίζεται από το επίπεδο της ισχύος που απαιτείται, ώστε να καλύπτεται μακροπρόθεσμα το κριτήριο αξιοπιστίας του Συστήματος. Η υπηρεσία θα παρέχεται μέσω της δημοπράτησης «Δικαιωμάτων Αξιοπιστίας» (ΔΑ) (Reliability Options), τα οποία δίνουν τη δυνατότητα αγοράς της απαραίτητης ισχύος για μια προκαθορισμένη περίοδο, κεντρικά από το Διαχειριστή του Συστήματος, σε μια διοικητικά καθορισμένη ανώτατη τιμή καλούμενη και ως Τιμή Άσκησης (ΤΕ-strike price) του ΔΑ. Τα ΔΑ θα συνδυάζονται με την υποχρέωση πραγματικής διάθεσης ισχύος από την πλευρά του παρόχου της υπηρεσίας.
Όπως υποστηρίζει ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), που εκπροσωπεί τους μεγαλύτερους ιδιώτες παραγωγούς και προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας (Elpedison, Ήρων, Protergia) «σε περίπτωση που το παρόν σχέδιο δεν τροποποιηθεί ουσιωδώς (…), η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και οι συναρμόδιοι φορείς, θα βρεθούν στη δυσάρεστη θέση να έχουν αναλάβει την ευθύνη να εμπλακεί η χώρα σε ένα νέο κύκλο πολύμηνων διαπραγματεύσεων με αμφίβολη έκβαση (…).
Ο προβληματισμός του ΕΣΑΗ εδράζεται στο γεγονός ότι το παρόν σχέδιο αγνοεί παντελώς την ανάγκη εξασφάλισης ευέλικτης ισχύος. Πρόκειται για μια ανάγκη των ηλεκτρικών συστημάτων διεθνώς που αναδείχθηκε λόγω της αυξανόμενης διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και είναι το νεότερο και πιθανώς από εδώ και στο εξής κρισιμότερο στοιχείο για να εκτιμηθεί η επάρκεια ισχύος ενός Ηλεκτρικού Συστήματος. Πιο συγκεκριμένα, με δεδομένο ότι οι ΑΠΕ παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις στην παραγωγή τους (λόγω συννεφιάς, άπνοιας κλπ), είναι απαραίτητο το ηλεκτρικό σύστημα να διαθέτει και συμβατικές μονάδες παραγωγής ικανές να καλύψουν αυτές τις διακυμάνσεις σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Μονάδες δηλαδή που έχουν συγκεκριμένες δυνατότητες επιτάχυνσης και επιβράδυνσης στην παραγωγή τους, ώστε σε περίπτωση που χρειάζεται άμεσα κάλυψη των αναγκών του Συστήματος λόγω απρόβλεπτης αλλαγής στην παραγωγή των ΑΠΕ (φωτοβολταϊκών, αιολικών) να μπορούν να ανταπεξέλθουν μέσα σε δευτερόλεπτα αλλά επίσης και να μπορούν, με τον ταχύ ρυθμό αλλαγής της ισχύος τους που διαθέτουν, να ανταποκρίνονται σε μεταβολές στην παραγωγή των ΑΠΕ που επαναλαμβάνονται σε καθημερινή βάση (π.χ. παύση λειτουργίας φ/β το βράδυ).
«Πολύ περισσότερο όμως, ο ΕΣΑΗ, υποστηρίζει ότι το εν λόγω σχέδιο δείχνει να μη λαμβάνει υπόψη του καθόλου ότι στην Ελλάδα υπάρχει αυτή τη στιγμή εν ενεργεία ο Μεταβατικός Μηχανισμός Αποζημίωσης Ευελιξίας, που σχεδιάστηκε για να καλύπτει αυτές ακριβώς τις ανάγκες και ο οποίος εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μόλις τον Μάρτιο του 2016!», αναφέρει ο Σύνδεσμος.
Παράλληλα υποστηρίζει ότι στο πλαίσιο του 3ου Μνημονίου η εφαρμογή τόσο Μεταβατικού Μηχανισμού Αποζημίωσης Ευελιξίας, όσο και Μόνιμου Μηχανισμού Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος, αναφέρονται ρητά μεταξύ των δεσμεύσεων που αναλαμβάνει η ελληνική πλευρά. Πολύ περισσότερο, προβλέπεται ότι η λήξη του Μεταβατικού Μηχανισμού τον Απρίλιο του 2017, πρέπει να συμπέσει με την έναρξη εφαρμογής του Μόνιμου Μηχανισμού.
Οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας υποστηρίζουν ότι ο ένας μηχανισμός πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστη συνέχεια του άλλου και θεωρούν ότι ο σχεδιαζόμενος Μηχανισμός θα πρέπει να πληροί τα κριτήρια της αναγκαιότητας και της καταλληλότητας που θέτουν οι Κατευθυντήριες Γραμμές (ΚΓ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κρατική ενίσχυση στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος και της ενέργειας 2014-2020 (2014/C 200/01). Συγκεκριμένα, όπως υποστηρίζουν, «θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι, το μέτρο αυτό είναι το κατάλληλο, αναγκαίο και αναλογικό και εξυπηρετεί συγκεκριμένο στόχο κοινού ενδιαφέροντος σεβόμενο και τον εν γένει ευρωπαϊκό στόχο της μείωσης των εκπομπών CO2 και της μείωσης της εξάρτησης από τον άνθρακα (low carbon)». Επ’ αυτού ο ΕΣΑΗ σημειώνει ότι «η τυχόν συμπερίληψη στις επιλέξιμες μονάδες και των λιγνιτικών μονάδων (με υψηλές εκπομπές CO2 και συνολική περιβαλλοντική επιβάρυνση) δεν φαίνεται να συμμορφώνεται με την υποχρέωση των κρατών μελών για κατάργηση επιδοτήσεων σε επιζήμιες για το περιβάλλον μονάδες ορυκτών καυσίμων».
