Στο μάτι του κυκλώνα έχουν βρεθεί οι ελληνικές τράπεζες, σημειώνοντας βαριές απώλειες (Eurobank 11,63%, Πειραιώς 10,89%, Alpha 9,35%, Εθνική άνω του 4%) στη χθεσινή συνεδρίαση του Χρηματιστηρίου, το οποίο βούλιαξε στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Φεβρουάριο του 2021 (ο Γενικός Δείκτης έκλεισε με πτώση 3,21% στις 779,68 μονάδες).
Παρά τα σημαντικά βελτιωμένα οικονομικά δεδομένα τόσο των ίδιων των τραπεζών, όσο και της ελληνικής οικονομίας που βρίσκεται προ των πυλών μίας ακόμη αναβάθμισης (αναμένεται με μεγάλη πιθανότητα την Παρασκευή 8 Ιούλιου από την Fitch), ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή και η πληθωριστική κρίση ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στις επιδόσεις των τραπεζικών μετοχών. Μάλιστα, οι πιέσεις διαχέονται με μεγαλύτερη ένταση στην Ελλάδα ως περιφερειακή αγορά που σε αυτή τη φάση, παρακολουθεί στενά την πορεία της Ιταλίας.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, οι πιέσεις στις τράπεζες εκπορεύονται από τρεις λόγους:
α) την αμφισβήτηση των αγορών στην ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα της Ευρώπης και της ΕΚΤ να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της νέας κρίσης στην ευρωπαϊκή οικονομία και τις τράπεζες, ειδικά των πιο ευάλωτων χωρών του Νότου,
β) τους φόβους για ύφεση σε μεγάλες οικονομίες, η οποία θα χτυπήσει αντανακλαστικά και σε χώρες με θετικά διαφοροποιά στοιχεία,
γ) τις ανησυχίες για ένα νέο κύμα κόκκινων δανείων που θα ενταθεί με την άνοδο των επιτοκίων.
Σε αντίθεση με την αποφασιστικότητα που επέδειξαν οι ευρωπαϊκές Αρχές και η ΕΚΤ στην αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης, στην παρούσα κρίση οι αγορές κρίνουν καθυστερημένη, διασπασμένη και υποτονική την αντίδραση Βρυξελλών και Φρανκφούρτης. Στους κόλπους της ΕΕ είναι φανερή η έλλειψη ομοψυχίας και ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, με την Γερμανία να διαφαίνεται πως έχει βάλει σε βαθύτερη κατάψυξη την ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση. Την ίδια στιγμή, η ΕΚΤ δεν έχει πείσει για τον τρόπο και το βεληνεκές της παρέμβασής της ώστε να εξισορροπήσει πιέσεις στα ομόλογα των χωρών με υψηλό χρέος και οι αγορές τεστάρουν τις πιθανές αντιδράσεις της. Στις 21 Ιουλίου η ΕΚΤ θα εξαγγείλει τις αποφάσεις της για το νέο πλαίσιο της νομισματικής της πολιτικής, μετά το τέλος των προγραμμάτων APP και PEPP, την αύξηση των επιτοκίων και την ενεργοποίηση του νέου εργαλείου παρέμβασης στις αγορές. Η ΕΚΤ έχει προαναγγείλει τη δημιουργία ενός νέου εργαλείου παρέμβασης για την αποτροπή του χρηματοπιστωτικού «κατακερματισμού» μεταξύ των πιο χρεωμένων χωρών της ευρωζώνης. Η κίνηση αυτή αφορά την προστασία των υπερχρεωμένων οικονομιών της Νότιας Ευρώπης από την εμφάνιση τυχόν κερδοσκοπικών πιέσεων. Η Ιταλία και η Ισπανία, όπως άλλωστε και η Πορτογαλία και η Ελλάδα είναι στη λίστα ενδεχόμενων πιέσεων από τις αγορές από τη στιγμή που η ΕΚΤ έχει παύσει από την 1η Ιουλίου να αγοράζει μέσω APP τις εκδόσεις κρατικού χρέους. Μέχρι τις 21 Ιουλίου, ωστόσο, οι αγορές κινούνται δοκιμάζοντας τα αντανακλαστικά της ΕΚΤ, καθώς τα ερωτηματικά παραμένουν για τον τρόπο και το ύψος των εξισορροπιστικών παρεμβάσεών της σε πιέσεις των spreads, το ποσό με το οποίο θα εξοπλίσει την φαρέτρα της για τον σκοπό αυτό, το κρίσιμο επίπεδο ανόδου των αποδόσεων των ομολόγων στο οποίο θα παρεμβαίνει και τους όρους της παρέμβασής της.
Στο κλίμα αυτό, είναι σαφές ότι η Ελλάδα, η οποία βρίσκεται υπό την στενή επιρροή των εξελίξεων στην Ιταλία (σημειώνεται ότι η Ιταλία κρίνεται στην παρούσα φάση ως ο αδύναμος κρίκος στην ΕΕ, με υποχρεώσεις για έκδοση χρέους 230 δις. ευρώ) και επιπλέον δεν έχει λάβει ακόμη επενδυτική βαθμίδα, δέχεται ισχυρότερο το “crash test” των αγορών.
Αντανακλαστικά, η ελληνική αγορά και οι τράπεζές της δέχονται τους φόβους για ύφεση σε μεγάλες οικονομίες που θα έχει αντανακλαστικές επιπτώσεις. Και αυτό παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα ανέκαμψε ζωηρά από την ύφεση της πανδημικής κρίσης, το κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ της αναμένεται να αυξηθεί με ρυθμό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης την περίοδο 2022-2023 και το χρέος της είναι βιώσιμο.
Η επιβράδυνση της οικονομικής ανάκαμψης, η συνεχιζόμενη άνοδος του πληθωρισμού και η επικείμενη αύξηση των επιτοκίων δημιουργούν έναν εκρηκτικό συνδυασμό για το διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Κατόπιν αυτού, αυξάνονται οι πιθανότητες για τη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων, κάτι που οι τράπεζες δεν βλέπουν ακόμη, αλλά προετοιμάζονται γι΄ αυτό, όπως και οι αγορές.
Όλοι οι παραπάνω λόγοι συνδυαστικά έχουν βάλει τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών στο μάτι του κυκλώνα, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα, στην παρούσα φάση, τα σημεία όπου βρίσκονται ενισχυμένες και αναδεικνύοντας τις ευαλωτότητές τους.
