Ανοιχτή για τις επιχειρήσεις και το 2023 θα παραμείνει η στρόφιγγα της ρευστότητας από το τραπεζικό σύστημα, με την προσφορά να ανταποκρίνεται στη ζήτηση που δεν φαίνεται ότι θα καμφθεί από την αύξηση του ενεργειακού κόστους και την άνοδο των επιτοκίων. Την ίδια στιγμή, η ροή της ρευστότητας θα παρακάμψει επιχειρήσεις υπερχρεωμένες και χωρίς προοπτικές, πετώντας τις εταιρείες ζόμπι εκτός αγοράς.
Τα μηνύματα αυτά έδωσαν τραπεζίτες που συμμετείχαν χθες σε πάνελς του συνεδρίου του Economist “Sustainable Finance in Uncertain Times”, παραθέτοντας τους λόγους για τους οποίους, παρά την νέα κρίση, υπάρχει προθυμία και δυνατότητα των τραπεζών να δώσουν νέα δάνεια.
Τι ευνοεί την αύξηση της πιστωτικής επέκτασης; Καταρχάς, το αποτέλεσμα της επιτυχούς μείωσης των κόκκινων δανείων. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα εισέρχεται σε μεγάλο βαθμό απελευθερωμένο από τα προβλήματα του παρελθόντος, με μέσο όρο προβληματικών δανείων περίπου 7% από 47% τον Ιούλιο του 2019, όταν ανέλαβε η Κυβέρνηση. Τα κόκκινα δάνεια βαρύνουν σημαντικά λιγότερο σήμερα τους ισολογισμούς των τραπεζών και δεσμεύουν πολύ λιγότερα κεφάλαια για προβλέψεις (αν και τα δάνεια εξακολουθούν να καλύπτονται από προβλέψεις σε ποσοστό άνω του 50%). Περαιτέρω, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα διατηρεί δυνατή κεφαλαιακή βάση με συνολικά κεφαλαία που ξεπερνούν το 16% για όλες τις τράπεζες, καλή κερδοφορία και ισχυρή ρευστότητα με μέσο όρο δανείων προς καταθέσεις κάτω του 75%.
Τη δυναμική του τραπεζικού συστήματος για να χορηγήσει νέα δάνεια υποστηρίζουν και εξωτερικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, αρχής γενομένης από την ανάκαμψη της οικονομίας. Η ελληνική οικονομία αναμένεται να τρέξει φέτος με ρυθμό ανάπτυξης άνω του 5% και να διατηρήσει ποσοστά αύξησης 2% - 3% το 2023, χρονιά κατά την οποία οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες κινδυνεύουν με ύφεση.
Όπως ανέφερε χθες ο γενικός διευθυντής εταιρικής και επενδυτικής τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας, Βασίλης Καραμούζης, έχουμε μεγάλες αυξήσεις στις πάγιες επενδύσεις, στις εξαγωγές και στον τουρισμό που ενισχύουν τη διάθεση να δοθούν δάνεια. Την ίδια στιγμή οι τράπεζες έχουν κεφάλαια, καταθέσεις, φιλική νομισματική πολιτική και λυμένο το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί η εδραίωση της τεχνολογίας, χάρη στην οποία οι υπάλληλοι των τραπεζών έχουν περισσότερο χρόνο να ασχοληθούν με προϊόντα και υπηρεσίες υψηλότερης προστιθέμενης αξίας. Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης Την διάθεση για ζήτηση και προσφορά δανείων πυροδοτούν και τα ευρωπαϊκά κονδύλια, ύψους 86 δισ. ευρώ, που αναμένονται στη χώρα μέχρι το 2027. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF), μέσα σε 7 μόλις μήνες έχουν καλυφθεί οι στόχοι ώστε να καθίσταται εφικτό το αίτημα από την ελληνική πλευρά και για την εκταμίευση της δεύτερης δόσης, ύψους 1,7 δισ. ευρώ.
Όπως είπε o αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Κωνσταντίνος Βασιλείου, μέχρι την προηγούμενη Παρασκευή 23/09, είχαν συμβασιοποιηθεί περίπου 650 εκατ. ευρώ δάνεια RRF από περίπου 20 επιχειρήσεις, δάνεια που αντιστοιχούν σε σύνολο επενδύσεων περίπου 1,4 δισ. ευρώ και θα υλοποιηθούν την ερχόμενη τριετία. Μέχρι το τέλος του χρόνου, όπως εκτίμησε ο κ. Βασιλείου θα έχουν συμβασιοποιηθεί δάνεια RRF συνολικού ύψους περίπου 1 δισ. και περίπου επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ θα συμβασιοποιηθούν εντός του 2023.
Όσο για τις επιχειρήσεις που έχουν κινητοποιηθεί, είναι από όλους τους τομείς της οικονομίας. Ενδεικτικά: αλυσίδες supermarket που στοχεύουν στην ψηφιακή τους αναβάθμιση και την εξοικονόμηση ενέργειας, εξωστρεφείς βιομηχανικές επιχειρήσεις που στοχεύουν σε νέες επενδύσεις ώστε να αυξήσουν και να βελτιώσουν τη παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους, επιχειρήσεις από το χώρο τον τηλεπικοινωνιών για την αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών (FTTH), εταιρείες από το χώρο του φαρμάκου που προχωρούν σε επενδύσεις σε έρευνα και καινοτομία καθώς και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που αυξάνουν τη δυναμικότητά τους σε κλίνες και βελτιώνουν την προσέγγισή τους σε θέματα βιωσιμότητας.
Αποκλεισμένες από δανεισμό οι επιχειρήσεις ζόμπι
Το μόνο απαγορευτικό που τίθεται κάθετα από τις τράπεζες στις νέες χρηματοδοτήσεις είναι η δανειοδότηση εταιρειών ζόμπι.
Πρόκειται για εταιρείες που παρέμειναν υπερχρεωμένες και ζημιογόνες στα χρόνια της κρίσης, χωρίς να δείχνουν σημάδια οικονομικής ανάκαμψης και προοπτικής. Για τις εταιρείες αυτές φαίνεται πως ήρθε η ώρα για το τελικό ξεκαθάρισμα.
«Προσφέρουμε βιώσιμες λύσεις στις επιχειρήσεις προκειμένου να ορθοποδήσουν. Όμως, την ίδια στιγμή θεωρούμε ότι οι επιχειρήσεις ζόμπι βλάπτουν την οικονομία και την ανάπτυξη. Νέο υγιές χρήμα, δεν μπορεί να πάει σε άρρωστο», δήλωσε ξεκάθαρα ο managing director της Intrum Greece, Γιώργος Γεωργακόπουλος.
«Στηρίζουμε τις επιχειρήσεις για τις σημαντικές αυξημένες ανάγκες κεφαλαίου κίνησης που αντιμετωπίζουν εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης του κόστους πρώτων υλών και ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζουμε απρόσκοπτα τη χρηματοδότηση βιώσιμων επενδυτικών προτάσεων με πολλαπλασιαστικό όφελος στην ελληνική οικονομία και κοινωνία», είπε ο αναπληρωτής CEO της Eurobank, Κων/νος Βασιλείου. Ο ίδιος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις λέξεις αξιόχρεοι πελάτες και βιώσιμες επενδύσεις, «μιας και σε περιόδους κρίσης πρέπει να γινόμαστε πιο επιλεκτικοί ως προς το πού και το πώς χρηματοδοτούμε».
Και όπως είπε ο πρόεδρος της Alpha Bank και πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Βασίλης Ράπανος, «οι τράπεζες χορηγούν δάνεια με κεφάλαια που προέρχονται από τις καταθέσεις επιχειρήσεων και κυρίως πολιτών. Οι διοικήσεις έχουμε ιερό καθήκον να διαχειριζόμαστε τις αποταμιεύσεις τους με σύνεση, διαφάνεια και αυστηρή τήρηση όλων των κανόνων που επιβάλλουν οι ρυθμιστικές αρχές. Ασφαλώς και αναλαμβάνουμε λελογισμένους κινδύνους. Δεν θα προχωρήσουμε όμως σε ανεύθυνες χορηγήσεις, που θα δημιουργήσουν νέα σειρά κόκκινων δανείων και θα υποσκάψουν την, με πολλές θυσίες, ανάκτηση της αξιοπιστίας του τραπεζικού συστήματος, αλλά και την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας».
Σημειώνεται ότι το 2020 (χρονιά της πανδημίας) οι χορηγήσεις των τραπεζών ανήλθαν σε 20 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβάνοντας και τα ιδιαίτερα χρήσιμα εργοδοτικά εργαλεία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ). Το 2021, παρά την εκπνοή του προσωρινού πλαισίου στήριξης και τη μείωση των διαθέσιμων πόρων της Αναπτυξιακής Τράπεζας, οι χορηγήσεις του ελληνικού τραπεζικού συστήματος παρέμειναν επίσης στο ίδιο επίπεδο, δηλαδή 20,2 δισ. ευρώ, ενώ ακόμη καλύτερη είναι η εικόνα για το 2022, καθώς τους πρώτους 8 μήνες οι χρηματοδοτήσεις έφτασαν τα 17,2 δισ. με μικρό μέρος από αυτό να καλύπτεται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
