Θέση στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) «έκλεισε» ένα σημαντικό έργο υποδομής που αναμένεται, όταν υλοποιηθεί, να βελτιώσει τόσο τις μεταφορές όσο και την επιχειρηματική/οικονομική ζωή της Δυτικής Αττικής. Ο λόγος για την επέκταση - αναβάθμιση της υφιστάμενης Σιδηροδρομικής Γραμμής Προαστιακού Σιδηροδρόμου Δυτικής Αττικής, η οποία, όπως και άλλες φορές έχει αναδείξει το insider.gr, θα «τραβήξει» κονδύλια από το RRF (80,57 εκατ. ευρώ επί συνόλου 135 εκατ.) ενώ επίκειται και η δημοπράτησή της, όπως έχει προαναγγέλλει και ο υφυπουργός Υποδομών, Γ. Καραγιάννης.
Μετά και τη θετική αξιολόγηση από την αρμόδια επιτροπή (ΕΥΣΤΑ) επί της πληρότητας των στοιχείων του έργου και συμβατότητας αυτού με τους γενικούς και ειδικούς στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης, ο αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ, Θ. Σκυλακάκης, αποφάσισε την ένταξη του project «Αναβάθμιση Υφιστάμενης Σιδηροδρομικής Γραμμής Προαστιακού Σιδηροδρόμου Δυτικής Αττικής» και επισήμως στο πρόγραμμα.
Διαγωνισμός τον Δεκέμβριο – Τα χρονοδιαγράμματα
Βάσει των αρχικών στόχων η ολοκλήρωση του προαστιακού σιδηροδρόμου Δυτικής Αττικής από τα Άνω Λιόσια μέχρι τα Μέγαρα προβλέπεται για το τέλος 2025. Σύμφωνα τουλάχιστον με το Τεχνικό Δελτίο, η ημερομηνία διακήρυξης προκήρυξης/πρόσκλησης του διαγωνισμού προβλέπεται για τις 3 Δεκεμβρίου 2022, η αποσφράγιση των προσφορών για τις 09/02/2023 και η έναρξη της πράξης – σύμβασης για τις 01/09/2023.
Το «πλέγμα» των ευρύτερων επεκτάσεων ύψους 835 εκατ. ευρώ
Η επέκταση προς τα Δυτικά, με φορέα υλοποίησης τον ΟΣΕ, αναμφίβολα θα συμβάλλει στο οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, προωθώντας τη συνδεσιμότητα σε μια περιοχή όπου ο τομέας της εφοδιαστικής έχει σημαντικές δυνατότητες, βελτιώνοντας την ποιότητα των προαστιακών μετακινήσεων των κατοίκων και των εργαζομένων και δίνοντας πρόσθετες δυνατότητες ανάπτυξης στις επιχειρήσεις της περιοχής. Οι επεκτάσεις θα αναβαθμίσουν σημαντικά τις περιαστικές περιοχές μειώνοντας τους χρόνους μεταφοράς από και προς το κέντρο της Αθήνας.
Αυτό όμως που έχει μεγαλύτερο ακόμα ενδιαφέρον ότι συνδυαστικά με 2 μεγάλα projects συνολικού ύψους 700 εκατ. ευρώ που προωθεί η ΕΡΓΟΣΕ (ανταγωνιστικός διάλογος), ήτοι την «Κατασκευή νέας προαστιακής σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα από τον κόμβο Κορωπίου έως το Λαύριο και τον λιμένα Λαυρίου» με προϋπολογισμό 390,5 εκατ. ευρώ και την «Κατασκευή νέας προαστιακής σιδηροδρομικής γραμμής για τη σύνδεση της Ραφήνας και του λιμένα Ραφήνας με το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο» με προϋπολογισμό 308,6 εκατ. ευρώ, θα δημιουργηθεί ένα «πλέγμα» επεκτάσεων που θα αναβαθμίσει συνολικά τις μεταφορές (επιβατικές και όχι μόνο) στο Λεκανοπέδιο και σε περιοχές μακριά από το κέντρο, Δυτικά και Ανατολικά. Δίνοντας σύνδεση και πρόσβαση όχι μόνο στο κεντρικό σιδηροδρομικό δίκτυο, αλλά και σε λιμάνια, αεροδρόμιο και βέβαια με την «καρδιά» της πρωτεύσας, στηρίζοντας περαιτέρω την ανάπτυξη και αναβάθμιση της περιοχής και της ποιότητας ζωής.
Προαστιακός 36 χλμ. – Ποιες περιοχές εξυπηρετεί
Για να επανέλθουμε στο έργο προς Δ. Αττική, αφορά στην κατασκευή νέας γραμμής προαστιακού σιδηροδρόμου μήκους 36 χλμ. στα δυτικά της Αθήνας, από τα Άνω Λιόσια μέχρι τον ΣΣ Μεγάρων της Σιδηροδρομικής Γραμμής Υψηλών Ταχυτήτων, με υπουργείο ευθύνης το Υποδομών και Μεταφορών και φορέα υλοποίησης τον ΟΣΕ. Κατά τη λειτουργία του θα εξυπηρετεί τις κατοικημένες περιοχές Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Λουτρόπυργου, καθώς και Νερακίου, Νέας Περάμου και Μεγάρων. Επιπροσθέτως, θα εξυπηρετεί και τις εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ Ασπροπύργου (BEA) και Ελευσίνας (BEE).
Μεταφορικό εμπορευματικό φορτίο
Στο πλαίσιο του Έργου προβλέπεται και η μελέτη αποκατάστασης των κάθετων οδικών διελεύσεων που θίγονται από την αναβάθμιση της υφιστάμενης Σιδηροδρομικής Γραμμής. Επιπρόσθετα, θα εξυπηρετεί το φορτίο μεταφοράς των εμπορευμάτων για τις εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ στον Ασπρόπυργο και την Ελευσίνα, ενώ θα υπάρχει πρόβλεψη για διέλευση επιβατών στις γραμμές του υφιστάμενου Προαστιακού Σιδηροδρομικού Δικτύου (ΣΚΑ-Κιάτο, Α. Λιοσίων και σταθμός Μεγάρων).
Το τελικό έργο θα περιλαμβάνει την ηλεκτροκίνηση και τη σηματοδότηση μετά τις διασυνδέσεις με το ΣΚΑ-Κιάτο. Παράλληλα, θα συνδέει τη Δυτική Αττική με την Αθήνα, τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, τον Πειραιά και το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο.
Πού προβλέπονται σταθμοί
Κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής προβλέπονται οι ακόλουθοι σταθμοί:
- ΕΛΠΕ Ασπροπύργου
- Ασπροπύργου
- Βαμβακιάς
- Ελευσίνας
- ΕΛΠΕ Ελευσίνας
- Λουτρόπυργου
- Νέας Περάμου
Στα 135 εκατ. η συνολική δαπάνη – Συνεισφορά 80,57 εκατ. του Ταμείου Ανάκαμψης
Η δημόσια δαπάνη του έργου που προτείνεται για εγγραφή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ανέρχεται σε 135.092.021,96 ευρώ (με ΦΠΑ), εκ των οποίων την τεχνική εργολαβία αποτελούν τα 132,6 εκατ. ευρώ (τα 18,86 εκατ. ευρώ εθνικοί πόροι). Το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να εισφέρει πάνω από 80,57 εκατ. ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα κονδύλια (μέχρι τα 135 εκατ.) αφορούν σε συνεισφορές του ΠΔΕ, λοιπές «πηγές» και ΦΠΑ. Ως προς τις αρχικές εκτιμήσεις για την κατανομή κονδυλίων, προβλέπεται απορρόφηση πάνω από 26,2 εκατ. ευρώ το 2023, άνω των 47,5 εκατ. το 2025 και περί τα 61,5 εκατ. ευρώ το 2025.
Το αντικείμενο του έργου
Σε όλο το μήκος η νέα γραμμή προβλέπεται με διατομή μονής ΣΓ. Ειδικότερα το τμήμα Λιόσια – ΕΛΠΕ Ασπροπύργου (ΒΕΑ) η γραμμή έχει μελετηθεί προκειμένου να υπάρχει μελλοντικά η δυνατότητα διπλασιασμού με αξονική απόσταση 3,80m χωρίς ο σχεδιασμός αυτός να θίγει την εν λειτουργία μονή ΣΓ.
Στο πλαίσιο του Έργου προβλέπεται και η μελέτη αποκατάστασης των κάθετων οδικών διελεύσεων που θίγονται από την αναβάθμιση της υφιστάμενης Σ.Γ.
Επιπρόσθετα, θα εξυπηρετεί το φορτίο μεταφοράς των εμπορευμάτων για τις εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ στον Ασπρόπυργο και την Ελευσίνα, ενώ θα υπάρχει πρόβλεψη για διέλευση επιβατών στις γραμμές του υφιστάμενου Προαστιακού Σιδηροδρομικού Δικτύου (ΣΚΑ-Κιάτο, Α. Λιοσίων και σταθμός Μεγάρων).
Η Αναβάθμιση του Προαστιακού Σιδηροδρόμου στη Δυτική Αττική αποτελεί έργο υποδομής που εξυπηρετεί τη συνολική ανάπτυξη της περιοχής και τις κοινωνικές ανάγκες μετακίνησης του πληθυσμού της Δυτικής Αττικής, ενώ παράλληλα συμβάλει στον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις αυξημένες μετακινήσεις. Για το έργο αυτό έχουν εκδοθεί Περιβαλλοντικοί Όροι (ΑΕΠΟ) και δεν απαιτούνται απαλλοτριώσεις καθότι το έργο κινείται εντός του υφιστάμενου σιδηροδρομικού διαδρόμου.
Για την απρόσκοπτη εκτέλεση του σύνθετου αυτού αντικειμένου και την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, είναι απαραίτητη η υποβοήθηση του ΟΣΕ από εξειδικευμένο Τεχνικό Σύμβουλο ο οποίος θα διαθέτει την απαιτούμενη εμπειρία για τον συντονισμό των εργασιών και της ομάδας επίβλεψης, την πρόβλεψη κινδύνων και διαχείριση κρίσεων και την γενικότερη παρακολούθηση του Εργου, σε συνεργασία με τα στελέχη του ΟΣΕ.
Στη Σύμβαση του παραπάνω Έργου, προβλέπεται, με Προαίρεση, η κατασκευή της επέκτασης της ΣΓ Λιόσια – Μέγαρα προς τον παλαιό ΣΣ Μεγάρων, εντός του ομώνυμου οικισμού, μετά την έκδοση της σχετικής ΑΕΠΟ για το εν λόγω τμήμα. Η εν λόγω επέκταση της ΣΓ Λιόσια – Μέγαρα προς τον παλαιό ΣΣ Μεγάρων έχει μήκος ~2,9 km και σε όλο το εν λόγω μήκος η νέα ΣΓ οδεύει εντός του υφιστάμενου σιδηροδρομικού διαδρόμου της παλαιάς μετρικής ΣΓ προς Πελοπόννησο.
Η αρχή της επέκτασης ορίζεται περί τη ΧΘ 56+950 της νέας ΣΓ Λιόσια – Μέγαρα, θέση στην οποία προβλέπεται εγκατάσταση αλλαγής τροχιάς στην οποία ο αποκλίνων κλάδος καταλήγει στο ΣΣ Μεγάρων της ΣΓΥΤ, ενώ ο κύριος κλάδος αποτελεί την επέκταση προς τον παλαιό ΣΣ Μεγάρων. Το πέρας της επέκτασης προβλέπεται εντός του παλαιού ΣΣ Μεγάρων, ο οποίος πλέον διαμορφώνεται ως τερματικός με πρόβλεψη κεντρικής αποβάθρας. Το πέρας του άξονα της ΣΓ επέκτασης έχει ΧΘ ~59+800. Σε όλο το μήκος η νέα ΣΓ προβλέπεται με διατομή μονής ΣΓ.
Εντός του ΣΣ Μεγάρων προβλέπεται ανάπτυξη 2ης ΣΓ για την εξυπηρέτηση 2 συρμών. Το τμήμα επέκτασης της νέας ΣΓ προς τον παλαιό ΣΣ Μεγάρων περιλαμβάνει μόνο τον τερματικό ΣΣ Μεγάρων, ο οποίος όπως έχει αναφερθεί προβλέπεται με 2 ΣΓ και διαμόρφωση κεντρικής αποβάθρας μήκους L=120 m και πλάτους b=5.20 m. Το προβλεπόμενο κόστος κατασκευής της επέκτασης προς παλαιό ΣΣ Μεγάρων ανέρχεται σε 8.550.000,00 χωρίς ΦΠΑ Σύμφωνα με την με αριθ. πρωτ. 388674 απόφαση του ΚΑΣ απαιτείται πρόβλεψη υποέργου για Εργασίες αυτεπιστασίας της αρχαιολογίας ύψους 500.000€.
Τεχνικός Σύμβουλος για την υποβοήθηση του ΟΣΕ στην εκτέλεση του έργου της Αναβάθμισης υφιστάμενης Σ.Γ. Προαστιακού Σιδηρόδρομου Δυτικής Αττικής - Τμήμα : Ανω Λιόσια – Νέος Σ.Σ. Μεγάρων – Π.Σ. Μεγάρων:
Υποβοήθηση του φορέα υλοποίησης στις παρακάτω δράσεις:
• Επίλυση τεχνικών προβλημάτων κατά την κατασκευή έργων – υποδομής – επιδομής
• Επίλυση τεχνικών προβλημάτων κατά την κατασκευή έργων σηματοδότησης – ηλεκτροκίνησης
• Έλεγχος μελετών εφαρμογής
• Έλεγχος προδιαγραφών προτεινόμενων υλικών
• Έλεγχος εφαρμογής των τεχνικών προδιαγραφών διαλειτουργικότητας των συστημάτων
• Έλεγχος επιμετρήσεων ποσοτήτων για τις ανάγκες του έργου
• Έλεγχος απορροφήσεων και προβλέψεις ανακατανομής κονδυλίων και επίλυση προβλημάτων σχετιζόμενων με την ομαλή ροή χρηματοδοτήσεων
• Παρακολούθηση χρονοδιαγραμμάτων κατασκευής του έργου (τμηματικών προθεσμιών) και σε περίπτωση αποκλίσεων υποβολή προτάσεων επίλυσής τους
• Τεχνική παρακολούθηση επί τόπου της εφαρμογής των μελετών και προδιαγραφών.
Τα δύο μεγάλα projects της ΕΡΓΟΣΕ
Όπως αναφέρθηκε και στην αρχή, τα δύο έργα σιδηροδρομικής διασύνδεσης των λιμένων Λαυρίου και Ραφήνας που προωθεί η ΕΡΓΟΣΕ ως επεκτάσεις προαστιακού ενισχύουν το μεταφορικό προφίλ της Αττικής. Με την υλοποίηση των νέων σιδηροδρομικών γραμμών ολοκληρώνεται ο στόχος για την ανάπτυξη προαστιακού σιδηρόδρομου στην Αττική. Η επέκταση του δικτύου του προαστιακού σιδηροδρόμου μέχρι το Λαύριο και τη Ραφήνα είναι κρίσιμη, όχι μόνο για την ολοκλήρωση των βασικών υποδομών μαζικής μεταφοράς και ειδικότερα του δικτύου μέσων σταθερής τροχιάς στην Αττική, αλλά και για την επίτευξη των βασικών στόχων του πολεοδομικού, χωροταξικού, συγκοινωνιακού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού των περιοχών από όπου διέρχονται οι γραμμές.
Για την επέκταση προς Λαύριο προβλέπεται η κατασκευή νέας προαστιακής σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα από τον κόμβο Κορωπίου έως το Λαύριο και τη σύνδεση του λιμένα με το τρένο, ύψους σε 391 εκατ. ευρώ. Η νέα σιδηροδρομική γραμμή μήκους 32 χλμ. θα είναι διπλή στο μεγαλύτερο μήκος της, ηλεκτροκινούμενη και εφοδιασμένη με σύγχρονα συστήματα αμφίδρομης σηματοδότησης με τηλεδιοίκηση και ETCS επιπέδου 1. Στη χάραξη του Νέου Προαστιακού Σιδηρόδρομου από το Κορωπί έως το λιμάνι του Λαυρίου προβλέπονται δύο σιδ. σταθμοί, ένας στο Μαρκόπουλο και ο Τερματικός στο Λαύριο, καθώς και επτά σιδηροδρομικές στάσεις στους οικισμού ΒΙΟ.ΠΑ Καλυβίων, Καλυβίων, Κουβαρά, Κερατέας, Δασκαλειού, Καλοπήγαδου και Λαυρίου. Σε κάθε περίπτωση, η οριστική χωροθέτηση των στάσεων θα πραγματοποιηθεί κατά την διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, λαμβανομένου υπόψη των αναγκών του δικτύου μεταφορών.
Όσον αφορά στην επέκταση προς Ραφήνα, πρόκειται για την κατασκευή νέας προαστιακής γραμμής μήκους 17 χλμ. που θα συνδέει την πόλη και το λιμάνι της Ραφήνας με το κεντρικό σιδηροδρομικό δίκτυο, ύψους 309 εκατ. ευρώ. Για την σύνδεση της σιδηροδρομικής προαστιακής γραμμής με το λιμάνι της Ραφήνας έχουν εξετασθεί και μελετηθεί από την ΕΡΓΟΣΕ δύο εναλλακτικές χαράξεις: η σύνδεση της προαστιακής στάσης Παλλήνης μέσω του σιδηροδρομικού διαδρόμου της οδού Σταυρού -Ραφήνας με το λιμάνι της Ραφήνας και η εναλλακτική με απευθείας σύνδεση του λιμένα της Ραφήνας με το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος( Βόρεια έξοδος αεροδρομίου).
Πρόκειται για 2 μόνο από τα συνολικά 6 έργα (ύψους 4 δις ευρώ) που προωθεί ο φορέας μέσω ανταγωνιστικού διαλόγου (σύνδεση λιμένων με δίκτυο) και αποτελούν «πεδίο» διεκδίκησης από τους ΑΒΑΞ – ALSTOM, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – INTRAKAT και ΕΛΛΑΚΤΩΡ – ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ.
Να προσθέσουμε επίσης ότι πρόσφατα η ΕΡΓΟΣΕ δημοπράτησε διαγωνισμό για την κατασκευή νέου σταθμού στο δίκτυο του προαστιακού, στο Κρυονέρι, ύψους 5,88 εκατ. ευρώ.
H ολοκλήρωση της επέκτασης του Προαστιακού σιδηροδρόμου μέχρι το Λαύριο και την Ραφήνα, θα προσφέρει στα δύο λιμάνια πρόσβαση υψηλού επιπέδου με μέσο μαζικής μεταφοράς σταθερής τροχιάς και σύνδεση με το Αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», στηρίζοντας και ενισχύοντας σημαντικά τον τουρισμό. Σε όλους τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και στάσεις των δύο γραμμών προβλέπεται χώρος στάθμευσης, ώστε να εξυπηρετούνται ευρύτερες ζώνες οικιστικής ανάπτυξης με δυνατότητα πρόσβασης με αυτοκίνητο ή με άλλο τοπικό μέσο μαζικής μεταφοράς.
