Μια «βαριά» ατζέντα για τις τράπεζες, η οποία θα ολοκληρώσει την εξυγίανση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, αναδιατάσσοντας και τον τραπεζικό χάρτη, καλείται να υλοποιήσει η νέα ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών.
Στην προηγούμενη θητεία της, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είχε θέσει ως προτεραιότητα την ανάταξη του τραπεζικού συστήματος, ορίζοντας θέση υφυπουργού Οικονομικών, αρμόδιου για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η θέση είχε ανατεθεί στον κ. Γιώργο Ζαββό, βαθύ γνώστη των τραπεζικών θεμάτων καθώς ήταν εκείνος που την περίοδο 1991-1993, ως Πρόεδρος της Επιτροπής Εκσυγχρονισμού του Ελληνικού Τραπεζικού Συστήματος και του Χρηματιστηρίου, είχε προετοιμάσει τον Τραπεζικό Νόμο του 1992 και την προσαρμογή της ελληνικής χρηματιστηριακής νομοθεσίας στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Στη διετία 2019 – 2021, επετεύχθη δραστική εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών από τα κόκκινα δάνεια, με όχημα το Ελληνικό Σχήμα Προστασίας Ενεργητικού «Ηρακλής», ενώ επιλύθηκαν επίσης φλέγοντα θέματα για τον τραπεζικό και ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα (ενδεικτικά, ο νόμος για τον αναβαλλόμενο φόρο που αποτέλεσε σανίδα σωτηρίας για την Attica Bank, η αναδιαμόρφωση του νόμου για το ΤΧΣ ώστε αυτό να μπορεί να λειτουργεί ως ιδιώτης επενδυτής προς όφελος του Ελληνικού Δημοσίου κ.ά.).
Οι μεταρρυθμίσεις στον τραπεζικό τομέα με αιχμή του δόρατος τον «Ηρακλή», μέσω του οποίου τα κόκκινα δάνεια των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών υποχώρησαν από το 45% σε μονοψήφιο ποσοστό ήδη από το 2021 (σήμερα ο μέσος δείκτης NPE κινείται στο 6%), ήταν κομβικές για την αλλαγή σελίδας της ελληνικής οικονομίας και τις αναβαθμίσεις που έλαβε από τους διεθνείς οίκους, φέρνοντας κοντά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Η «προίκα» του «Ηρακλή» θα αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο και στη δεύτερη θητεία της κυβέρνησης της ΝΔ, καθώς προτεραιότητα στην ατζέντα του νέου υπουργού Οικονομικών είναι η ολοκλήρωση της εξυγίανσης και των μικρότερων τραπεζών. Οι τελευταίες βρίσκονται σε μια διαδικασία συγκέντρωσης, με ζωτικό τον ρόλο του νέου επενδυτικού σχήματος Thrivest των επιχειρηματιών Δ. Μπάκου, Γ. Καϋμενάκη και Αλ. Εξάρχου. Η Thrivest, ως μεγαλομέτοχος της Παγκρήτιας Τράπεζας και νέος ιδιώτης μέτοχος της Attica Bank, στοχεύει στη συγχώνευση των δύο τραπεζών το 2024 – αρχές 2025, προκειμένου να δημιουργήσει τον πέμπτο τραπεζικό πόλο, εστιασμένο στις χρηματοδοτήσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η υλοποίηση του τελικού project θα ξεκινήσει τον ερχόμενο μήνα με τη συγχώνευση της HSBC Ελλάδας στην Παγκρήτια και κατόπιν (το φθινόπωρο) τη συγχώνευση της Συνεταιριστικής Τράπεζας Κεντρικής Μακεδονίας. Το όλο εγχείρημα που παρακολουθείται στενά και από τον SSM έχει ως προαπαιτούμενο την εξυγίανση των τραπεζών αυτών από τα κόκκινα δάνεια. Σημειώνεται ότι οι δείκτες των NPE των μικρότερων τραπεζών ξεπερνούν το 60% και φτάνουν το 80%, καθιστώντας αναγκαία και επείγουσα την «χειρουργική» δράση του «Ηρακλή 3», μία αποστολή που θα «κυνηγήσει» το νέο υπουργείο Οικονομικών.
Άλλη βασική προτεραιότητα του νέου τσάρου της Οικονομίας, Κωστή Χατζηδάκη, θα είναι η αντιμετώπιση της «ουράς» των κόκκινων δανείων που ναι μεν έχουν φύγει από τις τράπεζες, αλλά παραμένουν στην οικονομία. Όπως έχει διαπιστωθεί στην πορεία των τελευταίων ετών, ένα μέρος των 80-100 δισ. μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που αφαιρέθηκαν από τους τραπεζικούς ισολογισμούς, είναι οφειλέτες που επλήγησαν από την κρίση αλλά αξίζουν μια δεύτερη ευκαιρία. Παράλληλα, και οι τράπεζες έχουν ανάγκη να ανακτήσουν τους πρώην «κόκκινους» δανειολήπτες που είναι πλέον υγιείς. Το ζητούμενο είναι πώς θα καταστεί εφικτή η αναχρηματοδότηση των πρώην «κόκκινων» δανειοληπτών, ώστε αυτοί να επανενταχθούν υγιείς στο τραπεζικό σύστημα.
Για τους οφειλέτες (συνολικά προς χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία) οι οποίοι δεν θα μπορέσουν να ρυθμίσουν τα χρέη τους και να εξυγιανθούν σύμφωνα με τον Κώδικα για τη Ρύθμιση Οφειλών με Παροχή 2ης Ευκαιρίας που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ στην προηγούμενη θητεία της, το νέο υπουργείο Οικονομικών θα κληθεί να διασφαλίσει την προστασία του δικαιώματος στέγασης εφόσον αυτοί πτωχεύσουν. Ο νόμος που έχει ψηφιστεί και προβλέπει τη δυνατότητα πτώχευσης, με πλήρη απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του ώστε αυτός να μπορέσει να επανέλθει «καθαρός» στο χρηματοοικονομικό σύστημα, περιλαμβάνει και τη σύσταση ενός Φορέα που θα αποκτά τα ακίνητα των οφειλετών που θα πτωχεύουν και θα τους τα επαναμισθώνει, προκειμένου να αποφευχθούν οι εξώσεις. Ο Φορέας Απόκτησης & Επαναμίσθωσης Ακινήτων θα πρέπει να λειτουργήσει με ιδιωτικά κεφάλαια. Για να επιτευχθεί, όμως, αυτό θα απαιτηθεί επαναδιαπραγμάτευση των επιμέρους όρων για τη σύσταση του Φορέα ώστε το εγχείρημα να μπορέσει τελικά να προσελκύσει τους ιδιώτες επενδυτές που το μελετούν ήδη και βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Κορυφαία προτεραιότητα του νέου υπουργού Οικονομικών, είναι, τέλος, η έξοδος του Δημοσίου από τις ελληνικές τράπεζες με την αποεπένδυση του ΤΧΣ. Η προοπτική της επενδυτικής βαθμίδας στον κοντινό ορίζοντα θα εδραιώσει το ανοδικό «κύμα» για την ελληνική οικονομία, φέρνοντας επενδυτές μεγάλου βεληνεκούς στην εγχώρια αγορά και στις τράπεζες. Στο πλαίσιο αυτό, οι διαδικασίες για την αποεπένδυση του ΤΧΣ αναμένεται ότι θα κινηθούν χωρίς καθυστερήσεις, έτσι ώστε να μην χαθεί το momentum για το Ελληνικό Δημόσιο να πάρει πίσω το μέγιστο δυνατό από τα κεφάλαια που έδωσε για τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, αλλά ούτε και οι ευκαιρίες για τις ελληνικές τράπεζες να αποκτήσουν ισχυρούς ιδιώτες επενδυτές που θα τις ενισχύσουν κεφαλαιακά και σε επίπεδο ανταγωνισμού.
