Σε δημόσια διαβούλευση έως τις 17 Ιανουαρίου 2024 τέθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του project υλοποίησης του Πάρκου Ναυτικής Παράδοσης «Οδυσσέας - Οι Έλληνες και η Θάλασσα», στην περιοχή του Φλοίσβου, της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας (ΑΜΚΕ) «ΚΥΚΛΩΨ», εκτιμώμενου ύψους άνω των 35,3 εκατ. ευρώ (χωρίς να περιλαμβάνονται τα συστήματα ασφαλείας, ο σταθερός και κινητός εξοπλισμός της βιβλιοθήκης και πωλητηρίου και το κόστος κατασκευής του ενυδρείου).
Το Πάρκο θα αποτελείται από το «κτίριο του Οδυσσέα», το οποίο αποτελεί και το κυρίως έκθεμα, υποστηρικτικές χρήσεις του περιβάλλοντα χώρου και τις λιμενικές εγκαταστάσεις του ΠΝ στον φαληρικό όρμο, βορείως της Μαρίνας του Φλοίσβου, οι οποίες έχουν περιέλθει στην χρήση του ΠΝ μέσω σειράς παραχωρήσεων με σκοπό την πρόσδεση των πλοίων-μουσείων / εκθεμάτων που ελλιμενίζονται στο Άλσος Ναυτικής Παράδοσης. Το σύνολο της έκτασης του Πάρκου ανέρχεται περίπου στα 26.000 τ.μ.. Το έργο θα υλοποιηθεί στην περιοχή Φλοίσβος στον Δήμο Παλαιού Φαλήρου Αττικής και πιο συγκεκριμένα στις εκτάσεις που θα παραχωρηθούν στο «Ταμείου Εθνικού Στόλου» (ΤΕΣ) υπέρ του Πολεμικού Ναυτικού. Το συνολικό χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί κατά τη φάση κατασκευής υπολογίζεται σε 1074 ημέρες (περίπου 900 εργάσιμες ημέρες), ήτοι περίπου 36 μήνες. Κατά τη φάση λειτουργίας του, το έργο θα αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο / πολυδιάστατο και ζωντανό χώρο παιδείας, πολιτισμού και αναψυχής με άξονα τη θάλασσα.
Στη Ζώνη Αιγιαλού και Παραλίας απέναντι από το Θ. Αβέρωφ θα εκτίθεται το Υποβρύχιο Τύπου 209, το οποίο γίνεται προσβάσιμο από την νότια πλευρά μέσω μεταλλικών κλιμάκων που οδηγούν στις δύο θύρες που θα διανοιχθούν στην όψη του. Δίπλα στη Ζώνη του Υποβρυχίου, έχει γίνει πρόβλεψη ώστε να μπορεί να κατασκευαστεί και να λειτουργεί ιερό του Αγίου Νικολάου. Στην Κεντρική πλατεία θα λειτουργούν χώροι έκθεσης μοντέλων πλοίων, ή εναλλακτικά χώρος υπαίθριων εκδηλώσεων ή θεματικών πανηγυριών και σύντομης ξενάγηση. Στους προβλήτες των ιστορικών σκαριών θα λειτουργούν ως εκθέματα τα ιστορικά σκάφη.
Οι ενότητες του Πάρκου
Όπως αναφέρεται στη ΜΠΕ, οι ενότητες του Πάρκου περιλαμβάνουν:
1. Το κτίριο του Οδυσσέα, αναπτύσσεται στα παρακάτω οριζόντια επίπεδα: • Το επίπεδο του Υπογείου με τις ΗΜ εγκαταστάσεις και τον υπόγειο χώρο στάθμευσης (~5.560 m2) • Το επίπεδο του Ισογείου (μεικτή επιφάνεια ~3.650 m) του Πάρκου και του «φυσικού αγκυροβολίου», χώρος κοινοχρήστων λειτουργιών, με τις εξής χρήσεις: είσοδος, ενυδρείο, κατάστημα / πωλητήριο, αμφιθέατρο, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκη, καφέ, γραφεία • Το επίπεδο του κυρίως εκθεσιακού χώρου στον 1ο όροφο (μόνιμων εκθέσεων, μεικτή επιφάνεια ~ 3.800 m2). • Το επίπεδο του παταριού παιδικών εκθέσεων (μεικτή επιφάνεια ~ 990 m2) • Το επίπεδο 2ου Ορόφου (μικτή επιφάνεια ~ 2.300 m2), των περιοδικών εκθέσεων, της βεράντας, της πλώρης και του παρατηρητηρίου, με τις εξής χρήσεις: Χώρο Περιοδικών Εκθέσεων, εστιατόριο, αίθριο, ραμπόσκαλα και κλίμακα ανόδου στο δώμα. • Το επίπεδο του επισκέψιμου δώματος.
2. Η διάρθρωση του περιβάλλοντα χώρου περιλαμβάνει τους παρακάτω χώρους: • Κεντρική πλατεία – Τοπιακή «Γλίστρα» ~1.400 m2, όπου περιλαμβάνονται: χώρος έκθεσης μοντέλων πλοίων, υπαίθριων εκδηλώσεων, • Υπαίθριο Αμφιθέατρο ~950 m2 με κερκίδες που μπορούν να φιλοξενήσουν περίπου 150 άτομα αμφιθεατρική θέαση της τριήρους, χώρο εκδηλώσεων, Plateau μπροστά από τις κερκίδες για ομαδικές δραστηριότητες, π.χ. για μαθήματα κατασκευής σχεδίας ή δοκιμής πλεύσης, δυνατότητα προσωρινής αγκυροβόλησης ιστορικών σκαφών που κρίνονται αξιόπλοα, τα οποία θα μπορούν να προσφέρουν ταξίδια στην ευρύτερη περιοχή του Σαρωνικού, την εμπειρία δηλαδή πλεύσης, μικρό χώρο «ουζερί» που εξυπηρετεί τόσο το αμφιθέατρο όσο και το καρνάγιο.• Καρνάγιο ~1.600 m2 για ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες ξύλινων σκαφών. • Αναψυκτήριο-Ουζερί, στην περιοχή μεταξύ καρνάγιου και αμφιθεάτρου, υπαίθριου χώρου επί της προβλήτας ~450 m2 ,• Περιοχή Υποβρυχίου, στα νότια του κτιρίου του Οδυσσέα συνολικής έκτασης ~3.500 m2 , που περιλαμβάνει: α. Τον άμεσο χώρο του Υποβρυχίου, τοποθετημένου σε μπουντέλια και νερό. β. Ενδεχόμενο Info point-εκδοτήριο εισιτηρίου. γ. Τον περιβάλλοντα χώρο, στα νότια του κτιρίου, με θέμα τον «βυθό» και δυνατότητα φιλοξενίας ενάλιων αρχαιοτήτων ή και γλυπτών, όπως άγκυρες κλπ. • Υπηρεσιακή αυλή και υπαίθριος χώρος στάθμευσης ΙΧ οχημάτων.
Σημειώνεται ότι στην έκταση του Πάρκου περιλαμβάνεται επίσης πλάτωμα, στην ανατολική πλευρά της παραλλαγμένης οδού Ι. Φιξ και στο ύψος των συνδετήριων κλάδων εισόδου / εξόδου προς και από τον υπόγειο χώρο στάθμευσης, για την διαμόρφωση τεσσάρων (4) θέσεων στάθμευσης λεωφορείων επισκεπτών.
3. Οι προβλήτες των ιστορικών σκαριών εντοπίζονται στο δυτικό μέτωπο μπροστά από το κτίριο του Οδυσσέα, όπου παρατίθενται τα ιστορικά σκάφη τα οποία θα ενταχθούν στον υπαίθριο εκθεσιακό περίπατο, ως εκθέματα. Αυτά είναι: α. Το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ β. Η τριήρης ΟΛΥΜΠΙΑΣ γ. Το Hellas Liberty δ. Δυνατότητα φιλοξενίας και άλλων ιστορικών σκαριών, όπως το καλωδιακό ατμόπλοιο «Θαλής ο Μιλήσιος, το ιστορικό ιστιοφόρο «Ευγένιος Ευγενίδης» και το αιγαιοπελαγίτικο σκαρί «Ευαγγελίστρια».
Αναμενόμενα οφέλη από την υλοποίηση του έργου
Όπως αναφέρεται, το έργο αποτελεί μια σημαντική αστική παρέμβαση σε μια ιδιαίτερη περιοχή στο παράκτιο μέτωπο της Αττικής. Στόχος είναι το έργο να αποτελέσει ένα οραματικό και εμβληματικό σχέδιο παρέμβασης που αφορά σε έναν ολοκληρωμένο / πολυδιάστατο και ζωντανό χώρο παιδείας, πολιτισμού και αναψυχής με άξονα τη θάλασσα. Στόχος παράλληλα είναι η οργανική προσέγγιση φυσικού και δομημένου χώρου, εμπνευσμένη από τη θάλασσα, δημιουργώντας ένα συνεκτικό ελκυστικό θαλασσινό τοπίο, περιβαλλοντικά ευαίσθητο, με ταυτότητα και χαρακτήρα, με συμπληρωματικότητα μεταξύ κλειστού και ανοιχτού χώρου, που θα δίνει προστιθέμενη αξία στην πόλη και στη χώρα. Η λειτουργία του έργου θα προσελκύσει σημαντικό αριθμό επισκεπτών και θα φιλοξενήσει μία σειρά δραστηριοτήτων αναψυχής και πολιτισμού.
Η πρόταση επιδιώκει να αναβαθμίσει τις πολιτιστικές υποδομές και την ποιότητα ζωής της πόλης, δημιουργώντας ένα σημείο αναφοράς με υψηλής ποιότητας κοινόχρηστους χώρους και χώρους πρασίνου, συγκροτώντας έναν πόλο εύκολα προσβάσιμο για όλους, ανοιχτό τις περισσότερες ώρες της ημέρας, ενισχύοντας τη διαπερατότητα και συνδεσιμότητα του παράκτιου μετώπου, καλλιεργώντας συνέργειες και αμοιβαία οφέλη με τις όμορες χρήσεις.
Ιστορική εξέλιξη
Το 1989, η πολιτεία χωροθέτησε το «Άλσος Ναυτικής Παράδοσης» στον Φαληρικό Όρμο, στον Φλοίσβο, σε έκταση 22 περίπου στρεμμάτων και προκήρυξε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την δημιουργία Πολιτιστικού Πάρκου. Ωστόσο, τα αποτελέσματα του διαγωνισμού και οι αντίστοιχες μελέτες δεν υλοποιήθηκαν στα επόμενα 30 χρόνια. Τον Ιανουάριο του 2021, η ΑΜΚΕ «ΚΥΚΛΩΨ» (ΚτΕ) υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με το Ελληνικό Δημόσιο, με το οποίο ανέλαβε με δική της δαπάνη την εκπόνηση των μελετών, την κατασκευή και τον εξοπλισμό του επονομαζόμενου πλέον Πάρκου Ναυτικής Παράδοσης: «Οδυσσέας - Οι Έλληνες και η Θάλασσα». Με την ολοκλήρωση του έργου, ο ΚτΕ θα δωρίσει το Έργο στον Φορέα Διαχείρισης που θα προκύψει μέσα από ειδική συμφωνία του Δημοσίου με τον ΚτΕ.
