Μια χρονιά που ξεκίνησε σχετικώς ομαλά για την παγκόσμια οικονομία –με εξομάλυνση της εφοδιαστικής αλυσίδας, επιβράδυνση του πληθωρισμού και εξασθένιση των επιπτώσεων της πανδημίας– τελειώνει με μια ακόμη «καταιγίδα», καθώς η ναυτιλιακή βιομηχανία και το εμπόριο που βασίζεται σε αυτήν, βρίσκονται αντιμέτωπα με κρίσεις που μαστίζουν τους ωκεανούς
Σύμφωνα με το Bloomberg, oι πηγές των δεινών τους είναι πολύ διαφορετικές, αλλά εξίσου οξείες. Το αποτέλεσμα του όμως είναι να στέλνουν την εμπορική ναυτιλία να κάνει χρήση θαλάσσιων διαδρομών του... 18ου αιώνα.
Οι μαχητές Χούτι, σε ένδειξη υποστήριξης προς τη Χαμάς στον πόλεμό της με το Ισραήλ, επιτίθενται σε εμπορικά πλοία καθώς περνούν από τα ανοιχτά της Υεμένης καθ' οδόν προς - ή από - τη Διώρυγα του Σουέζ. Περίπου 7.200 μίλια δυτικά, η άλλη βασική πλωτή οδός του κόσμου στον Παναμά διαταράσσεται σοβαρά από την ξηρασία. Σε διαδρομές που διαχειρίζονται σχεδόν το 20% του εμπορίου, αυτά τα ζητήματα αναγκάζουν τεράστιες παρακάμψεις στα δρομολόγια του παγκόσμιου εμπορικού στόλου, αυξάνοντας το κόστος των ναύλων και ενισχύοντας τις μετοχές των ναυτιλιακών εταιρειών.
Περίπου 180 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων είχαν εκτραπεί γύρω από την Αφρική ή είχαν σταματήσει και περίμεναν οδηγίες για την αποφυγή επιθέσεων στην Ερυθρά Θάλασσα, σύμφωνα με στοιχεία από την Flexport, την πλατφόρμα ψηφιακών εμπορευματικών μεταφορών με έδρα το Σαν Φρανσίσκο. Εκατοντάδες άλλα πλοία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πράξουν το ίδιο, εκτός και αν οι δυτικές δυνάμεις διαβεβαιώσουν τον τομέα των logistics ότι οι Χούτι, που έχουν ορκιστεί να συνεχίσουν τις επιθέσεις τους, θα σταματήσουν να αποτελούν κίνδυνο. Ομοίως, οι εκτροπές στον Παναμά συνεχίζονται εδώ και εβδομάδες, καθώς τα χαμηλά επίπεδα νερού περιορίζουν τον αριθμό των διελεύσεων.
Η εκτεταμένες αλλαγές στα δρομολόγια των πλοίων, έτσι ώστε να αποφύγουν τη διέλευση από τα κανάλια (Σουέζ και Παναμά), αφορά σκάφη που μεταφέρουν τα πάντα: Από παιχνίδια και ανταλλακτικά αυτοκινήτων μέχρι αέριο, καύσιμα και αργό πετρέλαιο. Βραχυπρόθεσμα, αυτή η κατάσταση θα αυξήσει το κόστος, θα προκαλέσει εβδομάδες καθυστερήσεων στις παραδόσεις των φορτίων και θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών ορισμένων αγαθών. Παράλληλα, θα προκαλέσει καθυστερήσεις στα logistics των χερσαίων εταιρειών που βασίζονται σε ναυτικά προγράμματα.
Το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων σε εμπορευματοκιβώτιο 40 ποδιών από την Ασία στη βόρεια Ευρώπη αυξήθηκε κατά 16% την περασμένη εβδομάδα, ενώ σε μηνιαίο επίπεδο η αύξηση έφτασε το 41%, σύμφωνα με τον Δείκτη Εμπορευματοκιβωτίων Drewry World. Ομοίως, το κόστος για τα πλοία που μεταφέρουν φορτία καυσίμων αυξάνονται, με ορισμένες μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και εταιρείες δεξαμενόπλοιων να αναφέρουν ότι θα αποφύγουν τη νότια Ερυθρά Θάλασσα.
Ο δυνητικός οικονομικός αντίκτυπος είναι μια οδυνηρή υπενθύμιση ότι το παγκόσμιο εμπόριο είναι ευάλωτο σε καταστροφές από κάτι τόσο αχαλίνωτο όσο ένας θανατηφόρος ιός ή τόσο τυχαίο όσο ένα μεμονωμένο πλοίο όπως το Ever Given που έφραξε μια κύρια εμπορική αρτηρία (τη διώρυγα του Σουέζ) για σχεδόν μια εβδομάδα.
Βέβαια αυτή τη φορά και σε αντίθεση με την περίπτωση του Ever Given, ένοχοι είναι η έλλειψη βροχοπτώσεων στην Κεντρική Αμερική, δύο περιφερειακοί πόλεμοι και η πραγματικότητα ότι οι πύραυλοι και τα drones που εκτοξεύονται στη θάλασσα από αντάρτες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν τεράστιο πρόβλημα στη «μηχανή» των logistics.
Χωρίς ορατή διέξοδο
Η επίλυση είτε της κρίσης του Σουέζ, είτε του Παναμά δεν φαίνεται πιθανή σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Οι αντάρτες Χούτι της Υεμένης υποσχέθηκαν να συνεχίσουν να στοχεύουν πλοία, παρά την κίνηση των ΗΠΑ να συγκεντρώσουν μια διεθνή ναυτική ομάδα για την προστασία του θαλάσσιου εμπορίου μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Η κύρια προσέγγιση αυτού του στόλου είναι πιθανό να είναι αμυντική, που σημαίνει ότι οι πλοιοκτήτες των εμπορικών πλοίων μπορεί να θέλουν να δουν την αποτελεσματικότητα του, πριν επιστρέψουν στην Ερυθρά Θάλασσα.
Από την πλευρά της, η κρίση του Παναμά που σχετίζεται με τις καιρικές συνθήκες φαίνεται βέβαιο ότι θα διαρκέσει τουλάχιστον τον Φεβρουάριο.
Καθώς η κρίση εκτυλίσσεται, η τιμή του αργού πετρελαίου έχει αυξηθεί. Εταιρείες κολοσσοί στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, όπως οι BP και η Equinor έχουν δηλώσει ότι θα μείνουν μακριά από την περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας, την ώρα που ορισμένοι ιδιοκτήτες δεξαμενόπλοιων δηλώνουν επιφυλακτικοί για διελεύσεις από το χώρο που δρουν οι Χούτι.
Οι ναύλοι για τα μεγαλύτερα δεξαμενόπλοια που μπορούν να διασχίσουν τη Διώρυγα του Σουέζ αυξάνονται επίσης. Τα τάνκερ κατηγορίας Suezmax- που ονομάζονται έτσι επειδή έχουν το μέγιστο μέγεθος που μπορούν να περάσουν από το κανάλι- μέσα σε μια εβδομάδα αύξησαν το κόστος μεταφοράς σύμφωνα με στοιχεία του Baltic Exchange στο Λονδίνο.
