Με αυτοπεποίθηση κοιτάζουν πλέον τις εκτός Ελλάδος αγορές οι ελληνικές τράπεζες, μετά από χρόνια συρρίκνωσης και απομόνωσης. Η πλήρης ιδιωτικοποίηση της Eurobank με ισχυρό μέτοχο την Fairfax και το επεκτατικό άνοιγμά της στην αγορά της Κύπρου με την απόκτηση της πλειοψηφίας των μετοχών της Ελληνικής Τράπεζας, η είσοδος της Unicredit – πρώτης ξένης τράπεζας στην ελληνική αγορά μετά από 17 χρόνια – στο μετοχικό κεφάλαιο της Alpha Bank κατόπιν της πλήρους εξόδου του ΤΧΣ και το επιτυχημένο placement του 22% της Εθνικής Τράπεζας συνιστούν τα δείγματα της νέας σελίδας που ανοίγεται για τις ελληνικές τράπεζες.
Στην περίπτωση της Εθνικής Τράπεζας, όπου απομένει στα χέρια του ΤΧΣ ποσοστό 18% προς διάθεση εντός του 2024, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι στο μετοχικό της κεφάλαιο βρίσκονται πλέον νέοι διεθνείς επενδυτές, κατά τα 2/3 μακροπρόθεσμου αποκλειστικά χαρακτήρα και κατά το υπόλοιπο 1/3 hedge funds, οι οποίοι προέρχονται κατά 40% από Ευρώπη, 40% από τις ΗΠΑ και 20% από τον υπόλοιπο κόσμο, μεταξύ των οποίων βρίσκονται ονόματα όπως η Fidelity, η BlackRock, η Capital, η Norges, η Lazard, η Allianz κ.ά.
Αντίστοιχη προσέλευση επενδυτών αναμένεται και στην αποεπένδυση του ΤΧΣ από την Τράπεζα Πειραιώς που αναμένεται στις αρχές Μαρτίου. Όλες οι παραπάνω κινήσεις δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε οι ελληνικές τράπεζες να ξαναδούν με αξιώσεις τις αγορές του εξωτερικού, είτε αποκτώντας επιτόπια παρουσία είτε κυρίως να δραστηριοποιηθούν μέσω των διεθνών, πλέον, «διαύλων» τους.
Ήδη από το 2023 παρατηρήθηκε σημαντική κινητικότητα ως προς τη διεθνή παρουσία των ελληνικών τραπεζικών ομίλων. Από τη μία πλευρά, η Eurobank ενίσχυσε περαιτέρω τη διεθνή της παρουσία μέσω της επικέντρωσης σε αγορές που θεωρεί στρατηγικής σημασίας, καθώς ολοκλήρωσε την εξαγορά της BNP Paribas Personal Finance Bulgaria τον Μάιο του 2023 και ανακοίνωσε τον Αύγουστο την υπογραφή συμφωνιών για τη σημαντική αύξηση της συμμετοχής της στην Ελληνική Τράπεζα στην Κύπρο στο 55,3%.
Από την άλλη πλευρά, η Alpha Bank ανακοίνωσε τον Οκτώβριο του 2023, στο πλαίσιο ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας με την ιταλική UniCredit, την πρόθεση συγχώνευσης των θυγατρικών τους στη Ρουμανία έναντι τιμήματος περίπου 300 εκατ. ευρώ και τη διατήρηση ποσοστού 9,9% στο νέο σχήμα.
Σύμφωνα με στοιχεία από την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΤτΕ, το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό ανήλθε στο τέλος του α΄ εξαμήνου 2023 σε 35,2 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 1,2% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2022, και το μερίδιο των διεθνών δραστηριοτήτων στο συνολικό ενεργητικό σε ενοποιημένη βάση αυξήθηκε αντίστοιχα στο 11,1% από 10,6%.
Ως προς την γεωγραφική κατανομή, η Νοτιοανατολική Ευρώπη αντιπροσωπεύει το 85,4% του συνολικού ενεργητικού των διεθνών δραστηριοτήτων, με κυριότερη παρουσία στην Κύπρο και τη Βουλγαρία. Τα χρηματοοικονομικά κέντρα, δηλαδή το Λουξεμβούργο, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία, αντιπροσωπεύουν ποσοστό 14,5%, με τη μεγαλύτερη παρουσία να εμφανίζεται στο Λουξεμβούργο. Το μερίδιο της ΝΑ Ευρώπης στις καταθέσεις και στα δάνεια εξωτερικού είναι ακόμη μεγαλύτερο (89,3% και 85,9% αντίστοιχα), όπου συγκεντρώνεται και ο μεγαλύτερος αριθμός υπηρεσιακών μονάδων και προσωπικού.
Η κερδοφορία από τις τραπεζικές θυγατρικές και υποκαταστήματα στο εξωτερικό αυξήθηκε σημαντικά σε 330 εκατ. ευρώ και αντιπροσωπεύει το 13,7% των κερδών προ φόρων των τραπεζικών ομίλων σε ενοποιημένη βάση. Μεγάλη συμβολή είχαν οι θυγατρικές στην Κύπρο και στη Βουλγαρία και μικρότερη οι δραστηριότητες στη Ρουμανία, στη Βόρεια Μακεδονία, στο Λουξεμβούργο και την Αίγυπτο.
Τα δάνεια σε καθυστέρηση ανήλθαν τον Ιούνιο του 2023 σε 580 εκατ. ευρώ, από 570 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2022 (αυξημένα κατά 2% σε συγκρίσιμη βάση), αντιπροσωπεύοντας το 3% του δανειακού χαρτοφυλακίου. Αναλυτικότερα, το ποσοστό δανείων σε καθυστέρηση στο σύνολο των δανείων ανέρχεται σε 2,2% για τα επιχειρηματικά, 5,2% για τα καταναλωτικά και σε 3,3% για τα στεγαστικά δάνεια. Τα δάνεια σε καθυστέρηση μειώθηκαν κατά 7% για τα επιχειρηματικά δάνεια, ενώ αυξήθηκαν κατά 12% για τα καταναλωτικά δάνεια και κατά 7% για τα στεγαστικά δάνεια σε συγκρίσιμη βάση. Το ποσοστό κάλυψης των δανείων σε καθυστέρηση από συσσωρευμένες προβλέψεις αυξήθηκε περαιτέρω σε 87% (Δεκέμβριος 2022: 82%).
Όσον αφορά τη ρευστότητα, ο δείκτης δάνεια προς καταθέσεις αυξήθηκε οριακά (Ιούνιος 2023: 72,6%, Δεκέμβριος 2022: 71,1%). Αναλυτικότερα, οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 4%, ενώ οι χορηγήσεις αυξήθηκαν κατά 6% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2022 σε συγκρίσιμη βάση.
