Ροή
Στις αρχές Αυγούστου αναμένεται να προχωρήσει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στην προκήρυξη των σχετικών διαγωνισμών με αντικείμενο την αποκατάσταση των ζημιών, εκτιμώμενου ύψους σχεδόν 1,4 δις ευρώ, στην περιοχή της Θεσσαλίας (και της Εύβοιας, Στερεάς Ελλάδας) που προκλήθηκαν στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο από τις περσινές καταστροφικές κακοκαιρίες «Daniel» και «Elias».
Όπως προκύπτει και από όσα ανέφερε στη Βουλή ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, υπεγράφη η αύξηση του ορίου των απαραίτητων πιστώσεων για αυτά τα έργα από τον κ. Πετραλιά, Υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με το επόμενο βήμα να είναι η έγκριση και υπογραφή από τον κ. Παπαθανάση, αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Κατά συνέπεια, είναι σε πλήρη εξέλιξη οι διαδικασίες για να δεσμευθούν τα αναγκαία κονδύλια (υπενθυμίζεται και η συνδρομή του Ταμείου Ανάκαμψης με 600 εκατ. ευρώ).
Στη συνέχεια, το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, έχοντας «κλειδωμένες» πιστώσεις, θα μπορεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες να προκηρύξει τους σχετικούς διαγωνισμούς που πάντως έχουν καθυστερήσει.
Το οδικό έργο – μαμούθ της Κρήτης και η Εγνατία
Να σημειώσουμε επίσης ότι χτες, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, ενημερώνοντας τη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής για την πρόοδο και τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί σε κάθε έναν από τους 10 άξονες προτεραιοτήτων του Υπουργείου, αναφέρθηκε, μεταξύ πολλών άλλων, και στον ΒΟΑΚ.
Σημείωσε μάλιστα, ότι τα τμήματα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος (ως δημόσιο έργο με ανάδοχο την ΑΚΤΩΡ) και Χερσόνησος – Νεάπολη (ΣΔΙΤ του κεντρικού μέρους των 22 χιλιομέτρων του ΒΟΑΚ, με ανάδοχους ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, Intrakat), έχουν συμβασιοποιηθεί, ενώ έχουν ήδη εγκατασταθεί τα πρώτα εργοτάξια στο τμήμα από τη Χερσόνησο Ηρακλείου έως τον Άγιο Νικόλαο. Ταυτόχρονα, προχωρά η συμβασιοποίηση της παραχώρησης για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο (νικήτρια διαγωνισμού η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ).
Για την παραχώρηση, ο υφυπουργός κ. Ταχιάος σημείωσε ότι «το δικό μας χρονοδιάγραμμα λέει τέλη Νοεμβρίου για τη συμβασιοποίηση, αλλά είναι φιλόδοξο, διότι υπάρχουν και οι τράπεζες και οι δανειακές συμβάσεις». Στο υπουργείο πιστεύουν ότι θα προκύψει πολύ σύντομα η φάση της τελικής υπογραφής της σχετικής σύμβασης παραχώρησης, διότι, όλες οι δανειακές συμβάσεις είναι παραρτήματα της σύμβασης παραχώρησης.
«Η πολιτική απόφαση είναι ότι θα επιμείνουμε, συζητάμε με τον Υπουργό και τον Πρωθυπουργό τον ίδιο, στην χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Εκεί υπάρχει ένα μπάτζετ της τάξης των 200 εκατομμυρίων για το έργο αυτό. Θα επιμείνουμε και συζητάμε για έναν μηχανισμό που θα μας επιτρέψει να το διασφαλίσουμε αυτό και να διασφαλίσουμε τις σχετικές απορροφήσεις», ανέφερε ο κ. Ταχιάος.
«Προφανώς, πρέπει να επιταχύνουμε και το θέμα των απαλλοτριώσεων. Είναι δύσκολο θέμα στην περιοχή, το οποίο πάντα θέτει κάποια εμπόδια και ταυτόχρονα προχωρά και θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2024 η συμβασιοποίηση της παραχώρησης για το τμήμα Χανιά- Ηράκλειο. Υπενθυμίζω ότι και στα τρία τμήματα υπάρχει σημαντικό ποσοστό χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αλλά θα πρέπει να υπάρχει πρόοδος και σε αυτά τα τμήματα», σημείωσε ο κ. Σταϊκούρας από την πλευρά του.
Όσον αφορά στην Εγνατία Οδό, κατά τον κ. Ταχιάο θα έρθει στη Βουλή η σύμβαση παραχώρησης προς κύρωση τις προσεχείς εβδομάδες ώστε να προχωρήσει η παράδοση, η οποία έπεται. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με όσα ανέφερε πρόσφατα στους μετόχους της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, κατά την ετήσια γενική συνέλευση, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου, Γιώργος Περιστέρης, «η Εγνατία Οδός είναι ένας δύσκολος οδικός άξονας και έχει κατασκευαστεί πριν από πολλά χρόνια.
Για πρώτη φορά τη διαχείρισή του θα την αναλάβει ιδιωτικός φορέας και έχει πολλές διαδικασίες. Εκτιμούμε ότι η παράδοσή της θα λάβει χώρα το πρώτο εξάμηνο του 2025». Αλλά και ο κ. Ταχιάος είχε σημειώσει ότι είναι σημαντικό να προχωρήσει η διαδικασία, καθώς πρέπει να γίνουν τα έργα (π.χ. στο Χαλάστρα-Εύζωνοι, αναβάθμιση σε τμήματα του άξονα, βαριά συντήρηση κ.α.). Μέσα στο καλοκαίρι θα έρθει ο κυρωτικός νόμος που θα ψηφιστεί από την Βουλή και θα λύνει όλα τα ζητήματα ώστε στις αρχές του 2025 να γίνει η παράδοση του δρόμου στον νέο παραχωρησιούχο.
Η διαδικασία
Επιστρέφοντας… βορειότερα και στη Θεσσαλία, υπενθυμίζεται ότι ο διαγωνισμός θα γίνει με διαδικασίες fast track, θα «σπάσει» σε έως 8 συμβάσεις, από 4 για οδικά και σιδηροδρομικά έργα, ενώ θα σταλούν από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προσκλήσεις για απευθείας διαπραγματεύσεις με τους ισχυρούς κατασκευαστικούς ομίλους ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Intrakat – ΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ, ώστε να μη χαθεί άλλος χρόνος. Ανάδοχοι αναμένονται περί τα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου.
Σε πρόσφατη ενημέρωση, ο κ. Ταχιάος είχε αναφέρει, σε σχέση με τα έργα στη Θεσσαλία που ανέτρεψαν προϋπολογισμούς και προτεραιότητες, ότι κινητοποιούνται πολλοί πόροι (οικονομικοί, τεχνικοί, ανθρώπινο δυναμικό) ενώ σημείωνε ότι είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Πάντως, προϊδέαζε ότι εντός των ημερών θα καλυφθούν οι πιστώσεις από το υπουργείο Οικονομικών, ενώ οι εργολαβίες έχουν περάσει από το Τεχνικό Συμβούλιο του υπουργείου.
Τα οδικά έργα και ο σιδηρόδρομος
Τα οδικά έργα αποκατάστασης, συνολικού ύψους σχεδόν 900 εκατ. ευρώ, αφορούν σε πάνω από 1.00ο θέσεις επέμβασης, στις περιφερειακές ενότητες Τρικάλων, Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας, Φθιώτιδας και Εύβοιας. Οι εργασίες θα γίνουν σε συνολικό μήκος 159 χιλιομέτρων του οδικού δικτύου και συμπεριλαμβάνουν 110 γέφυρες.
Με βάση την καταγραφή των ζημιών, οι πόροι θα διατεθούν ως εξής: 33% του ποσού στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας, 25% στην Περιφερειακή ενότητα Τρικάλων, 21% στην Περιφερειακή ενότητα Καρδίτσας, 9,5% στην Περιφερειακή ενότητα Λάρισας, 9,5% στην Περιφερειακή ενότητα Ευβοίας και 2% στην Περιφερειακή ενότητα Φθιώτιδας. Αντικείμενο, η αποκατάσταση ζημιών σε δρόμους και γέφυρες.
Υπενθυμίζεται ότι εκδόθηκε, στις 17 Ιουνίου, η Υπουργική Απόφαση για τον προσδιορισμό και την εξειδίκευση του φυσικού αντικειμένου των έργων αποκατάστασης του οδικού δικτύου, ενώ βρίσκεται υπό ολοκλήρωση η σύνταξη των τευχών κατεπείγουσας ανάθεσης. Ειδικότερα, τα 4 τμήματα για την αποκατάσταση ζημιών ελέω «Daniel» και «Elias» είναι:
- Κατεπείγοντα έργα αποκατάστασης βλαβών των υποδομών συνεπεία των έντονων καιρικών φαινομένων «Daniel») και «Elias» Δήμων: Ζαγοράς – Μουρεσίου, Νοτίου Πηλίου, Βόλου και Ρήγα Φεραίου, με προϋπολογισμό: 278.200.000.
- Κατεπείγοντα έργα αποκατάστασης βλαβών των υποδομών συνεπεία των έντονων καιρικών φαινομένων «Daniel») και «Elias» Δήμων: Αργιθέας, Λίμνης Πλαστήρα, Μετεώρων και Πύλης, με προϋπολογισμό: 267.500.000 ευρώ.
- Κατεπείγοντα έργα αποκατάστασης βλαβών των υποδομών συνεπεία των έντονων καιρικών φαινομένων «Daniel» και «Elias» Δήμων: Τεμπών, Τυρνάβου, Ελασσόνας, Αγιάς, Λαρισαίων, Φαρκαδόνας, Κιλελέρ, Παλαμά, Μουζακίου, Τρικκαίων και Καρδίτσας, με προϋπολογισμό: 184.000.000 ευρώ.
- Κατεπείγοντα έργα αποκατάστασης βλαβών των υποδομών συνεπεία των έντονων καιρικών φαινομένων «Daniel») και «Elias» Δήμων: Ιστιαίας-Αιδηψού, Μαντουδίου Λίμνης-Αγίας Άννας, Δομοκού, Λαμίας, Αλμυρού, Φαρσάλων και Σοφάδων, με προϋπολογισμό: 170.000.000 ευρώ.
Τα σιδηροδρομικά έργα έχουν συνολικό προϋπολογισμό 463 εκατ. ευρώ. Αντικείμενο, των εργασιών θα είναι η μόνιμη αποκατάσταση των καταστροφών σε υποδομή, επιδομή και ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό στον κύριο άξονα (Δομοκός - Λάρισα), στη γραμμή Λάρισα – Βόλος, στο τμήμα Παλαιοφάρσαλος – Καλαμπάκα, και στο τρενάκι του Πηλίου. Πάντως, για τα σιδηροδρομικά υπάρχει μια επιπλέον παράμετρος. Αν οι διαγωνισμοί, στο σύνολό τους ή εν μέρει, προκηρυχθούν από το υπουργείο, καθώς επικρατούσε μια τέτοια πρόθεση, ή αν εμπλακεί τελικά και ο φορέας ΟΣΕ. Λογικά οι διαγωνισμοί θα βγούνε από το υπουργείο αλλά τη διαδικασία θα έχει ο ΟΣΕ. Ειδικότερα, η αποκατάσταση υποδομών αφορά στη σιδηροδρομική γραμμή Δομοκός-Λάρισα ύψους 173,6 εκατ. ευρώ, στη γραμμή Λάρισα-Βόλος ύψους 192 εκατ. ευρώ, στη γραμμή Παλαιοφάρσαλος-Καλαμπάκα (αποκατάσταση σε εντοπισμένα τμήματα) με κόστος 57 εκατ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι προ ολίγων μηνών υπεγράφησαν συμβάσεις από για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν σε 33 σχολικές μονάδες στη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα από τις κακοκαιρίες του περασμένου Σεπτεμβρίου, ύψους 30,5 εκατ. ευρώ. Η αποκατάσταση των ζημιών γίνεται με χρηματοδότηση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους ή αρχές του 2025.
Τι «παίζει» με τον ΒΟΑΚ – Οι χρηματοδοτήσεις έργων
Πάντως, ο κ. Ταχιάος αναφέρθηκε και σε άλλες μεγάλες υποδομές. Σχετικά με τον ΒΟΑΚ σημείωσε ότι το τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος δεν έχει ξεκινήσει, λόγω θεμάτων στο κομμάτι των απαλλοτριώσεων, με το υπουργείο να αναγκάζεται να προχωρήσει ως και σε παρεμβάσεις για να γίνουν τα σχετικά δικαστήρια που εκκρεμούν (υπάρχουν ζητήματα και με διαφορετικές τιμές σε κτηματολογικούς πίνακες). Αυτό δημιούργησε καθυστέρηση και πλέον, κατά τον κ. Ταχιάο, η διαδικασία είναι σε φάση σύνταξης των νέων πινάκων και στις παρακαταθέσεις, ενώ το υπουργείο είναι και σε συνεννόηση με τους δικηγόρους των ενδιαφερομένων. «Πραγματικά το τρέχουμε, γιατί αφορά και μη απορρόφηση της τάξης των 137 εκατομμυρίων, αν θυμάμαι καλά, από το Ταμείο Ανάκαμψης», ανέφερε ο ίδιος.
«Τα χρήματα υπάρχουν, αλλά πρέπει να ακολουθηθεί μια διαδικασία που είναι χρονοβόρα. Το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και στο ΣΔΙΤ, εκεί υπάρχουν εργοτάξια, έχουν παραδοθεί οι χώροι των εργοταξίων, ανοίγουν σιγά σιγά διάφορα μέτωπα και πιστεύουμε ότι εκεί το έργο θα βρει ρυθμό και θα έχουμε και την πιο γρήγορη απορρόφηση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης», ανέφερε ο υφυπουργός.
Όσον αφορά στην παραχώρηση, κατά τον ίδιο είναι ένα περίπλοκο έργο. Τρέχει διαγωνισμός για αναζήτηση ανεξάρτητου μηχανικού, με τις προσφορές να πρέπει να δοθούν έως τις 5 Αυγούστου. Παράλληλα, τρέχουν οι ενέργειες για να εξασφαλισθούν οι χρηματοδοτήσεις του έργου. «Το δικό μας χρονοδιάγραμμα λέει τέλη Νοεμβρίου για τη συμβασιοποίηση, αλλά είναι φιλόδοξο, διότι υπάρχουν και οι τράπεζες και οι δανειακές συμβάσεις. Θα επιμείνουμε ως κυβέρνηση στη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, για αυτό συζητούμε για έναν μηχανισμό που θα μας επιτρέψει να εξασφαλίσουμε την απορρόφηση. Είναι μια δύσκολη άσκηση», σημείωσε ο ίδιος.
Να αναφέρουμε ότι ο κ. Ταχιάος και πάλι αναφέρθηκε στις χρηματοδοτήσεις γενικότερα, λέγοντας ότι οι διαθέσιμοι πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι. Σημείωσε ότι τα έσοδα και από τις νέες συμβάσεις παραχώρησης θα είναι για το δημόσιο χρέος, καθώς είναι απόρροια του τρίτου μνημονίου. Αυτό συμβαίνει και με το τίμημα που θα λάβει στο ΤΑΙΠΕΔ για τις οδικές ιδιωτικοποιήσεις (π.χ. Εγνατία). «Είναι πρόβλημα, διότι δεν έχουν ολοκληρώσει και οι αυτοκινητόδρομοι τη φάση της ανάπτυξής τους, π.χ. ο κάθετος άξονας της Φλώρινας, ειδικά το Πτολεμαΐδα – Νίκη, είναι προβληματικό τμήμα, θα πρέπει να συζητήσουμε τη σύνδεσή του με την Εγνατία, πρέπει να δουλευτεί με τη DGComp και την ΕΕ. Για το Χαλάστρα - Εύζωνοι, θα ολοκληρωθεί ο δεύτερος κλάδος από τον παραχωρησιούχο εντός της πενταετίας, εμείς έχουμε υποχρέωση να παραδώσουμε εντός διετίας τις απαλλοτριώσεις», σημείωσε ο ίδιος.
Για την Αττική Οδό υπενθύμισε ότι στις 5 Οκτωβρίου λήγει η σύμβαση και περιέρχεται στο δημόσιο, ενώ μελετάται η μεταβατική περίοδος, μέχρι να καταλήξει στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (υπάρχουν εκτιμήσεις για το πρώτο τρίμηνο 2025).
Η αύξηση του ΠΔΕ
Πάντως, και ο κ. Σταϊκούρας αναφέρθηκε στους πόρους. Σημείωσε ότι το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ για το υπουργείο ήταν στα 334 εκατ. ευρώ, όσο ήταν σχεδόν το 2023. «Χάρη στην καλή εκτέλεση του προϋπολογισμού, εκτιμώ ότι εντός Ιουλίου θα έχουμε μόνιμη αύξηση με διατάξεις του ΥΠΟΙΚ στα 550 εκατ. ευρώ για το 2024 και υψηλότερα τα επόμενα χρόνια. Έτσι θα αυξήσουμε σημαντικά τη χρηματοδότηση για να καλύψουμε τα έργα που έχουμε συμβασιοποιήσει», σημείωσε ο υπουργός.
