Πλήρως χρηματοδοτούμενο και μάλιστα... αυτοτροφοδοτούμενο, σε μεγάλο βαθμό, από τις πέραν των προσδοκιών της διοίκησης της Lamda Development στον οικιστικό τομέα, είναι το μεγάλο project ανάπτυξης του Ελληνικού.
Όπως και χτες σημείωσε ο CEO του ομίλου, Οδυσσέας Αθανασίου, στο πλαίσιο ενημέρωσης για την πορεία της επένδυσης, «έχουμε 650 εκατ. ταμείο, έχουν πάει πολύ καλά οι πωλήσεις από τα σπίτια και τα οικόπεδα και θα φτάσουν στο το 1 δισ. ευρώ οι εισπράξεις. Η κατασκευή όλου του Ελληνικού θα προχωρά με ίδια κεφάλαια, πλην των Malls. To μόνο δάνειο που θα λάβουμε είναι για τα εμπορικά κέντρα και κυρίως για αυτό στη Λ. Βουλιαγμένης, η εκταμίευση θα ξεκινήσει κάποια στιγμή εντός του 2025». Για αυτό και σε ερώτηση για την πιθανότητα μιας ΑΜΚ, απάντησε ότι «δεν θα ζητήσουμε ούτε ένα ευρώ από τους μετόχους».
Σύμφωνα με τον ίδιο, ανάδοχος για το The Ellinikon Mall αναμένεται έως τον Μάρτιο του 2025, προσεχώς αναμένεται να πουληθούν τουλάχιστον 3 νέα οικόπεδα (κυρίως για κατοικίες), οι αξίες – τιμές πλέον έχουν αρχίσει να ανεβαίνουν (π.χ. 7.000 -17.000 ευρώ/τ.μ. στην γειτονιά Little Athens), ενώ αναφορικά με τον πύργο Riviera Tower (ήδη στο επίπεδο 13, αλλά στον 10ο όροφο), το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης «δείχνει» προς το τέλος του 2026, ώστε να «κάνουν Χριστούγεννα εκεί, αλλά και στο παραλιακό μέτωπο, οι ιδιοκτήτες», κατά τον κ. Αθανασίου. Που σημείωσε ότι «εμείς έχουμε αναλάβει να κάνουμε όλα τα έργα υποδομών ύψους 1,5 δισ. ευρώ, σε αυτές τις υποδομές συμπεριλαμβάνονται και το κυκλοφοριακό εντός του Ελληνικού. Το κόστος έχει αυξηθεί σε σχέση με την περίοδο που είχε γίνει η συμφωνία με την κυβέρνηση το 2016 και μπορεί για τις υποδομές να χρειαστούν κεφάλαια, αντί για 1,5 δισ. ευρώ, στα 1,6 με 1,7 δισ. ευρώ».
Πλήρως χρηματοδοτημένο το έργο, δάνεια μόνο για τα Malls
Όπως σημείωσε ο ίδιος, για το πρώτο «μισό» του 2025 δε θα χρησιμοποιήσει ο όμιλος δανειακά κεφάλαια. «Για κανένα έργο αυτού του βεληνεκούς δεν υπάρχει διεθνώς τέτοιο cash management. Από το δεύτερο εξάμηνο του 2024 έως και το 2027 θα χρειαστεί 1,5 δισ. ευρώ και θα χρηματοδοτηθούν όλα, εκτός από τα δάνεια 500 εκατ. ευρώ για τα Malls, δηλαδή το Ellinikon και το Riviera Galleria, από ίδια κεφάλαια και μελλοντικές προπωλήσεις».
Ο ανάδοχος του Ellinikon Mall
Σε σχέση με τα Malls στο Ελληνικό αλλά και το αναμενόμενο, όταν επιτρέψουν οι συνθήκες, IPO της Lamda Malls στο ΧΑ, ο κ. Αθανασίου σημείωσε ότι για το Ellinikon Mall «είμαστε σε διαδικασία μελέτης των πιθανών εργολάβων που θα μπορούσαν να αναλάβουν το έργο, έχουμε μία συνεργασία με την Bouygues για τον optimum επανασχεδιασμό και αυτή θα τελειώσει αυτό έως το τέλος του έτους. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε ποιοι όμιλοι μπορούν να αναλάβουν κατασκευαστικά το έργο, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων ελληνικών αλλά και ενός ξένου, δεν έχουμε να ανακοινώσουμε κάποιο όνομα από τα πιθανά 5-6. Μέχρι το Μάρτη πιστεύω ότι θα έχουμε αποφασίσει με ποιον θα προχωρήσουμε». Όπως προ ημερών ανέφερε το insider.gr, η κοινοπραξία υπό την ΑΒΑΞ ολοκλήρωσε τη διαδικασία του ECI, γίνονται πλέον επαφές με τους Γάλλους, ενώ η Lamda χρειάζεται λίγο χρόνο για να κατασταλάξει σε προϋπολογισμό και ανάδοχο για το project των 100.000 τ.μ..
Το timing του IPO
Σε σχέση με το IPO της Lamda Μalls, σημείωσε ότι «είχαμε από καιρό στο μυαλό μας την καμπάνια με ορίζοντα την είσοδο στο Χρηματιστήριο. Σε σχέση με την καμπάνια που τρέχει, αυτή γίνεται για να αυξήσουμε την αναγνωρισιμότητα. Για την εισαγωγή δεν έχουμε συγκεκριμένο ορίζοντα για έναν απλό λόγο: Οποιαδήποτε εισαγωγή retail έχει γίνει διεθνώς, είναι χαμηλότερη της πραγματικής αξίας, δεν έχουμε ανάγκη αυτή την στιγμή, δεν έχει νόημα να δώσουμε discount 20%- 30%. H καμπάνια γίνεται για να αυξηθεί η αναγνωρισιμότητα των malls, ότι είναι της LAMDA». Κατά τον ίδιο, το πρόβλημα με τα αυξημένα επιτόκια επηρεάζει αλλά θεωρείται συγκυριακό. Από την άλλη πλευρά, funds και επενδυτές από ΗΠΑ και Αγγλία είναι επιφυλακτικοί με τα Malls καθώς υπάρχει πλέον και η on line διάσταση στο retail. Ωστόσο, κατά τον κ. Αθανασίου αυτά δεν επηρεάζουν την Lamda, αν και ακόμη δεν έχει καθοριστεί ο ορίζοντας του IPO στο ΧΑ, που θα γίνει όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Προς πώληση νέα οικόπεδα
Σε σχέση με τα οικόπεδα, όπου ήδη έχουν πωληθεί ως γνωστόν 5 από αυτά σε εγχώριους και ξένους επενδυτές (Ten Brinke, BrookLane αλλά και Δ. Κούτρας κ.α.) η διοίκηση της Lamda δήλωσε ευέλικτη στις συνθήκες και τις αλλαγές της αγοράς, τη διαμόρφωση του master plan, τη χρηματοδότηση, ποια είναι η αντίληψη του κόσμου για το έργο κ.α.. «Το ερώτημα που μας απασχολεί εδώ και ενάμιση χρόνο είναι το πόσο γρήγορα μπορούμε να πάμε για να αποκτήσει ζωή το Ελληνικό κι επίσης πώς μπορεί να προχωρήσει η κατασκευή σε συνάρτηση και με την υπόλοιπη κατασκευαστική αγορά και τις δυσκολίες που καταγράφονται. Στα οικιστικά αγορά, ο λόγος που έχουμε κάνει τις πωλήσεις είναι για να επιταχύνουμε το ρυθμό ανάπτυξης, δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα εμείς. Τα επόμενα που θέλουμε να βγούνε το 2025 είναι πάλι κάποια 2-3 οικόπεδα για οικιστικά, π.χ. ένα κομμάτι ακριβώς πάνω από τα οικιστικά που είναι στο κάτω μέρος στο Ελληνικό κ.α.». Κατά την παρουσίαση, προέκυψε ότι ανάλογα οικόπεδα ίσως βγούνε και σε άλλες περιοχές, προς το αθλητικό κέντρο κ.α.
«Ψηλώνει» ο Riviera Tower, έτοιμος τέλος 2026
Αναφορά έκανε ο κ. Αθανασίου τόσο στον Riviera Tower όσο και στην οικιστική γειτονιά Little Athens. Για τον Πύργο των 50 ορόφων είπε ότι «τα πρώτα διαμερίσματα μπορούν να κατοικηθούν στο τέλος του 2026. Ας είναι 10- 20. Ο στόχος είναι σε μία δύσκολη κατασκευαστική αγορά το πολύ το 2027 η παραλιακή να είναι ένας ζωντανός τόπος, προφανώς και τα οικιστικά που είναι και στην Παραλιακή, μαζί και με τις αθλητικές εγκαταστάσεις, το σχολείο που είναι για το 2027. Είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση στην κατασκευαστική αγορά σε συνδυασμό και με τη ζήτηση που είναι ισχυρή. Στον Ουρανοξύστη, είχαμε στόχο να παραδοθεί το 2026, αρχικά τον Απρίλιο, πάμε προς το τέλος 2026, λόγω των κατασκευαστικών εργοταξίων, ο στόχος παραμένει για το 2026. Οσον αφορά στις τις ρήτρες στον Ουρανοξύστη, υπάρχουν αλλά για τον Οκτώβριο 2026, προφανώς πειράζει μια καθυστέρηση, αλλά διάρκειας 6-9 μηνών δεν είναι μεγάλη για ένα έργο τέτοιου μεγέθους». Κατά τον ίδιον, «η μεγάλη δυσκολία ήταν η θεμελίωση γιατί είναι σε μια σεισμογενή περιοχή και πάνω στη θάλασσα, τώρα είμαστε σε ένα πιο εύκολο στάδιο. Το πρώτο κομμάτι ήταν πιο δύσκολο σε σχέση με έναν άλλο ουρανοξύστη. Είμαστε καλά εδώ που έχουμε φτάσει μέχρι στιγμής. Υπολογίζουμε να φτάσουμε στον 20ο - 25ο όροφο πριν το καλοκαίρι του 2025. Θα αρχίσουμε να φτιάχνουμε και τις όψεις, όχι αφού τελειώσουν και οι 50 όροφοι, αλλά ανά 20 ορόφους».
«Πάνε σφαίρα» τα οικιστικά στην Little Athens – Οι τιμές
Σε σχέση με τα οικιστικά στην Little Athens, όπως σημείωσε, «οι πωλήσεις πάνε πέρα από κάθε προσδοκία, ό,τι βγάζουμε στην αγορά φεύγει πριν καλά καλά το βγάλουμε. Το τμήμα πωλήσεων είχε το Μάρτιο κλεισμένα ραντεβού μέχρι και τον Ιούλιο. Πάνε πολύ καλά. Η ζήτηση είναι πολύ μεγάλη, έχοντας ξεκινήσει και τη διεθνή μας καμπάνια που αποδίδει.Το ποσοστό των ξένων έχει ανέβει στο 40% με ενδιαφερόμενους και από την Ευρώπη πέρα από ομογενείς, Λίβανο, Ισραήλ κ.α.. Πιστεύουμε ότι η ζήτηση θα αυξάνεται. Οι τιμές ανεβαίνουν και πουλάμε ψηλότερα. Εμείς είπαμε να πουλήσουμε στον Ουρανοξύστη εν γνώσει μας ότι θα πουλάγαμε πιο φθηνά ώστε να κτίσουμε αξιοπιστία. Όντως αυτό οδήγησε τις αξίες προς τα πάνω και τα διαμερίσματα στο Little Athens πωλούνται πιο ψηλά από τον προϋπολογισμό μας, ωστόσο είναι και ελκυστικές για τους αγοραστές και από το εξωτερικό. Μπορεί να αγοράσει κάποιος με 7.000 αλλά και με 17.000 ευρώ ανά τ.μ.. Οι τιμές είναι στο πάνω κομμάτι των νοτίων προαστίων που ανεβαίνουν γενικότερα και λόγω του Ελληνικού». Για τα εμπορικά στο little υπάρχει ένας κεντρικός σχεδιασμός, στόχος είναι να υπάρχει μία κεντρική διαχείριση δεδομένου ότι η Lamda έχει και τα Malls. Αρα η διαχείριση θα είναι κεντρική και θα γίνεται από την ομάδα των Μalls.
Μάλιστα, η Lamda θέλει να δημιουργήσει μία εταιρεία που θα έχει να κάνει με τη συνολική διαχείριση και εμπειρία των κατοίκων και επισκεπτών. «Είναι φιλόδοξο εγχείρημα γιατί δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα και οι υπηρεσίες στην Ελλάδα είναι γενικότερα ένα δύσκολο έργο», σημείωσε ο κ. Αθανασίου.
Η υπογειοποίηση της Λ. Ποσειδώνος και ο operator
Αναφορικά με τις βασικές υποδομές (ανάδοχος ΑΒΑΞ), η υπογειοποίηση της Λ. Ποσειδώνος μένει εντός χρονοδιαγράμματος για να ολοκληρωθεί το 2026. «Εμείς θα εκπληρώσουμε την υποχρέωσή μας, αλλά πρέπει να βοηθήσει και το Δημόσιο στο οποίο θα παραδοθεί το έργο. Ηδη θα έπρεπε να υπάρχει ο tunnel operator,ωστόσο αυτό δεν έχει συμβεί ακόμη. Για τα δίκτυα υποδομών, υπάρχουν πράγματι δυσκολίες, είναι από τις μεγάλες δυσκολίες του έργου που πολεμάμε σε συχνή βάση. Στην παραλία θα μπορεί να κάνει κάποιος το καλοκαίρι του 2027. Στη μαρίνα, την οποία θα βαθύνουμε για να έρχονται πιο μεγάλα σκάφη, θα ξεκινήσουν οι εργασίες το καλοκαίρι του 2025 με στόχο να έχουν ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2026. Οι υποδομές θα είναι έτοιμες προς το τέλος του 2026», σημείωσε γενικά ο CEO της Lamda. Πάντως, όπως προκύπτει, όταν η εισηγμένη ολοκληρώσει το τούνελ υπογειοποίησης (και εκεί σταματάει η ευθύνη της), αυτό θα πρέπει να το παραδώσει σε αρμόδιο δημόσιο φοράς (π.χ. υπ. Υποδομών, Περιφέρεια Αττικής), θα χρειαστεί πιστοποίηση (αρχή σηράγγων) αλλά και operator, με το δημόσιο να πρέπει να αποφασίσει αν θα λειτουργήσει το ίδιο τον υπόγειο δρόμο ή θα το αναθέσει σε «λειτουργό» (άραγε ιδιώτη;).
Ξενοδοχεία, IRC και γραφεία
Αναφορικά με άλλες αναπτύξεις, ο κ. Αθανασίου ανέφερε ότι το sports center θα αρχίσει να παραδίδεται από το 2025 (ανάδοχος ΜΕΤΚΑ – AKTOR). Για τα ξενοδοχεία (η γνωστή συμφωνία με TEMES), τo Mandarin υπολογίζεται ότι θα τελειώσει το 2028, το έτερο στη μαρίνα δεν είναι ανακοινώσιμο σε σχέση με τον operator. «Είναι κοντά η υπογραφή της συμφωνίας αλλά πρέπει να σεβαστούμε ότι δεν είναι ακόμη έτοιμη για ανακοίνωση», σημείωσε ο κ. Αθανασίου. Για τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, σημείωσε ότι «στα σχέδιά μας είναι να έχουμε ένα πανεπιστήμιο, είμαστε πολύ κοντά, στον επόμενο μήνα, μέσα στο έτος να ανακοινώσουμε ποιο θα είναι αυτό και η θέση του είναι πολύ κοντά στο σχολείο του Κωστέα – Γείτονα».
Ως γνωστόν, υπάρχει και συμφωνία με το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών για νοσοκομειακή επένδυση, ο κ. Προκοπίου, όπως έχει «κλείσει», θα κάνει αναπτύξεις (οικιστικά, γραφεία, εκπαιδευτικό ίδρυμα κ.α.), ενώ πρόσφατα ολοκληρώθηκε και το deal με τη Fourlis για το retail park στην περιοχή του Commercial Hub. Επιπρόσθετα, το IRC (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Hard Rock) αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τα Χριστούγεννα του 2027, από όσο υπολογίζει η κοινοπραξία, όπως ο κ. Αθανασίου σημείωσε. Οσον αφορά στα γραφεία, πιθανώς να κάνει η Lamda έναν διαγωνισμό ή να βρει συνεργάτες για κάποιες πρώτες αναπτύξεις. «Δεν γνωρίζουμε πότε θα είναι αυτό γιατί η αντίληψη για τα γραφεία στο εξωτερικό μετά την πανδημία δεν είναι τόσο θετική. Δική μου άποψη είναι ότι υπάρχει μέλλον και σε αυτό», ανέφερε ο ίδιος.
Ο οποίος στάθηκε, επίσης, στα σχέδια της Lamda για τις μαρίνες (λογικά θα μπει και αυτός ο βραχίονας μελλοντικά στο ΧΑ), όπου χτες υπεγράφη και η σύμβαση για τη μαρίνα mega yacht στην Κέρκυρα. Τέλος, σχετικά με έκταση που κατέχει ο όμιλος στην Αίγινα, ο κ. Αθανασίου άφησε ανοιχτή την τύχη της. «Οταν αγοράσαμε την Πέρδικα (2006- 2007) ήταν η εποχή ακμάζουσα για το real estate. Τώρα έχουμε βρεθεί σε μία κατάσταση όπου η Αίγινα είναι πολύ κοντά στην ανάπτυξη του Ελληνικού και από την άλλη είναι κάτι που το ξαναμελετάμε, άρα δεν αποκλείω είτε να το αναπτύξουμε εμείς σε συνεργασία και με άλλο παίκτη είτε να το πουλήσουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το κυκλοφοριακό, οι δωρεάν μελέτες και τα απαραίτητα έργα
Ενδιαφέρον είχαν και όσα σημείωσε για τις υποδομές και το κυκλοφοριακό. «Εμείς έχουμε αναλάβει να κάνουμε όλα τα έργα υποδομών ύψους 1,5 δισ. ευρώ, σε αυτές τις υποδομές συμπεριλαμβάνονται και το κυκλοφοριακό εντός του Ελληνικού. Εκτός, υπάρχει η ανάγκη να βελτιωθεί γενικότερα στα νότια προάστια που έχει επιβαρυνθεί την περίοδο μετά την πανδημία. Η περιοχή χρειάζεται βοήθεια. Κάναμε δωρεά μελέτες που ξεκίνησαν προ διετίας για δύο πράγματα: καταρχάς την σήραγγα στον Υμηττό, ώστε να ενώνεται με την Αττική Οδό και να συνδέει αυτήν με το Λ. Βουλιαγμένης στο ύψος που είναι το mall στον Αγ. Δημήτριο. Και η δεύτερη μελέτη αφορά στο να γίνει δρόμος ταχείας κυκλοφορίας η Λ. Βουλιαγμένης, χωρίς φανάρια. Τις έχουμε δώσει αυτές τις μελέτες στο υπουργείο και αναμένουμε από εκείνους. Είμαστε πολύ υπέρ των επιπλέον κυκλοφοριακών επεμβάσεων. Ένα άλλο έργο που θα μπορούσε να απαλύνει την κατάσταση είναι η πρόταση να γίνει η επέκταση του μετρό προς τη Γλυφάδα, κάτι που θέλουν και οι δήμαρχοι αλλά και ο κόσμος. Προφανώς, βέβαια, δεν είναι εφικτό να χρηματοδοτήσει η Lamda έργα Μετρό… εντός Ελληνικού».
