Σε ισχύ τίθεται από τον Ιανουάριο του 2025 ο νέος κανονισμός για τις αξιολογήσεις ESG με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την προώθηση της βιώσιμης χρηματοδότησης. Ο κανονισμός εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά από πρόταση Ευρωπαϊκής Επιτροπής και δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 12 Δεκεμβρίου . Προσδοκία είναι να αντιμετωπίσει τις ασυνέπειες, την έλλειψη διαφάνειας και τις κατακερματισμένες πρακτικές στις δραστηριότητες αξιολόγησης ESG στα ευρωπαϊκά κράτη και αντανακλά τη δέσμευση της ΕΕ για βιώσιμες χρηματοπιστωτικές αγορές και τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας.
Η ανάγκη για νέο κανονιστικό πλαίσιο προέκυψε από το γεγονός ότι μέχρι τώρα, οι δραστηριότητες αξιολόγησης ESG δεν διέθεταν κανονιστική ρύθμιση σε επίπεδο ΕΕ, γεγονός που οδήγησε σε αποκλίσεις και ενθάρρυνε το greenwashing. Ο νέος κανονισμός θεσπίζει εναρμονισμένα πρότυπα ποιότητας, αξιοπιστίας και διαφάνειας και αντιμετωπίζει τις συγκρούσεις συμφερόντων αλλά ο πρακτικός αντίκτυπός τους θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματική εφαρμογή του και τον τρόπο υποδοχής του από τους συμμετέχοντες στην αγορά.
Ο κανονισμός εντάσσεται στο ευρύτερο νομικό πλαίσιο της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση, συμπληρώνοντας τον Κανονισμό Γνωστοποιήσεων Αειφορίας(«SFDR»), τον Κανονισμό για την Ταξινομία της ΕΕ και την Οδηγία για την Υποβολή Εκθέσεων Εταιρικής Βιωσιμότητας («CSRD»).
Πεδίο εφαρμογής του κανονισμού
Οι αξιολογήσεις ESG ορίζονται ως γνώμες ή βαθμολογίες που βασίζονται σε καθιερωμένες μεθοδολογίες και συστήματα κατάταξης που σχετίζονται με περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και εταιρικής διακυβέρνησης παράγοντες.
Ορισμένες δραστηριότητες εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής, όπως μη εμπορικές αξιολογήσεις ESG που παρέχονται από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ιδιωτικές αξιολογήσεις που χρησιμοποιούνται για εσωτερικούς σκοπούς, δεδομένα που σχετίζονται με ESG που δεν οδηγούν σε αξιολογήσεις και εξωτερικές αξιολογήσεις για Πράσινα Ομόλογα ή ομόλογα που συνδέονται με τη βιωσιμότητα. Αυτές οι εξαιρέσεις έχουν τεθεί για να αποφευχθεί η υπερβολική επιβάρυνση των μη εμπορικών δραστηριοτήτων.
Ο κανονισμός ισχύει για όλους τους παρόχους αξιολόγησης ESG που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 δηλαδή είτε δραστηριοποιούνται στην ΕΕ είτε δημοσιεύουν είτε διανέμουν αξιολογήσεις είτε απευθείας είτε μέσω συνδρομής.
Για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία, η διαφάνεια και η συμμόρφωση με τα πρότυπα της ΕΕ, κάθε νομική οντότητα που επιθυμεί να παρέχει αξιολογήσεις ESG σε οντότητες εντός της ΕΕ πρέπει να έχει άδεια ή να αναγνωρίζεται σύμφωνα με τον Κανονισμό.
Πρόστιμα και Ποινές
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών («ESMA») είναι η αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για την εξουσιοδότηση παρόχων αξιολόγησης ESG να λειτουργούν στην ΕΕ, την αξιολόγηση της ισοδυναμίας για τα καθεστώτα τρίτων χωρών και την εποπτεία της συμμόρφωσής τους. Κάθε νομική οντότητα που επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί ως πάροχος αξιολόγησης ESG στην ΕΕ πρέπει να συμμορφώνεται με ένα από τα πλαίσια που θεσπίζονται από το άρθρο 4.
Σύμφωνα με το άρθρο 36, η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) μπορεί να επιβάλλει πρόστιμα σε παρόχους αξιολόγησης ESG ή στους νόμιμους εκπροσώπους τους για εκ προθέσεως ή εξ αμελείας παραβάσεις του Κανονισμού. Τα πρόστιμα μπορούν να φτάσουν έως και το 10% του συνολικού ετήσιου καθαρού κύκλου εργασιών του παρόχου, με βάση τις πιο πρόσφατες οικονομικές καταστάσεις, ή τα αντίστοιχα έσοδα στην περίπτωση των ενοποιημένων χρηματοοικονομικών λογαριασμών. Εάν ο πάροχος έχει ωφεληθεί οικονομικά από την παράβαση, το πρόστιμο θα είναι τουλάχιστον ίσο με το όφελος που αποκόμισε.
Επιπλέον, το άρθρο 37 επιτρέπει στην ESMA να επιβάλλει περιοδικές χρηματικές ποινές για να υποχρεώσει τη συμμόρφωση με τις αποφάσεις της. Οι κυρώσεις αυτές μπορεί να είναι έως και 3% του μέσου ημερήσιου κύκλου εργασιών για τις επιχειρήσεις ή 2% του μέσου ημερήσιου εισοδήματος για τα φυσικά πρόσωπα.
Τέλος, η φήμη των μη συμμορφούμενων παρόχων ενδέχεται να υποστεί ζημιά καθώς η ESMA υποχρεούται να αποκαλύπτει δημόσια πρόστιμα και χρηματικές ποινές, εκτός εάν αυτή η αποκάλυψη θέτει σε κίνδυνο τις χρηματοπιστωτικές αγορές ή προκαλεί δυσανάλογη βλάβη.
