Εποχές πρωτόγνωρων αλλαγών και μεγάλων ανακατατάξεων διέρχεται ο εγχώριος κλάδος των σούπερ μάρκετ, με τις επιχειρήσεις της οργανωμένης λιανικής να «χτίζουν» βήμα βήμα τη στρατηγική του μέλλοντος μπροστά σε ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ» προκλήσεων.
- Διαβάστε ακόμη: Πώς εξελίσσεται η μάχη των τιμών στο ράφι - Οι λεπτές ισορροπίες και οι προβλέψεις για το 2025
Προκλήσεις που έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους το προηγούμενο διάστημα, θα διατηρηθούν το 2025 και το δίχως άλλο θα συνοδεύουν τον κλάδο για πολλά χρόνια στο μέλλον, αλλάζοντας άρδην τις ισορροπίες σε έναν από τους πιο νευραλγικούς τομείς της εγχώριας επιχειρηματικότητας και δημιουργώντας εντελώς νέα δεδομένα για το καταναλωτικό κοινό.
Κλιματική κρίση
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις την οποία καλούνται να διαχειριστούν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ το 2025 αλλά και τα επόμενα χρόνια είναι αναμφίβολα η κλιματική κρίση και οι επιπτώσεις της στην επισιτιστική ασφάλεια.
«Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές. Εν μέσω πρωτοφανών καιρικών συνθηκών, έχουμε ήδη γίνει μάρτυρες της μείωσης της παραγωγής σε βασικά είδη διατροφής που φιλοξενούνται στο ράφι του σούπερ μάρκετ, όπως το ελαιόλαδο, ο καφές, το κακάο, η ζάχαρη, τα φρούτα και τα λαχανικά», δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, Αριστοτέλης Παντελιάδης. «Η περίπτωση του ελαιολάδου, όπου πλέον η τιμή του τείνει να ομαλοποιείται μετά τα άνευ προηγουμένου υψηλά επίπεδα που άγγιξε, μας δείχνει ότι όλα τα προβλήματα θα λύνονται, όμως νομοτελειακά κάποια άλλα θα ξεπροβάλλουν διαρκώς. Τα επόμενα χρόνια θα μας απασχολούν συνεχώς ελλείψεις παραγωγής και αυξήσεις του κόστους παραγωγής», πρόσθεσε.
Γεωπολιτική αστάθεια
Εξίσου κρίσιμος παράγοντας για την εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η κατανάλωση είναι και η γεωπολιτική αστάθεια.
«Ο γεωπολιτικός κίνδυνος προκαλεί εκτεταμένες διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, αυξάνει το κόστος των πρώτων υλών και μπορεί να μειώσει τη διάθεση για καταναλωτική δαπάνη – μια εξέλιξη καταστροφική για τον κλάδο της οργανωμένης λιανικής», σχολίαζε χαρακτηριστικά ο κ. Παντελιάδης.
Οικονομικές ανισότητες
Μια πολύ σημαντική παράμετρος που δύναται να επηρεάσει τις προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου των σούπερ μάρκετ είναι και οι οικονομικές ανισότητες.
«Οι Ευρωπαίοι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι το ΑΕΠ αυξάνει αλλά όχι για όλους. Ποσοστό μεγαλύτερο του 80% θεωρεί ότι οι ανισότητες είναι πάρα πολύ μεγάλες», δήλωνε επίσης ο κ. Παντελιάδης.
«Μετά από χρόνια αλλεπάλληλων κρίσεων, ο Έλληνας καταναλωτής βρίσκεται σε μια κατάσταση μόνιμης κρίσης (perma – crisis από το permanent crisis). Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, θέλει να έχει μια απλή και ήρεμη ζωή χωρίς διαρκές άγχος και στρες», ανέφερε πρόσφατα από το βήμα συνεδρίου ο Διευθύνων Σύμβουλος της MRB, Δημήτρης Μαύρος.
Μάλιστα, όπως αποκάλυπτε ο κ. Μαύρος, είναι πλέον γεγονός ότι η μεσαία τάξη στην Ελλάδα εξαφανίζεται. «Το ανώτερο κομμάτι της μεσαίας τάξης πάει στην υψηλότερη τάξη και μαζί φτάνουν ένα ποσοστό 30%. Όλοι οι άλλοι αντιστοιχούν στο 70% και το 30% δίνει την αίσθηση ότι όλα βαίνουν καλώς», εξηγούσε.
«Με βάση την ψυχοσύνθεσή τους, οι Έλληνες θεωρούν ότι βρίσκονται σε πολύ χειρότερη οικονομική κατάσταση από εκείνη στην οποία βρίσκονται στην πραγματικότητα», δήλωνε από το βήμα του ίδιου συνεδρίου ο Γενικός Διευθυντής του ΙΕΛΚΑ, Λευτέρης Κιοσές.
Τεχνολογία και τεχνητή νοημοσύνη
Την ίδια στιγμή, ο κλάδος του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων προχωρά με γοργούς ρυθμούς στο μονοπάτι του ψηφιακού μετασχηματισμού, ενώ η συνδρομή των ευκαιριών που παρέχει η τεχνητή νοημοσύνη αποδεικνύεται εξαιρετικά κρίσιμη. Και αυτό γιατί οι ραγδαίες αλλαγές που συντελούνται διεθνώς κρίνουν πιο επιτακτική από ποτέ τη μετάβαση των ελληνικών σούπερ μάρκετ στην ψηφιακή εποχή.
«Η τεχνητή νοημοσύνη παρουσιάζει τεράστιες ευκαιρίες για τον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων», έχει άλλωστε παραδεχτεί ο κ. Παντελιάδης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ανεβάσει το επίπεδο πληροφόρησης και λήψης αποφάσεων μέσα στα σούπερ μάρκετ. Τα πολύτιμα εργαλεία της, αν αξιοποιηθούν ορθά και αποτελεσματικά, μπορούν να συμβάλλουν στην ενίσχυση της προϊοντικής ποικιλίας στα καταστήματα, στη βελτίωση των πλάνων που καταρτίζονται για την ταξινόμηση των αγαθών στα ράφια, αλλά και να συνδράμουν στη διαμόρφωση της βέλτιστης τιμολογιακής πολιτικής, με σύμμαχο τον χρόνο. Κρίσιμη θεωρείται δε η ανάλυση των δεδομένων για το προϊοντικό μείγμα που πωλείται, αλλά και το ύψος των πωλήσεων που συντελείται – λειτουργίες αρκετά περίπλοκες και χρονοβόρες για κάθε αλυσίδα σούπερ μάρκετ, που μπορούν πλέον, με τη συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης, να δρομολογηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια και αποτελεσματικότητα και στον μικρότερο δυνατό χρόνο, διευκολύνοντας σε μεγάλο βαθμό τους εργαζόμενους στα καταστήματα.
Παράλληλα, η τεχνητή νοημοσύνη είναι σε θέση, σύμφωνα με τον κ. Παντελιάδη, να βελτιώσει την οργάνωση του πλαισίου των προσφορών, αλλά και να συμβάλλει στην παρατήρηση της συμπεριφοράς των καταναλωτών μέσα σε ένα κατάστημα σούπερ μάρκετ. Με τη χρήση δε έξυπνων καμερών, μπορούν συντονισμένα να αποφευχθούν ακόμη και περιπτώσεις πιθανών κλοπών. Την ίδια στιγμή, με τα σύγχρονα εργαλεία της ΑΙ μπορεί να βελτιωθεί η εξυπηρέτηση του καταναλωτικού κοινού, με τους πελάτες να είναι σε θέση να ενημερώνονται έγκαιρα για πιθανές ελλείψεις προϊόντων στα ράφια, αλλά και να λαμβάνουν επαρκέστερη πληροφόρηση για τα αγαθά που πωλούνται, ακόμη και μέσω εξατομικευμένων πλέον προτάσεων αγορών.
«Σήμερα οι λιανέμποροι πρέπει να είναι τολμηροί», σημείωνε πρόσφατα ο πρόεδρος της Convert Group, Παναγιώτης Γκεζερλής, κάνοντας ειδική αναφορά στον καταιγισμό των πληροφοριών και δεδομένων που καλούνται να διαχειριστούν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ. «Πλέον ο κλάδος θα πρέπει να έχει στα χέρια του τα δεδομένα της προηγούμενης ημέρας ώστε να είναι σε θέση ήδη από την επόμενη να λαμβάνει αποφάσεις», σημείωνε, αναφερόμενος στην ταχύτητα που απαιτείται σήμερα για την επεξεργασία της κατάλληλης πληροφορίας. «Παλιά μιλούσαμε για δεδομένα μήνα, ή εβδομάδας. Τώρα πάμε από μέρα σε μέρα», εξηγούσε, συμπληρώνοντας πως σε επίπεδο προϊόντων, ζήτησης, τιμών, παραγγελιών, πελατών, αλλά και ανάπτυξης νέων ιδεών, η τεχνητή νοημοσύνη είναι απαραίτητη.
Ωστόσο, όπως έχει προειδοποιήσει ο κ. Παντελιάδης, ο κλάδος της οργανωμένης λιανικής τροφίμων πρέπει να επιδείξει τεράστια προσοχή απέναντι στα διαθέσιμα εργαλεία που δύναται να παρέχει η τεχνητή νοημοσύνη. Και αυτό γιατί πρόκειται για μια «ακριβή» επένδυση που απαιτεί πολλούς εσωτερικούς πόρους μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο. «Η επιλογή των κατάλληλων συνεργατών σε συνδυασμό με την ιεράρχηση των αναγκών και προτεραιοτήτων είναι κρίσιμη για κάθε αλυσίδα σούπερ μάρκετ», τόνισε χαρακτηριστικά.
Έλλειψη εργαζομένων
Ένα πρόβλημα που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια είναι και η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, με παράγοντες της αγοράς να εξηγούν πως ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες στα καταστήματα των τουριστικών περιοχών, το ζήτημα που προκύπτει με τις κενές θέσεις εργασίας είναι τεράστιο.
Σύμφωνα δε με τις προβλέψεις του κ. Παντελιάδη, περίπου 5.000 εργαζόμενοι λείπουν κατά μέσο όρο από τον κλάδο, με τον γενικό διευθυντή της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος, Απόστολο Πεταλά, να εκτιμά πως «εκτός σεζόν οι ελλείψεις προσωπικού δεν ξεπερνούν τις 2.000».
Μέτρα παρεμβατικού χαρακτήρα
Όπως πολλάκις έχει επισημάνει σύσσωμος ο κλάδος των σούπερ μάρκετ, τα έκτακτα μέτρα που έχει λάβει τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση με στόχο την αντιμετώπιση της ακρίβειας «δεν είναι πια έκτακτα… έχουν μονιμοποιηθεί και επειδή ακριβώς είναι μέτρα παρεμβατικού χαρακτήρα εμποδίζουν την ελεύθερη λειτουργία της αγοράς».
«Τα έκτακτα μέτρα πρέπει να αρθούν και συνάμα να προχωρήσουν καίριες μεταρρυθμίσεις που τόσο έχει ανάγκη η ελληνική οικονομία, όπως η ταχύτητα στην απονομή δικαιοσύνης, η πάταξη της γραφειοκρατίας και η διασφάλιση της σταθερότητας του φορολογικού πλαισίου, ώστε το επιχειρείν στο σύνολό του αλλά και ο κλάδος των σούπερ μάρκετ ειδικά να μπορούν να αναπτύσσονται με υγιή και βιώσιμο τρόπο», εξηγούσε ο κ. Παντελιάδης.
