Η Κρήτη ξεχωρίζει ανάμεσα στις ελληνικές περιφέρειες, καθώς κατέχει δύο «πολύτιμα» εθνικά ρεκόρ: αποτελεί το νησί με τη θετικότερη μεταβολή στο φυσικό ισοζύγιο στην Ελλάδα (σωρευτικά την περίοδο 1990-2022), ενώ διαθέτει και το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής.
Όπως επισημαίνεται στην «Έκθεση κοινωνικών και οικονομικών τάσεων στις ελληνικές περιφέρειες» που εκπόνησε το ΙΟΒΕ, το ισοζύγιο γεννήσεων - θανάτων στο νησί είναι θετικό κατά περίπου 30.000 άτομα. Ωστόσο, το 2022, οι γεννήσεις μειώθηκαν σε 5.529 και οι θάνατοι αυξήθηκαν σε 6.317. Το στοιχείο αυτό θεωρείται ανησυχητικό, παρά τον συντελεστή γονιμότητας 1,54 που έχει η Κρήτη και είναι σημαντικά υψηλότερος του εθνικού μέσου όρου (1,38).
Το προσδόκιμο ζωής στην Περιφέρεια Κρήτης είναι υψηλότερο του εθνικού μέσου όρου, στα 80,7 έτη το 2022, ενώ η βρεφική θνησιμότητα είναι μέτρια στο 4,25, μειούμενη στο 2,7 το 2022. Η κατανομή των γεννήσεων είναι παρόμοια με άλλες περιοχές, με τις περισσότερες γεννήσεις να εντοπίζονται στην ηλικιακή ομάδα 18-39 ετών, παρουσιάζοντας μια ελαφρά μείωση το 2022 σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Η Κρήτη βρίσκεται στην 7η θέση σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφέρειες σχετικά με την εξέλιξη του μεταναστευτικού ισοζυγίου της, με καθαρές εισροές κατά 8.604 άτομα σωρευτικά την περίοδο 2019-2022, εκ των οποίων 1.511 άτομα το 2022.
Στα ύψη απασχόληση και επιχειρηματικότητα - Ουραγός στην αποταμίευση
Αναφορικά με την οικονομική δραστηριότητα, το 2022 η περιφέρεια Κρήτης εμφάνισε ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης υψηλότερο του μέσου όρου των περιφερειών, παρά το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παραμένει χαμηλότερο του συνόλου της χώρας.
Επιπλέον, η περιφέρεια κατέγραψε από τους υψηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης ΑΠΑ και επενδύσεων συγκριτικά με τις υπόλοιπες περιφέρειες το 2021. Από την άλλη πλευρά, αρνητικό στοιχείο αποτελεί ο ήπια αρνητικός ρυθμός αποταμίευσης και η μικρή μόνο μεγέθυνση της κατανάλωσης κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.
Στον τομέα της επιχειρηματικότητας, η περιφέρεια Κρήτης επιδεικνύει αξιοσημείωτη σύγκλιση με τον μέσο όρο των περιφερειών σύμφωνα με τις επιδόσεις της σε επιλεγμένους δείκτες.
Ενδεικτικά, την περίοδο 2020-2021, η Κρήτη κατέλαβε την τρίτη θέση στην αύξηση του αριθμού επιχειρήσεων, εργαζομένων και του κύκλου εργασιών. Υψηλές επιδόσεις επιτυγχάνονται και στην απασχόληση του εργατικού δυναμικού σε θέσεις Ε&Α και επιστήμης και τεχνολογίας.
Αναφορικά με την αγορά εργασίας, η περιφέρεια Κρήτης παρουσιάζει το τέταρτο υψηλότερο μερίδιο απασχόλησης στη χώρα την περίοδο 2001-2023. Ακόμα, παρουσιάζει το πέμπτο υψηλότερο μερίδιο μισθωτής απασχόλησης και το τέταρτο χαμηλότερο μερίδιο αυτοαπασχολουμένων.
Το ποσοστό ανεργίας το 2023 διαμορφώθηκε σε οριακά χαμηλότερα επίπεδα από το εθνικό ποσοστό (10,8% έναντι 11,1%), ενώ η περιφέρεια κατέγραψε το τρίτο υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής στην εργασία (73%).
Η Κρήτη καταγράφει το τέταρτο χαμηλότερο μέσο ποσοστό ανεργίας την περίοδο 1999-2023 στα άτομα με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, το χαμηλότερο στα άτομα με μέσο επίπεδο εκπαίδευσης και το τρίτο χαμηλότερο στα άτομα με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Τέλος, η Κρήτη εμφανίζει τις τρίτες υψηλότερες θετικές ροές προσλήψεων-αποχωρήσεων της περιόδου 2015-2023.
