Τον δρόμο για επιτάχυνση της μείωσης των επιτοκίων για δανειολήπτες και καταθέτες άνοιξε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με την πέμπτη διαδοχική μείωση των επιτοκίων της, κατά 25 μονάδες βάσης, την περασμένη εβδομάδα. Στο βασικό σενάριο των αγορών, το επιτόκιο του ευρώ (Euribor) που πλέον διαμορφώνεται στο 2,90%, αναμένεται να υποχωρήσει φέτος στο 2%, κατόπιν τριών ακόμη μειώσεων επιτοκίων στις οποίες θα προβεί η ΕΚΤ.
Η προοπτική αυτή σημαίνει ότι τα νοικοκυριά (αλλά και οι επιχειρήσεις) έχουν να περιμένουν σημαντική ελάφρυνση του κόστους χρήματος, που θα λειτουργήσει υπέρ της τόνωσης της ζήτησης για νέα δάνεια. Την ίδια στιγμή, θα υποχωρήσουν και οι αποδόσεις των καταθέσεων. Ωστόσο, με πιο αργό ρυθμό από τα επιτόκια των δανείων, καθώς οι τράπεζες επιθυμούν να περιφρουρήσουν την καταθετική τους πελατεία και να μην χάσουν πελάτες από τον ανταγωνισμό.
Σημειώνεται ότι τα επιτόκια καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες ακολούθησαν με πιο αργό ρυθμό και τις αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ. Και αυτό διότι οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται με πολύ μεγάλη ρευστότητα, όπως αποδεικνύει και ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις που κινείται στο 60%, σημαντικά χαμηλότερα από τους αντίστοιχους δείκτες των τραπεζών της ΕΕ. Επομένως, τα επίπεδα ρευστότητας, δείγμα πολύ ασφαλών ισολογισμών, περιορίζουν, αντικειμενικά, τα κίνητρα για υψηλότερα επιτόκια. Βέβαια, οι ελληνικές τράπεζες, προκειμένου να ικανοποιήσουν το ζητούμενο των αποταμιευτών για αποδόσεις, έστρεψαν τους πελάτες τους σε εναλλακτικές τοποθετήσεις εγγυημένων αποδόσεων, υψηλότερων κατά τουλάχιστον μία ποσοστιαία μονάδα από το επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων.
Τα στοιχεία που δημοσίευσε την εβδομάδα αυτή η ΕΚΤ για τα επιτόκια δανείων και καταθέσεων στις χώρες της ευρωζώνης στο κλείσιμο του 2024, δείχνουν ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι σε καμία κατηγορία δανείων οι ακριβότερες στην Ευρωζώνη -μάλιστα, στα στεγαστικά δάνεια έχουν επιτόκια χαμηλότερα του μέσου όρου της ευρωζώνης-. Σε επίπεδο καταθέσεων, ωστόσο, τα επιτόκια των ελληνικών τραπεζών είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρωζώνη.
Ξεκινώντας από τα επιτόκια δανεισμού, το μεσοσταθμικό επιτόκιο δανείων προς νοικοκυριά στην Ελλάδα διαμορφώθηκε τον Δεκέμβριο του 2024 στο 3,65%, έναντι μέσου όρου ευρωζώνης στο 3,39% (και 4,56% μ.ο. Ευρωπαϊκής Ένωσης). Το υψηλότερο μεσοσταθμικό επιτόκιο δανεισμού προς νοικοκυριά έχει η Λετονία (4,57%) και ακολουθούν η Κύπρος (4,48%), η Λιθουανία (4,39%), η Σλοβακία (3,93%), η Αυστρία (3,72%), η Ολλανδία (3,70%), η Κροατία και η Ιρλανδία (3,69%). Χαμηλότερα επιτόκια από την Ελλάδα και άνω του μέσου ευρωπαϊκού όρου, έχουν η Γερμανία και το Λουξεμβούργο (3,57%). Χαμηλότερα επιτόκια για δάνεια προς νοικοκυριά σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (3,39%), έχουν η Ιταλία και η Πορτογαλία (3,31%), η Φινλανδία (3,21%), η Σλοβενία (3,20%), το Βέλγιο (3,15%), η Γαλλία (3,14%), η Ισπανία (2,93%) και η Μάλτα (1,97%).
Το μεσοσταθμικό επιτόκιο του δανεισμού των ελληνικών νοικοκυριών διατηρείται σε υψηλότερα κατά 0,26 μονάδες βάσης επίπεδα του μέσου όρου των χωρών της Ευρωζώνης εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων στα καταναλωτικά δάνεια (ας όψεται ο υπερδανεισμός για κατανάλωση που οδήγησε στο ρεκόρ των κόκκινων δανείων μέχρι το 2019). Το μεσοσταθμικό επιτόκιο καταναλωτικών δανείων στην Ελλάδα ανερχόταν τον Δεκέμβριο 2024 στο 10,63%, έναντι μέσου όρου ευρωζώνης 7,36%. Μόνο η Λετονία είχε υψηλότερο επιτόκιο (15,34%), ενώ στο 13,28% διαμορφωνόταν ο μέσος όρος σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αντιθέτως, στα στεγαστικά δάνεια οι ελληνικές τράπεζες ήταν φθηνότερες του μέσου όρου της Ευρωζώνης, με τους Έλληνες δανειολήπτες να επωφελούνται επιπλέον από το χαμηλό επιτόκιο των δανείων του προγράμματος «Σπίτι μου». Το μέσο στεγαστικό επιτόκιο (σταθερό 1 – 5 έτη) στην Ευρωζώνη διαμορφώθηκε στο 3,57%, με την Ελλάδα να έχει επιτόκιο 3,43%. Υψηλότερα επιτόκια από τον μ.ο. της Ευρωζώνης είχαν η Ιρλανδία (3,59%), η Σλοβενία (3,60%), η Αυστρία (3,69%), η Γερμανία (3,70%), η Σλοβακία (3,92%), η Ολλανδία (3,93%), το Βέλγιο (4%), η Κύπρος (4,22%), η Λιθουανία (8,08%) και η Λετονία (10,36%), ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ διαμορφώνεται σε 6,34%.
Στα επιτόκια καταθέσεων η Ελλάδα βρίσκεται στην ουρά των αποδόσεων, με επιτόκιο ταμιευτηρίου μόλις 0,03% (χαμηλότερα έχουν η Κροατία 0,02%, η Πορτογαλία 0,01% και η Κύπρος 0%) και επιτόκιο ετήσιας προθεσμιακής κατάθεσης 1,65% (χαμηλότερα είναι η Σλοβενία με 1,41%). Κάτι που εξηγείται και από την διάρθρωση των καταθετικών λογαριασμών στις ελληνικές τράπεζες, όπου τα ποσά των καταθέσεων των αποταμιευτών είναι μικρότερα και δη στο ταμιευτήριο, το 71% των λογαριασμών έχουν ποσά μέχρι 1.000 ευρώ και το 84% μέχρι 5.000 ευρώ. Οι λογαριασμοί αυτοί δεν μπορούν να θεωρηθούν αποταμιευτικοί. Ο μέσος όρος του επιτοκίου καταθέσεων μίας ημέρας για νοικοκυριά στην Ευρωζώνη ήταν στο 0,35% και των προθεσμιακών καταθέσεων διάρκειας έτους στο 2,45%.
