Σχέδια για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας και τη δημιουργία μαρίνας στο Λιμάνι της Πάτρας, τα οποία προωθούνται μέσω και σχετικού διαγωνισμού από το Υπερταμείο, που ως γνωστόν έχει απορορφήσει το ΤΑΙΠΕΔ (που είχε όμως και τον χαρακτήρα της Αρχής Λιμένων), με οφέλη για την τοπική κοινωνία και οικονομία, που θα περιλαμβάνουν αναπλάσεις χώρων προσβάσιμων στους πολίτες και αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές προβλέπει το κυβερνητικό σχέδιο για την αναβάθμιση των τουριστικών, και όχι μόνο, υποδομών της σημαντικής αυτής «πύλης» της Δυτικής Ελλάδας. Ως γνωστόν, άλλωστε, «τρέχει» και σχετικός διαγωνισμός για την ανάπτυξη δραστηριότητας κρουαζιέρας σε τρία σημαντικά λιμάνια της χώρας (Πάτρα, Κατάκολο, Καβάλα).
Γιατί αντιδρά ο τοπικός Δήμος, τι «απαντούν» από το Υπερταμείο
Όμως, για αυτό το εγχείρημα, όπως και για πολλά άλλα, έχουν υπάρξει αντιδράσεις από τοπικούς φορείς και Δήμους, όπως συνέβη και για την περίπτωση της Πάτρας.
Όπως ισχυρίζονται πηγές του Υπερταμείου, ο Δήμαρχος Πατρέων έχει διατυπώσει μια σειρά από επιχειρήματα κατά των επενδύσεων στο Βόρειο Λιμάνι του Οργανισμού Λιμένος Πάτρας, είτε πρόκειται για την Patradise Mega Yacht Marina (Μαρίνα για τον ελλιμενισμό μεγάλων σκαφών αναψυχής) είτε για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας. Μεταξύ άλλωνμ υποστηρίζει ότι οι παρεμβάσεις στο Βόρειο Λιμάνι θα οδηγήσουν σε σταδιακή «ιδιωτικοποίηση» της παραλιακής ζώνης, αποκλείοντας την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών. Πάντως, η «απάντηση» στον ισχυρισμό αυτό αναφέρει ότι με τη δημιουργία της Patradise Mega Yacht Marina ανοίγει το λιμάνι στους κατοίκους και τους επισκέπτες της Πάτρας καθώς παύει να ισχύει ο κανονισμός ασφαλείας ISPS (International Shipping and Port Facility) του Παγκόσμιου Οργανισμού Ναυτιλίας σε αυτό το σημείο, o οποίος απαγορεύει την ανεξέλεγκτη πρόσβαση των πολιτών στο λιμάνι.
Ελεύθεροι χώροι
Επίσης, η πλευρά του Υπερταμείου ισχυρίζεται ότι η Mega Yacht μαρίνα φέρνει οριζόντια ανάπτυξη όχι μόνο σε εκείνους που θα απασχοληθούν σε αυτή αλλά πολύ περισσότερο στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της πόλης σε εφοδιαστικό επίπεδο καθώς και σε σειρά άλλων κλάδων όπως η εστίαση και το εμπόριο. Κατά συνέπεια, το δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε οικονομικά εύπορους επισκέπτες. Από τη Δημοτική Αρχή επίσης εκφράστηκε, όπως λένε οι ίδιες πλευρές, ότι αντί για τουριστικές επενδύσεις πρέπει να δοθεί έμφαση σε κοινωνικές δομές, χώρους πρασίνου και δημόσιες υποδομές για την πόλη και π.χ. το βόρειο λιμάνι πρέπει να γίνει χώρος αναψυχής, περιπάτου και αθλητισμού. Η κυβερνητική θέση είναι ότι το 2018 παραχωρήθηκε οριστικά στον Δήμο Πατρέων περίπου η μισή έκταση του Βόρειου Λιμένα του ΟΛΠΑ προκειμένου να αξιοποιηθεί προς όφελος των δημοτών. Η παραχωρηθείσα έκταση (από την οδό Διακονιάρη μέχρι Αγίου Νικολάου και από την οδό Θεσσαλονίκης μέχρι Πλαζ, με το υφιστάμενο αγκυροβόλιο) από το 2018 παραμένει αναξιοποίητη, καθώς χρησιμοποιείται ως άναρχο πάρκινγκ χωρίς κανένα βιώσιμο σχεδιασμό. Με την ανάπτυξη σύγχρονης μαρίνας, ο υπόλοιπος χώρος στο Βόρειο Λιμάνι που ανήκει στον ΟΛΠΑ μπορεί να αναβαθμιστεί αισθητά και να παραδοθεί στον Πατραϊκό λαό με ελεύθερη πρόσβαση. Μάλιστα, αναφέρεται ότι ο Δήμος έχει καθυστερήσει με την ανάπλαση και αυτό θα μπορούσε να ενεργοποιήσει τη ρήτρα επιστροφής της παραχωρηθείσας έκτασης με απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Βάσει των σχεδιαζόμενων ενεργειών, δεδομένων ότι το παράκτιο μέτωπο και η θάλασσα διαχρονικά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του χαρακτήρα της πόλης, η ανάπτυξη σύγχρονων υποδομών (μαρίνα και τερματικός σταθμός κρουαζιέρας) κοντά στο κέντρο της πόλης θα έχει σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη για την περιφερειακή ανάπτυξη και την τοπική κοινωνία. Αρα, δεν θα πρέπει να ανησυχεί ο Δήμος για κίνδυνο αλλοίωσης του χαρακτήρα της πόλης, καθώς έχει εκφράσει την ανησυχία του ότι η μετατροπή του λιμανιού σε προορισμό μεγάλων θαλαμηγών και κρουαζιερόπλοιων θα αλλάξει τη φυσιογνωμία της παραλιακής ζώνης, εξυπηρετώντας επιχειρηματικά συμφέροντα αντί της τοπικής κοινωνίας.
Αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές
Προφανώς, θέμα έχει «μπει» και για την αύξηση της όχλησης και επιβάρυνση του περιβάλλοντος, με την έλευση περισσότερων σκαφών και πλοίων που μπορεί, κατά τον Δήμο, να δημιουργήσει περισσότερη κίνηση, ηχορύπανση και περιβαλλοντική επιβάρυνση για τους κατοίκους του κέντρου, αλλά και να επιβαρυνθεί ο Δήμος με τα απορρίμματα των σκαφών κ.λπ.. Από την πλευρά του πρώην ΤΑΙΠΕΔ απαντούν ότι η αποκομιδή των αποβλήτων υλοποιείται από εξειδικευμένες εταιρείες όπως σε κάθε λιμενική ζώνη (ο ΟΛΠΑ έχει σύμβαση με τις εταιρείες HEC και ANTIPOLLUTION), ενώ από περιβαλλοντικής απόψεως τηρούνται αυστηρές προδιαγραφές δεδομένου ότι για όλες τις δραστηριότητες εντός του λιμένα υπάρχουν εγκεκριμένες μελέτες και Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Τα οφέλη για την τοπική οικονομία
Ενστάσεις έχουν εγερθεί και για το όφελος της τοπικής οικονομίας, καθώς ο δήμος φέρεται να αμφισβητεί ότι οι επενδύσεις στο Βόρειο Λιμάνι θα ωφελήσουν άμεσα τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και την τοπική αγορά, θεωρώντας ότι το μεγαλύτερο όφελος θα καρπωθούν μεγάλες εταιρείες και εφοπλιστικά συμφέροντα. Για το θέμα αυτό πηγές του fund έχουν αναφέρει ότι με την ανάπτυξη της κρουαζιέρας τα οφέλη για την πόλη της Πάτρας θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Σύμφωνα με τον πρόσφατο νόμο 5162/2024, έκαστος επιβάτης της κρουαζιέρας υποχρεούται σε τέλος κρουαζιέρας. Από αυτό, το 1/3 αποδίδεται στους δήμους όπου βρίσκονται τα λιμάνια αποβίβασης για έργα βελτίωσης του τουριστικού προϊόντος και των υποδομών τους 1/3 εγγράφεται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και το υπόλοιπο εγγράφεται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Τουρισμού. Συνεπώς, κάθε επιβάτης κρουαζιερόπλοιου που αποβιβάζεται στο λιμάνι της Πάτρας θα καταβάλλει το αντίστοιχο τέλος, μέρος του οποίου θα αποδίδεται στον Δήμο Πατρέων για τη βελτίωση των τουριστικών υποδομών και υπηρεσιών.
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, το Υπερταμείο ξεκίνησε στο τέλος του περασμένου έτους διαγωνιστική διαδικασία (και) για την παραχώρηση σε ιδιώτη επενδυτή του δικαιώματος κρουαζιέρας στο Βόρειο Λιμάνι του ΟΛΠΑ. Στο πλαίσιο του διαγωνισμού πραγματοποιούνται επαφές με μεγάλους ομίλους που δραστηριοποιούνται στην κρουαζιέρα και διαθέτουν πλούσια τεχνογνωσία. Από το Υπερταμείο αναφέρουν ότι το ενδεχόμενο ένταξης της Πάτρας στο δίκτυο των ομίλων κρουαζιέρας θα προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες απασχόλησης σε τοπικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οδηγούς, ξεναγούς και εργαζόμενους στο εμπόριο και την εστίαση. Τα κρουαζιερόπλοια που θα ελλιμενίζονται στην Πάτρα θα λειτουργούν ως μοχλός οικονομικής ανάπτυξης για την πόλη αποβιβάζοντας χιλιάδες εν δυνάμει καταναλωτές του τουριστικού προϊόντος της Πάτρας, αλλά και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
Η χωροθεσία
Να σημειώσουμε, τέλος, ότι έναντι των απόψεων να φτιαχτεί η μαρίνα και η κρουαζιέρα στο Νότιο Λιμάνι ή αλλού, από το Υπερταμείο ισχυρίζονται ότι ακόμα και με την κατασκευή του εμπορευματικού λιμένα στο Νότιο Λιμάνι, δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί το σύνολο των δραστηριοτήτων του λιμένα της Πάτρας. Το Νότιο Λιμάνι υποστηρίζει την επιβατηγό ακτοπλοΐα και σε καμία περίπτωση δεν διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές για τη δημιουργία μαρίνας και την ανάπτυξη της κρουαζιέρας.
