Η αντιστροφή του επιτοκιακού κύκλου και η σταδιακή αποκλιμάκωση των καθαρών εσόδων από τόκους οδηγεί σε αναδιαμόρφωση των πηγών εσόδων των τραπεζών και σε μετατόπιση του ειδικού βάρους προς τις προμήθειες.
Το βελτιωμένο πλαίσιο χρηματοδότησης εταιρειών και η αύξηση των προμηθειών από νέες εκταμιεύσεις δανείων, την επενδυτική τραπεζική, τις συγχωνεύσεις και εξαγορές, τα capital markets και το trading φαίνεται πως θα αποτελέσουν αντίβαρο στην εξασθένηση των καθαρών εσόδων από τόκους.
Οι ελληνικές τράπεζες έδειξαν να ανεβάζουν κατακόρυφα ρυθμούς στο πεδίο των προμηθειών, έχοντας η κάθε μία τα δικά της ατού. Κοινή βάση όλων, ωστόσο, αποτελεί η ισχυρή αύξηση των καθαρών εσόδων από προμήθειες που αφορούν συναλλαγές, οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω του τραπεζικού καναλιού. Χρεώσεις που σχετίζονται με την ευρεία γκάμα καρτών, διάφορων πληρωμών, καταθέσεων και κίνησης κεφαλαίων.
Οι τελευταίες κάλυψαν κάτι περισσότερο από το 1/3 (38% περίπου) του συνόλου των προμηθειών των τεσσάρων συστημικών το 2024. Τα έσοδα που μάζεψαν οι τράπεζες από το σκέλος των συναλλαγών που αφορούν ως επί το πλείστον κινήσεις του ευρύ κοινού, διαμορφώθηκαν στα 835 εκατ. ευρώ κατά την περσινή χρονιά, έναντι 689 εκατ. ευρώ το 2023. Σε απόλυτα νούμερα, οι τέσσερις συστημικές ενίσχυσαν τη γραμμή προμηθειών τους για τις παραπάνω συναλλαγές κατά 146 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ η ποσοστιαία μεταβολή διαμορφώθηκε στο +21,19%.
Η Πειραιώς ξεχώρισε, καθώς τα έσοδα από προμήθειες καρτών ενισχύθηκαν κατά 45,78%, φτάνοντας τα 121 εκατ. ευρώ (οικονομικές καταστάσεις), εκ των οποίων τα 106 εκατ. αφορούν τη λιανική τραπεζική. Μόλις κατά 4,4% αυξήθηκαν τα έσοδα από κάρτες για την Εθνική, στα 71 εκατ. ευρώ, ενώ Eurobank και Alpha υπολογίζουν σωρευτικά τις προμήθειες από κάρτες και συναλλαγές που διαμορφώθηκαν στα 250 και 143 εκατ. ευρώ, έναντι 193 και 130 εκατ. ευρώ το 2023 αντίστοιχα.
Η συνεισφορά asset management - bancassurance...
Από το 16,61% στο 19,13% αυξήθηκε η συνεισφορά των εσόδων από προμήθειες του asset management και bancassurance μεταξύ 2023 - 2024 στο συνολικό μείγμα. Οι προμήθειες που έλαβαν οι τέσσερις τράπεζες από τους δύο πυλώνες αυξήθηκαν κατά 34,75%, ενώ σε απόλυτο μέγεθος η αύξηση φτάνει περίπου τα 107 εκατ. ευρώ. Το γκρουπ των τραπεζών που τραβά υψηλότερα, τόσο σε απόλυτο μέγεθος, όσο και σε ποσοστιαία μεταβολή, είναι αυτό των Alpha Bank - Πειραιώς με αύξηση στους δύο αυτούς τομείς δραστηριοποίησης στο 38,64% (+30 εκατ. ευρώ) και στο 30,33% (+37 εκατ. ευρώ) αντίστοιχα στο 2024.
Η Alpha είναι αυτή που αξιοποιεί δυναμικότερα τους δύο τομείς, παράγοντας το υψηλότερο ποσοστό προμηθειών επί του συνόλου, ήτοι το 25,71%. Από την άλλη, η ανάγκη της Εθνικής να βγει μπροστά και να καλύψει την υστέρηση που προκύπτει, αποτυπώνεται στα νούμερα. Η συνεισφορά των προμηθειών από επενδυτικά και τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα διαμορφώθηκε στο 11,24% του συνόλου το 2024.
Οι προμήθειες από διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και ασφαλιστικά προϊόντα διαμορφώθηκαν στο 19% περίπου του συνόλου για το 2024 για τις τέσσερις τράπεζες. Ευρύτερα, αναμένεται μια περαιτέρω κυκλική ώθηση για τις προμήθειες, με τα τμήματα asset - wealth management να επωφελούνται από τη μεγαλύτερη κινητικότητα σε επίπεδο πελατών και τις εισροές σε προϊόντα υψηλότερου περιθωρίου (τα οποία προηγουμένως ήταν κάπως παραγκωνισμένα).
... με το βλέμμα στην εξέλιξη του προϊόντικού και πελατειακού «μείγματος»
Aν και οι τράπεζες λαμβάνουν ένα σημαντικό «μπόνους» από την ενδυνάμωση του πυλώνα του asset management, σε μια χρονική, μάλιστα, φάση που πιέζονται τα καθαρά έσοδα από τόκους (αντιστροφή επιτοκιακού κύκλου) και οι προμήθειες (κυβερνητικά μέτρα), ωστόσο, δεν καρπώνονται τα μέγιστα λόγω χαμηλής διείσδυσης.
Το μεγάλο στοίχημα των ομάδων διαχείρισης είναι, έχοντας χτίσει σε πιο στέρεες βάσεις τις σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πελάτες τους και βλέποντας και οι τελευταίοι τις αποδόσεις που έλαβαν τα τελευταία χρόνια και ενός έξτρα εισοδήματος που αποκόμισαν στη βάση των «target maturity» προϊόντων, να στρέψουν σταδιακά το πιο ρηχό και παραδοσιακό, σε τοποθετήσεις (περιορισμένου ρίσκου επενδύσεις) - τμήμα επενδυτών στο επόμενο επίπεδο, που είναι προϊόντα υψηλότερου ρίσκου (μετοχικά, σύνθετα κτλ).
Στο επίκεντρο του asset management βρίσκεται και η εντελώς διαφοροποιημένη, βάση προφίλ και χαρακτηριστικών, «δεξαμενή» νέων επενδυτών που εντρυφεί σε υψηλότερου ρίσκου και μεταβλητότητας τοποθετήσεις, με απευθείας έκθεσης σε μετοχικές αγορές του εξωτερικού και στον κόσμο των κρυπτονομισμάτων, μέσω ξένων broker. Προκύπτει λοιπόν έμμεσα η ανάγκη κάλυψης αυτού του κενού, μέσω της διαμόρφωσης μιας πιο καινοτόμας και πιο ελκυστικής προϊοντικής γκάμας (θεματικές σε κλάδους μετοχών, γεωγραφικές ζώνες, ETFs κτλ).
Στη βάση και αυτού εδράζεται το πλέγμα συνεργειών της Alpha Bank και της Eurobank με UniCredit και Intesa (Eurizon) JP Morgan αντίστοιχα, που θέτουν στην πρώτη γραμμή την ενίσχυση της τεχνογνωσίας, την προσφορά μεγαλύτερης και αναβαθμισμένης προϊοντικής γκάμας με καλύτερη στόχευση και χωρίς μάλιστα την ανάγκη ανάπτυξης αυτής από τις ίδιες τις τράπεζες. Οι συνέργειες που «χτίζουν» οι τράπεζες θα αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς ήδη από φέτος.
Παράλληλα, η Eurobank μέσω του ανοίγματος σε άλλες μεγάλες ξένες αγορές μέσω «single suite products» και της έκθεσης που αποκτά στο κομμάτι της κυπριακής ασφαλιστικής αγοράς μέσω της συμφωνίας, της CNP με την Ελληνική μπορεί να ανεβάσει περαιτέρω ρυθμούς.
Μεγάλος «μπαλαντέρ» η πιστωτική επέκταση
Αιχμή του «story» των ελληνικών τραπεζών αποτελεί η πιστωτική επέκταση. Μπορεί από τη μία η χαμηλότερη ανατίμηση στα δάνεια να έχει επίδραση στις τράπεζες, από την άλλη όμως, εφόσον η βάση πελατών τους δε κινήθηκε εκτεταμένα προς τις προθεσμιακές το προηγούμενο διάστημα (με υψηλότερα επιτόκια) και η πιστωτική επέκταση «ρολάρει» επωφελούνται εκ νέου.
Βέβαια, η εταιρική εμπιστοσύνη ενδέχεται να πληγεί από τους δασμούς, με τις ελληνικές τράπεζες να συμμετέχουν σε ανοίγματα του εξωτερικού μέσω κοινοπρακτικών σχημάτων, αλλά και της πολιτικής αβεβαιότητας που διαφαίνεται τόσο σε ξένο, όσο και εγχώριο επίπεδο. Τα παραπάνω θα μπορούσαν να περιορίσουν την όρεξη για λήψη σημαντικών επενδυτικών αποφάσεων.
