Περισσότερα από 20 δισ. ευρώ «κόκκινων» δανείων αγόρασαν την προηγούμενη διετία οι Εταιρείες Διαχείρισης Δανείων (servicers) στη χώρα μας, με προοπτική το χαρτοφυλάκιό τους να υπερδιπλασιαστεί στα 50 δισ. ευρώ έως το 2021.
Οι πρώτες άδειες δόθηκαν το 2016 από την Τράπεζα της Ελλάδος και ήδη λειτουργούν στη χώρα μας 17 servicers, ενώ στην «ουρά» για άδεια βρίσκονται πέντε εταιρείες. Κάποιες από αυτές αποτελούν θυγατρικές τραπεζών, όπως η FPS της Eurobank, ή σύμπραξη τράπεζας με διεθνή funds, όπως η Thea Artemis των Attica Bank και Aldridge & DDM, και η Cepal της Alpha Bank και της Centerbridge.
Όπως εξηγούν στο insider.gr εκπρόσωποι μερικών από τους μεγαλύτερους servicers, η διαδικασία αδειοδότησης ήταν εξαιρετικά «επίπονη» και χρονοβόρα, λόγω του ότι δεν υπήρχε εμπειρία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Πουθενά στην Ευρώπη η αγορά της διαχείρισης δανείων δεν εποπτεύεται τόσο αυστηρά, ούτε απαιτείται αδειοδότηση από την κεντρική τράπεζα», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Οι εταιρίες αυτές σήμερα απασχολούν σήμερα 2.000 άτομα, περίπου, αλλά ο αριθμός τους αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί τα επόμενα χρόνια, με την πλειοψηφία των στελεχών να προέρχονται από τον τραπεζικό τομέα.
Παράλληλα, με την ανάπτυξη αυτής της αγοράς διαχειριστών, αναπτύσσεται ένας κλάδος υποστηρικτικών υπηρεσιών, όπως συμβούλων, νομικών υπηρεσιών, εισπρακτικών εταιριών, λογιστών, ειδικών στα φορολογικά θέματα, εκτιμητών ακινήτων, Real Estate, μηχανικών κτλ. που υποστηρίζει τις εργασίες των διαχειριστών, γεγονός που σημαίνει ότι συνολικά η αγορά διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων θα απορροφήσει σημαντικό αριθμό εργαζομένων.
Δεν αποκλείεται, όμως, σύμφωνα με πηγές του κλάδου, να δούμε το επόμενο διάστημα απορρόφηση των μικρότερων «παικτών» από τις εδραιωμένες εταιρείες, ή ακόμη και εξειδίκευση κάποιων servicers σε πολύ συγκεκριμένο τμήμα της αγοράς, όπως για παράδειγμα τα επιχειρηματικά ή τα στεγαστικά δάνεια. «22 εταιρείες είναι πολλές για την ελληνική αγορά, το πιθανότερο είναι να πάμε σε μια εικόνα μεγαλύτερης συγκέντρωσης -όπως έχουμε δει να γίνεται και στο εξωτερικό», αναφέρει στο insider.gr εκπρόσωπος συμβουλευτικής εταιρείας που παρέχει υπηρεσίες στους servicers που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας.
Τα στεγαστικά δάνεια μπαίνουν στο «παιχνίδι»
Προς το παρόν, οι servicers διαχειρίζονται κυρίως μη εξασφαλισμένες απαιτήσεις, όπως καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες χωρίς εξασφαλίσεις, καθώς και μικρά επιχειρηματικά δάνεια με εξασφαλίσεις. Ορισμένα εξ αυτών στοχεύουν ειδικά σε χαρτοφυλάκια μεγάλων επιχειρηματικών ή κοινοπρακτικών δανείων (corporate). Αυτό που αλλάζει, όμως, από φέτος στην αγορά είναι ότι θα προστεθούν σε αυτή και περισσότερα ενυπόθηκα δάνεια. Με τη συναλλαγή τιτλοποίησης «Pillar» που ετοιμάζει η Eurobank και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του καλοκαιριού, θα έρθουν στα χέρια των servicers τα πρώτα στεγαστικά δάνεια.
«Όλες οι τράπεζες έχουν περάσει δύο κύκλους πωλήσεων, ως επί το πλείστων ανεξασφάλιστων δανείων. Αυτό, το οποίο θα δούμε σίγουρα τη διετία 2019 – 2020 είναι αυτοί οι κύκλοι να πηγαίνουν στα εξασφαλισμένα», ανέφερε σε δημοσιογράφους ο κ. Τάσος Πανούσης, πρόεδρος της νεοσυσταθείσας Ένωσης Ανωνύμων Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΑΕΔΑΔΠ) και επικεφαλής της FPS. Σύμφωνα με τον ίδιο, αλλά και τους υπόλοιπους επικεφαλής των servicers, θετικά προς την ανάπτυξη αυτής της αγοράς αναμένεται να λειτουργήσουν τα σχέδια του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και της Τράπεζας της Ελλάδος, για τις τιτλοποιήσεις, αλλά και το νέο πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Οι διαχειριστές κόκκινων δανείων υπογραμμίζουν σε κάθε περίπτωση ότι στόχος τους δεν είναι να συσσωρεύσουν ακίνητα από πλειστηριασμούς. Αυτό που θέλουν να πετύχουν είναι να έρχονται σε συμφωνία με τους οφειλέτες η οποία θα είναι βιώσιμη για τους ίδιους και επικερδής για τους επενδυτές των funds. Σημειώνεται ότι οι εν λόγω εταιρείες είναι πολύ πιο ευέλικτες, και λιγότερο γραφειοκρατικές σε σχέση με τις τράπεζες, ενώ οι περισσότερες εξ αυτών διαθέτουν πλούσια εμπειρία από το εξωτερικό, και μάλιστα χώρες που αντιμετώπισαν τα ίδια προβλήματα 20 χρόνια πριν, όπως οι σκανδιναβικές.
Περισσότερες λύσεις για τους «κόκκινους» δανειολήπτες
Περισσότερα βέλη έχουν… στη φαρέτρα τους οι servicers, αφού δεν δεσμεύονται ούτε από το αυστηρό πλαίσιο εποπτείας των ευρωπαϊκών τραπεζών (ΕΒΑ), ούτε λαμβάνουν προβλέψεις. Αυτό επισήμανε ο κ. Πανούσης, εξηγώντας ότι αυτό απελευθερώνει πολύ περισσότερες λύσεις για τους «κόκκινους» δανειολήπτες, όπως κούρεμα και συναινετικές (amicable) λύσεις. «Σε αντίθεση με τις τράπεζες, οι οποίες πρέπει να λάβουν υπόψη τους τον ηθικό κίνδυνο -τον κίνδυνο, δηλαδή, να δημιουργηθεί πρόβλημα και στο ενήμερο χαρτοφυλάκιό τους, οι servicers μπορούν να προτείνουν πιο βιώσιμες ρυθμίσεις, που θα έχουν στο επίκεντρο το ακίνητο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Cepal, κ. Περικλής Κιτριλάκης, ενώ η επικεφαλής της Thea Artemis, κυρία Ειρήνη Μαραγκουδάκη αποκάλυψε πως μεγάλο μέρος των εισπράξεων έχει προκύψει από εθελοντικές παραδόσεις ακινήτων. «Σε σύνολο χαρτοφυλακίου 1,2 δισ. ευρώ, οι ανακτήσεις αφορούν σε 48 εκατ. ευρώ», ανέφερε χαρακτηριστικά, για να προσθέσει: «Οι πελάτες συνεργάζονται, θέλουν να βρουν λύσεις. Εάν υπάρχουν ακίνητα, τότε αυτά είναι ένα μέσο προς αυτή την κατεύθυνση. Σαφώς όλα γίνονται συναινετικά».
Οι συναινετικές λύσεις, οι οποίες διαφοροποιούν ουσιαστικά τη στρατηγική αυτών των εταιρειών από τις τράπεζες, περιλαμβάνουν την εθελοντική παράδοση του προσημειωμένου ακινήτου, τη μετατροπή του ακινήτου σε ενοικίαση , την εθελοντική παράδοση για εκποίηση ή πώληση και την ανταλλαγή με άλλο ακίνητο, μικρότερης αξίας. Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της διαχείρισης, μέσα από τις αλλαγές του ιδιοκτησιακού καθεστώτος ακινήτων που αντικειμενικά θα προκύψουν, θα ακολουθήσουν επιπλέον επενδύσεις επισκευών/αναβάθμισης των ακινήτων, που θα ωφελήσουν στο σύνολό τους την ελληνική οικονομία.
Τα κόκκινα δάνεια γίνονται από «βαρίδι»… ευκαιρία
Ευκαιρία για καταγραφή διψήφιων ποσοστών αποδόσεων «βλέπουν» οι εν λόγω εταιρείες στην ελληνική αγορά,, η οποία είναι σήμερα η τέταρτη μεγαλύτερη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συνολικής αξίας 100 δισ. ευρώ. Τα 80 δισ. εξ αυτών βρίσκονται στους ισολογισμούς των τραπεζών και τα 20 δισ. στα «χέρια» των servicers. Με τις τράπεζες να έχουν δεσμευτεί για περαιτέρω μείωση των NPEs κατά 30 δισ. ευρώ έως το 2021, οι δουλειές «ανθίζουν» για τα funds.
Σημειώνεται ότι πολλοί από τους servicers είναι ταυτόχρονα και επενδυτικά funds και, σε πολλές περιπτώσεις, διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η B2Holdings που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα ως B2Kapital, η KKR που δραστηριοποιείται ως Pillarstone, ο ιταλικός όμιλος CERVED, που εξαγόρασε πρόσφατα την EPS από τη Eurobank κ.α.
Εκπρόσωπος διεθνούς fund με έντονο ενδιαφέρον για τα κοινοπρακτικά δάνεια εξηγεί στο insider.gr ότι η μεταβίβαση των δανείων του «NPL Forum», δηλαδή των κόκκινων μεγάλων δανείων που διαχειρίζονται από κοινού οι τράπεζες, θα «ξεκλειδώσει» σημαντικό τμήμα της ελληνικής επιχειρηματικής αγοράς. «Αυτό που έχουμε δει έως σήμερα είναι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των τραπεζών για τα εν λόγω δάνεια, τα οποία ανέρχονται σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ, να λιμνάζουν -με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Forthnet. Η πώλησή τους στους servicers, όμως, οδηγεί σε ταχύτερη εξυγίανση των διαδικασιών, δηλαδή στην αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή, κούρεμα των απαιτήσεων από τις τράπεζες και αναδιάρθρωση της επιχείρησης.
Ποιοι είναι οι στόχοι της Ένωσης Διαχειριστών Ακινήτων
Τους στόχους της νέας Ένωσης παρουσίασε ο κ. Πανούσης, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Συγκεκριμένα:
• Η αποτελεσματική διαχείριση των δανείων αυτών, με βιώσιμες και αποτελεσματικές λύσεις, με την χρήση της τεχνολογίας, προς όφελος όλων των εμπλεκόμενων δηλ. των Τραπεζών, των επενδυτών στα χαρτοφυλάκια αυτά και βεβαίως των δανειοληπτών/επιχειρήσεων.
• Ως Ένωση προετοιμαζόμαστε και εργαζόμαστε από κοινού με όλα μας τα μέλη, μέσα από επιτροπές και ομάδες εργασίας, και έχουμε ήδη ξεκινήσει μέσω του ΔΣ και των επιτροπών που θα συσταθούν, έναν αποτελεσματικό διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς την Τράπεζα της Ελλάδος, την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, τους θεσμούς, τις ειδικές επιτροπές των τραπεζών, την Πολιτεία κλπ.
• Δημιουργούμε στα πρότυπα των ξένων αντίστοιχων Ενώσεων, ένα Κώδικα Δεοντολογίας που θα ορίζει τον τρόπο λειτουργίας μας , καθώς και την επικοινωνία μας με πελάτες, δανειολήπτες και επενδυτές. Επίσης με συμμετοχή όλων των μελών, ξεκινούν άμεσα ομάδες εργασίας, 3 επιτροπών: Κανονιστικών Θεμάτων, Νομικών Θεμάτων και Οικονομικών, Διοικητικών και φορολογικών θεμάτων., με στόχο να διαμορφώνουν και να προτείνουν συγκεκριμένες βελτιώσεις στο κανονιστικό και νομικό & φορολογικό πλαίσιο που θα βελτιώνουν και θα υποστηρίζουν την λειτουργία της διαχείρισης απαιτήσεων.
