Μια ενδεχόμενη προσωρινή μείωση του ΦΠΑ θα είναι μη αποτελεσματική στην αναχαίτιση του πληθωρισμού, σύμφωνα με ειδική ανάλυση της Ενδιάμεσης Έκθεσης Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος. Και αυτό διότι σε συνθήκες ατελούς ανταγωνισμού, όπως αυτές που επικρατούν στην ελληνική αγορά, η μετακύλιση της μείωσης του ΦΠΑ στην τελική τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής είναι τουλάχιστον… αβέβαιη.
Σύμφωνα με την ανάλυση της Τράπεζας της Ελλάδας, η αποτελεσματικότητα ενός μέτρου μείωσης του ΦΠΑ όσον αφορά την ανάσχεση του πληθωρισμού παραμένει αμφίσημη, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
Σύμφωνα με την ανάλυση της ΤτΕ, χωρίς άλλες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς (επίπεδο ανταγωνισμού, εναλλακτικά προϊόντα κλπ) η αρχική μείωση στις τιμές που μπορεί να φέρει η αλλαγή στο ΦΠΑ εν μέρει ακυρώνεται, καθώς η εφαρμογή του μέτρου ενισχύει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, η οποία με τη σειρά της αυξάνει τη ζήτηση και ενισχύει και πάλι τον πληθωρισμό.
Ακόμη, αναφέρει η ανάλυση της ΤτΕ, σε συνθήκες ατελούς ανταγωνισμού (όπου υπάρχουν μονοπώλια και ολιγοπώλια) η πτώση του κόστους παραγωγής μαζί με τις μειώσεις των τιμών καταναλωτή (λόγω μείωσης του ΦΠΑ) είναι πιθανό να περάσουν στην κερδοφορία των επιχειρήσεων και να συνοδευθούν από μειώσεις του επιπέδου παραγωγής.
«Σε μια τέτοια περίπτωση, περιορίζεται η μετακύλιση της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ στις τιμές λιανικής, ο πληθωρισμός διατηρείται και εν τέλει μειώνεται η αποτελεσματικότητα του μέτρου», αναφέρει η ανάλυση.
Σύμφωνα με το μοντέλο της ΤτΕ μια μη αναμενόμενη και προσωρινή μείωση του κανονικού συντελεστή ΦΠΑ κατά 1 ποσοστιαία μονάδα (από 24% που είναι σήμερα σε 23%) εκτιμάται ότι δεν έχει στατιστικά σημαντική επίπτωση στον πληθωρισμό, γεγονός που υποδηλώνει ότι χωρίς να αλλάξει κάποιος άλλος παράγοντας (π.χ. επίπεδο ανταγωνισμού) δεν θα πρέπει να αναμένεται η μετακύλιση της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ στις τιμές λιανικής
Η ΤτΕ προτείνει την λήψη μέτρων ελέγχου και ενίσχυσης του ανταγωνισμού καθώς και την επέκταση του ηλεκτρονικού εμπορίου, τα οποία αναμένεται να λειτουργήσουν επιβοηθητικά στο να περάσει η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στον τελικό καταναλωτή για ευρύτερες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών, οδηγώντας σε υποχώρηση του πληθωρισμού.
Επισημαίνεται, βέβαια, ότι η απόφαση για τυχόν μείωση του συντελεστή ΦΠΑ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν, δεδομένων και των δεσμεύσεων που απορρέουν από το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Και αυτό γιατί μια μείωση του ΦΠΑ θα έχει άμεση επίπτωση στα κρατικά έσοδα.
