Σενάρια περί αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στην Ελλάδα στα 72 έτη μετά από 40 χρόνια, επανέρχονται στην επικαιρότητα με αφορμή τον ασφαλιστικό νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα και την αναλογιστική μελέτη που τον συνοδεύει.
Πιο συγκεκριμένα η αναλογιστική μελέτη που συνοδεύει την ασφαλιστική μεταρρύθμιση αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο το όριο συνταξιοδότησης να αυξηθεί εντός της επόμενης 5ετίας (έως το 2024), στα 68 έτη, το 2036 στα 69 έτη, το 2045 στα 70 έτη, το 2057 στα 71 έτη και εν τέλει το μακρινό 2060 στα 72 έτη.
Πρόκειται ουσιαστικά για την αναβίωση των σεναρίων που τροφοδοτούνταν από τη ρήτρα του πρώτου μνημονίου (ν.3863/2010), ο οποίος προέβλεπε ότι από 1/1/2021 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για όλους ανεξαιρέτως τους ασφαλισμένους, τους παλιούς (μέχρι το 1992) αλλά και τους νέους (από 1/1 /1993) θα μεταβάλλονται ανά τρία χρόνια, με βάση την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των συνταξιούχων άνω των 65 ετών.
Η σύνδεση των ορίων για σύνταξη με τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού της χώρας υπάρχει και στο νόμο Κατρούγκαλου και μάλιστα δεν καταργήθηκε με τον πρόσφατο νόμο Βρούτση.
Τι αναφέρει η αναλογιστική μελέτη
Στο σκέλος της αναλογιστικής μελέτης με τίτλο «Δημογραφικές παραδοχές», αναφέρεται πως σύμφωνα με τις προβλέψεις της EUROSTAT ο πληθυσμός της Ελλάδας από 10,729 εκατομμύρια το 2018 μειώνεται σε 8,453 εκατομμύρια το 2070. Επιπλέον, ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων αυξάνεται από 34,4 το 2018, σε 63,4 το 2050 και στη συνέχεια μειώνεται σε 58,4 το 2070.
Επίσης το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση, για τους άνδρες, αναμένεται να αυξηθεί από 79,0 το 2018 σε 86,3 το 2070 και για τις γυναίκες από 84,1 το 2018 σε 90,1 το 2070. Το προσδόκιμο ζωής της ηλικίας 65 ετών των ανδρών αναμένεται να αυξηθεί από 18,7 το έτος βάσης σε 23,7 στο τέλος της περιόδου προβολής, ενώ για τις γυναίκες από 21,5, σε 26,4. Το προσδόκιμο ζωής των 65 ετών αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τις αναλογιστικές προβολές, καθώς η νομοθετημένη ηλικία συνταξιοδότησης συνδέεται αυτόματα με αυτόν τον παράγοντα.
Συνεπώς, καταλήγει η μελέτη, «η διάταξη στην οποία προβλέπεται ότι τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων θα ανακαθορίζονται σύμφωνα με τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού της χώρας, με σημείο αναφοράς την ηλικία των 65 ετών, (σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις της EUROSTAT) βρίσκει στις αναλογιστικές προβολές εφαρμογή στα έτη 2024, 2036, 2045, 2057 και 2066, όπου η ηλικία αυτή αυξάνεται κατά ακέραιο έτος».
Αυτό πρακτικά σημαίνει πως από το 2024 και έως το 2066, το όριο ηλικίας θα ανέβει συνολικά 5 φορές και από τα 68 έτη που θα αυξηθεί το 2024 θα φτάσει στα 72 έτη το 2066.
Η αλλαγή αυτή στα όρια ηλικίας θα επηρεάσει όλες τις ηλικίες συνταξιοδότησης που ισχύουν και θα οδηγήσει, για παράδειγμα, όσους θα έβγαιναν στα 62, στα 63, ενώ όσοι θα αποχωρούσαν με λίγα έτη στο 67ο έτος θα έχουν επιβάρυνση ορίου ηλικίας με έξοδο στα 67,5 ή και στα 68, ανάλογα με το πόσο έχει αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής.
Ειδικά οι νέοι ασφαλισμένοι (μετά την 1η/1/1993) θα έρθουν αντιμέτωποι με το νέο καθεστώς των ορίων για έξοδο από την εργασία, εκτός αν επικρατήσουν εναλλακτικές μέθοδοι αντιμετώπισης του προβλήματος, όπως είναι η μείωση των συντάξεων ή η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών.
Η βραδυφλεγής βόμβα του δημογραφικού
Το δημογραφικό πρόβλημα ήταν και παραμένει μια βραδυφλεγής βόμβα, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για όλες τις ευρωπαικές χώρες, όπως παρατηρούν μελέτες διεθνών οργανισμών, όπως το ΟΟΣΑ.
Οι δραματικές εξελίξεις που πυροδοτούνται από την γήρανση του πληθυσμού και την μείωση του δείκτη γονιμότητας, θα έχουν άμεσες συνέπειες στα ασφαλιστικά συστήματα όλων των χωρών της Ευρωπαικής Ένωσης.
Στην τελευταία έκθεσή του ο ΟΟΣΑ υποστηρίζει ότι περισσότερη δουλειά, μικρότερη σύνταξη για περισσότερα χρόνια θα είναι το ασφαλιστικό μοντέλο που αναμένεται να επικρατήσει για τους πολίτες όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά σχεδόν όλων των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ, εξαιτίας της αύξησης του προσδόκιμου ζωής.
