Επενδύσεις συνολικού ύψους 32 δισ. ευρώ εντάχθηκαν στους τρεις προηγούμενους Αναπτυξιακούς Νόμους, με το συνολικό ύψος της κρατικής ενίσχυσης των ενταχθέντων επενδυτικών σχεδίων να ανέρχεται σε 12,5 δισ. ευρώ.
Αναλύοντας τα ευρήματα, αντιλαμβάνεται κανείς πως οι προηγούμενοι Αναπτυξιακοί κατευθύνθηκαν σε ένα πολύ στενό εύρος επιχειρήσεων, ενώ οι επενδύσεις στην πλειοψηφία τους ήταν χαμηλής και σχετικά χαμηλής τεχνολογίας.
Σύμφωνα με την Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης που περιλαμβάνεται στο πακέτο του Σχεδίου Νόμου «Αναπτυξιακός Νόμος – Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη» που τέθηκε σε διαβούλευση από τον Υπουργό και τον Αναπληρωτή Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. κ. Άδωνι Γεωργιάδη και Νίκο Παπαθανάση, το 46,5% του αριθμού των επενδυτικών σχεδίων και το 72,2% του συνολικού προϋπολογισμού αφορούσαν σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ιδίως Φωτοβολταϊκά) και τουρισμό, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό αφορούσε σε αποθήκες επιχειρήσεων.
Τα στοιχεία προκύπτουν από τους Αναπτυξιακούς-Επενδυτικούς Νόμους των ετών 1998 (ν.2601), 2004 (ν.3299) και 2011 (ν.3908), που προηγήθηκαν του ισχύοντος Αναπτυξιακού, με το 95% των επενδυτικών προτάσεων να λαμβάνει ως μορφή ενίσχυσης την άμεση επιχορήγηση.
Πώς μοιράστηκε η πίτα
Στον Αναπτυξιακό του 1998 εντάχθηκαν συνολικά 3.116 επενδυτικά σχέδια, με το συνολικό ύψος των επενδύσεων να ανέρχεται σε 3.590,16 εκατ. ευρώ. Οι ενισχύσεις που δόθηκαν έφτασαν τα 1.114,75 εκατ. ευρώ, με το μέσο μέγεθος της ενίσχυσης να κυμαίνεται στα 357.750 ευρώ και να αφορά στη δημιουργία 29.242 νέων θέσεων εργασίας.
Στον Αναπτυξιακό του 2004 εντάχθηκαν συνολικά 10.459 επενδυτικά σχέδια, με το συνολικό ύψος των επενδύσεων να ανέρχεται σε 22.464,74 εκατ. ευρώ. Οι ενισχύσεις που δόθηκαν έφτασαν τα 9.573,74 εκατ. ευρώ, με το μέσο μέγεθος της ενίσχυσης να κυμαίνεται στα 915.359 ευρώ και να αφορά στη δημιουργία 39.669 νέων θέσεων εργασίας.
Στον Αναπτυξιακό του 2011 εντάχθηκαν συνολικά 1.276 επενδυτικά σχέδια, με το συνολικό ύψος των επενδύσεων να ανέρχεται σε 6.021,77 εκατ. ευρώ. Οι ενισχύσεις που δόθηκαν έφτασαν τα 1.991,04 εκατ. ευρώ, με το μέσο μέγεθος της ενίσχυσης να κυμαίνεται στα 1.560.375 ευρώ και να αφορά στη δημιουργία 6.167 νέων θέσεων εργασίας.
Η σταδιακή αύξηση του μέσου μεγέθους των επενδύσεων που επιχορηγήθηκαν συνέβαλε στην ενίσχυση της μεγέθυνσης και των οικονομιών κλίμακας, ενώ η αντίστοιχη αύξηση της μέσης επενδυτικής δαπάνης ανά θέση εργασίας δείχνει σε ένα βαθμό, την αύξηση της τεχνολογικής στάθμης των νέων επενδύσεων, αλλά δεν παράγει ανάλογο αριθμό νέων θέσεων απασχόλησης.
Πρακτικά, αυτό δείχνει ότι κατά τους τρεις προηγούμενους αναπτυξιακούς, δεν τονώθηκε η απασχόληση. Τα στοιχεία είναι εντελώς αποκαρδιωτικά, αφού:
- Στον Αναπτυξιακό του 1998, ο μέσος αριθμός νέων θέσεων εργασίας ανά επένδυση ανέρχεται σε 9,4
- Στον Αναπτυξιακό του 2004, ο μέσος αριθμός νέων θέσεων εργασίας ανά επένδυση ανέρχεται σε 3,8
- Στον Αναπτυξιακό του 2011, ο μέσος αριθμός νέων θέσεων εργασίας ανά επένδυση ανέρχεται σε 4,8
Ο τρέχων Αναπτυξιακός
Ως προς τον ισχύοντα Αναπτυξιακό (ν. 4399/2016), τα στοιχεία που προκύπτουν από την εφαρμογή του (μέχρι τις 30 Μαΐου 2021) είναι τα εξής:
• Στον τομέα του μεγέθους των υπαχθέντων φορέων, το 10,18% αυτών είναι μεγάλοι, το 18,95% είναι μεσαίοι, το 28,79% είναι μικροί και το 42,08% είναι πολύ μικροί.
• Από τα υπαχθέντα επενδυτικά σχέδια, το 49,16% ανήκει στον ΚΑΔ 55, αφορά δηλαδή σε Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης, απορροφώντας το 67,8% του συνόλου των επιχορηγήσεων συμβατικής επένδυσης.
• Στον τομέα της μεταποίησης, ο ΚΑΔ 10 (Τρόφιμα) παρουσιάζει τον μεγαλύτερο αριθμό υπαχθέντων σχεδίων (18,9% του συνόλου των υπαχθέντων σχεδίων), αλλά στον τομέα των επιχορηγήσεων συμβατικής επένδυσης φθάνει μόνο στο 10,92% του συνόλου.
• Στον τομέα των επενδύσεων δημιουργίας νέας μονάδας προηγούνται οι Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης, ενώ στον μεταποιητικό τομέα προηγούνται τα Τρόφιμα. Η ίδια προσέγγιση εμφανίζεται και στις επενδύσεις επέκτασης δυναμικότητας, καθώς και στις επενδύσεις θεμελιώδους αλλαγής διαδικασίας.
• Συνολικά, είχαν υπαχθεί στον νόμο 1.768 επενδυτικά σχέδια. Ενδεικτικά, το ύψος των ιδίων κεφαλαίων ανερχόταν στα 686.243.261 ευρώ, το ύψος της εξωτερικής χρηματοδότησης ανερχόταν στα 2.894.423.249 ευρώ, το ύψος των επιχορηγήσεων ανερχόταν στα 697.778.217, το ύψος της ενίσχυσης για χρηματοδοτική μίσθωση ανερχόταν στα 287.637.181 ευρώ και το ύψος του ενισχυόμενου μισθολογικού κόστους νέων θέσεων εργασίας ανερχόταν στα 15.778.401 ευρώ.
Οι βασικές αλλαγές του νέου Αναπτυξιακού
Λαμβάνοντας υπόψη τα προηγούμενα δεδομένα, το υπουργείο θεωρεί πως γίνεται φανερή η ανάγκη αλλαγών στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο, ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες απαιτήσεις του μετασχηματισμού της ελληνική οικονομίας, με βασική στόχευση την προσπάθεια αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας.
Ο νέος Αναπτυξιακός «Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη» τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στις 3 Νοεμβρίου. Το νέο σχέδιο νόμου στοχεύει στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας με τη χορήγηση κινήτρων σε συγκεκριμένες δραστηριότητες και κλάδους, ενώ επιδιώκεται η βελτίωση και επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης επενδυτικών σχεδίων στα θεσπιζόμενα καθεστώτα χορήγησης κρατικών ενισχύσεων.
Για πρώτη φορά αξιοποιούνται δυνατότητες που παρέχει ο Γενικός Απαλλακτικός Κανονισμός 651/2014 και αφορούν στην υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων αυτοτελώς, στα λοιπά τμήματά του πέραν των ενισχύσεων με Περιφερειακό Χαρακτήρα. Με την εν λόγω πρωτοβουλία, οι ενισχύσεις σε τομείς όπως η έρευνα και η καινοτομία, η προστασία του περιβάλλοντος καθώς και οι – κοινωνικού προσήμου – ενισχύσεις, όπως αυτές για επαγγελματική κατάρτιση και για εργαζόμενους σε μειονεκτική θέση ή με αναπηρία, μπορούν πλέον να αποτελούν ολοκληρωμένα επενδυτικά σχέδια.
Οι 13 θεματικές... αντί μιας οριζόντιας διάστασης
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις θεσπίζονται θεματικά καθεστώτα χορήγησης κρατικών ενισχύσεων σε επενδυτικά σχέδια, τα οποία δύνανται να υπάγονται σε μια ή περισσότερες από τις παρακάτω κατηγορίες:
1. Ψηφιακός και Τεχνολογικός Μετασχηματισμός Επιχειρήσεων
2. Πράσινη Μετάβαση – Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Επιχειρήσεων
3. Νέο Επιχειρείν
4. Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση
5. Έρευνα και Εφαρμοσμένη Καινοτομία
6. Αγροδιατροφή - Πρωτογενής Παραγωγή και Μεταποίηση Γεωργικών Προϊόντων – Αλιεία
7. Μεταποίηση – Εφοδιαστική Αλυσίδα
8. Επιχειρηματική Εξωστρέφεια
9. Ενίσχυση Τουριστικών Επενδύσεων
10. Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού
11. Μεγάλες Επενδύσεις
12. Ευρωπαϊκές Αλυσίδες Αξίας
13. Επιχειρηματικότητα 360ο.
Όπως γίνεται αντιληπτό, στον νέο αναπτυξιακό νόμο υπάρχουν 13 καθεστώτα ενισχύσεων με θεματική στόχευση, αντί μίας οριζόντιας διάστασης. Κάθε καθεστώς ενίσχυσης είναι εστιασμένο σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας, ενώ στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου θα ενισχυθούν και οι επενδύσεις που θα ενταχθούν στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ).
Οι μορφές ενίσχυσης
Στα επενδυτικά σχέδια, τα οποία υπάγονται στα καθεστώτα ενισχύσεων του νέου Αναπτυξιακού, παρέχονται τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων:
α. Φορολογική απαλλαγή, η οποία συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν με βάση την οικεία φορολογική νομοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, αφαιρουμένου του φόρου του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας που αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου ή και της αξίας του καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, ο οποίος αποκτάται με χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) και συνιστά ισόποσο αποθεματικό, το οποίο τηρείται σε διακριτό λογαριασμό στις οικονομικές τους καταστάσεις.
β. Επιχορήγηση, η οποία συνίσταται στη δωρεάν παροχή από το Δημόσιο χρηματικού ποσού, για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου και προσδιορίζεται ως ποσοστό αυτών.
γ. Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο τμήματος των καταβαλλόμενων δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), η οποία συνάπτεται για την απόκτηση καινούριου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, προσδιορίζεται ως ποσοστό επί της αξίας απόκτησής τους και εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις. Η επιδότηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα επτά (7) έτη, και η προθεσμία άρχεται από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της επένδυσης.
δ. Επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο μέρους του μισθολογικού κόστους των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται και συνδέονται με το επενδυτικό σχέδιο και για τις οποίες δεν λαμβάνεται καμία άλλη κρατική ενίσχυση.
Ανώτατα ποσά χορηγούμενων ενισχύσεων
1. Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των 10 εκατ. ευρώ, εκτός και αν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις του νέου πλαισίου.
2. Οι παρεχόμενες σε κάθε φορέα επενδυτικού σχεδίου ενισχύσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ενισχύσεις σε συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις, δεν μπορεί να υπερβούν σωρευτικά τα 20 εκατ. ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα 30 εκατ. ευρώ για το σύνολο των συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων.
Οι περιορισμοί αυτοί ισχύουν για τα επενδυτικά σχέδια, τα οποία υπάγονται στο παρόν και για χρονική περίοδο 3 ετών από την υποβολή της αίτησης του φορέα για υπαγωγή του επενδυτικού σχεδίου του. Ως ποσό ενίσχυσης, ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο, λαμβάνεται υπόψη το εγκριθέν με την απόφαση υπαγωγής. Το υπερβάλλον ποσό ενίσχυσης περικόπτεται αναλογικά κατά είδος ενίσχυσης και ομάδα δαπανών.
Ποιους αφορά και ποιοι εξαιρούνται
Η ρύθμιση περιέχει κίνητρα προσέλκυσης και απευθύνεται σε υποψήφιους ημεδαπούς και αλλοδαπούς επενδυτές, προκειμένου να επενδύσουν σε επιχειρηματικές δραστηριότητες στη χώρα.
Αναλυτικά:
1. Δικαιούχοι των ενισχύσεων, που χορηγούνται με βάση τα καθεστώτα του νέου πλαισίου είναι οι φορείς επενδύσεων που είναι εγκατεστημένοι ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική επικράτεια κατά τη χρονική στιγμή έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές:
α. Εμπορική εταιρεία,
β. συνεταιρισμός,
γ. Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αστικοί Συνεταιρισμοί, Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ),
δ. υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες, με την υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου,
ε. κοινοπραξίες που ασκούν εμπορική δραστηριότητα,
στ. δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους, εφόσον:
στα. δεν τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού,
στβ. δεν έχει ανατεθεί από το κράτος αποκλειστικά σε αυτούς η προσφορά υπηρεσιών,
στγ. δεν επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους πόρους για το διάστημα τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεών τους.
2. Από τις ενισχύσεις και την υπαγωγή στα προαναφερθέντα καθεστώτα εξαιρούνται:
α. Οι επιχειρήσεις, για τις οποίες, κατά την υποβολή αίτησης επενδυτικού σχεδίου, εκκρεμεί σε βάρος τους η διαδικασία ανάκτησης ενισχύσεων (αρχή Deggendorf),
β. οι προβληματικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4,
γ. οι επιχειρήσεις οι οποίες, κατά τα δύο (2) έτη πριν από την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης, έχουν: γα. μετεγκαταστήσει την επιχειρηματική εγκατάσταση, στην οποία θα πραγματοποιηθεί η αρχική επένδυση για την οποία ζητείται η ενίσχυση ή γβ. δεν δεσμεύονται ότι δεν θα το πράξουν μέσα σε περίοδο δύο (2) ετών, μετά την ολοκλήρωση της αρχικής επένδυσης, για την οποία ζητείται η ενίσχυση, και
δ. επιχειρήσεις, οι οποίες υλοποιούν επενδυτικά σχέδια που πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και για λογαριασμό του Δημοσίου, βάσει σχετικής σύμβασης εκτέλεσης έργου, παραχώρησης ή παροχής υπηρεσιών.
Η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης του νέου Αναπτυξιακού αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 17/11/2021 και ώρα 23:00.
