Σε «δύο ταχύτητες» κινήθηκε η εγχώρια αγορά κατά τον εκπτωτικό θεσμό της Black Friday, με τα πολυκαταστήματα να προσελκύουν για μια ακόμη φορά τη μερίδα του λέοντος σε ό,τι αφορά την αγοραστική κίνηση και τους μικρομεσαίους του λιανεμπορίου να μην βλέπουν, στον αντίποδα, ουσιαστική τόνωση του τζίρου τους.
Η μείωση του ουσιαστικού ενδιαφέροντος των καταναλωτών για τη Black Friday, δεδομένου ότι ως θεσμός «ξεχείλωσε» και μετατράπηκε φέτος σε Black Week, σε συνδυασμό με τις κακές καιρικές συνθήκες της περασμένης Παρασκευής, αλλά και στη σκιά των νέων μέτρων που έχουν επιβληθεί για την προστασία ενάντια του κορονοϊού, λειτούργησαν ανασταλτικά ως προς την ενίσχυση των τζίρων του λιανεμπορίου.
Μάλιστα η ανησυχία τείνει να γίνει ακόμη μεγαλύτερη, αν αναλογιστεί κανείς πως το κύμα ανατιμήσεων που ήδη ξεκίνησε να ροκανίζει τα εισοδήματα των καταναλωτών, μπορεί να πλήξει την αγοραστική κίνηση των εορτών των Χριστουγέννων.
Χαμηλός ο βαθμός ικανοποίησης των «μικρών» του λιανεμπορίου
«Ο βαθμός ικανοποίησης των επιχειρήσεων από το θεσμό της Black Friday είναι χαμηλός. Περισσότερες από 2 στις 3 επιχειρήσεις (68%) δήλωσαν πως οι πωλήσεις τους είναι στα ίδια ή και χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με μια τυπική περίοδο του μηνός Νοεμβρίου, ενώ η τάση αυτή θέτει κρίσιμα ερωτήματα για το ουσιαστικό αποτύπωμα της πρακτικής αυτής στο κύκλο εργασιών». Αυτό προκύπτει από την έρευνα του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ που είδε σήμερα το φως της δημοσιότητας και παρουσιάζει τις πρώτες εκτιμήσεις για τις επιδόσεις των μικρών επιχειρήσεων του λιανικού εμπορίου. Τα βασικά ευρήματα της έρευνας έχουν ως εξής:
Στις φετινές εκπτώσεις της Black Friday εμφανίζονται ότι συμμετείχαν οι περισσότερες των επιχειρήσεων (56%), με το ενδιαφέρον να ενισχύεται σε σχέση με την προ Covid-19 περίοδο (αντίστοιχη έρευνα 2019), οπότε και είχε συμμετάσχει το 46% των επιχειρήσεων.
Ωστόσο, από την έρευνα του 2019 είχε διαφανεί η πρόθεση των επιχειρήσεων του λιανικού εμπορίου να τονώσουν τη συμμετοχή τους στην πρακτική της Black Friday, καθώς αυτή η ενέργεια καθίσταται σταδιακά θεσμός, ακολουθώντας, αναπόφευκτα, την πολιτική των μεγάλων αλυσίδων. Η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων (87%) έχει λάβει μέρος περισσότερες από δύο φορές.
Έξι στις 10 επιχειρήσεις (62%) φαίνεται να πραγματοποίησαν εκπτώσεις σε όλη τη διάρκεια της εβδομάδας μετατρέποντας ουσιαστικά τη Black Friday σε Black Week, ενώ μόνο δύο στις 10 επιχειρήσεις προχώρησαν σε εκπτώσεις αποκλειστικά την ημέρα της Black Friday.
Πού κινήθηκαν οι εκπτώσεις
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις (53,2%) του δείγματος υιοθέτησαν εκπτώσεις ύψους μεταξύ 20% και 40%, ενώ σχεδόν 3 στις 10 (28%) επιχειρήσεις υιοθέτησαν εκπτώσεις υψηλότερες του 40%. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που προέβη σε ιδιαίτερα ελκυστικές μειώσεις τιμών φαίνεται να είναι μικρότερο σε σχέση με άλλες εκπτωτικές περιόδους στο παρελθόν. Αυτό οφείλεται κυρίως στις ιδιαίτερα ισχυρές πιέσεις που έχουν ασκηθεί στο λιανικό εμπόριο από τη διόγκωση των τιμών ενέργειας αλλά και του κόστους λειτουργίας και απόκτησης εμπορευμάτων. Οι απώλειες που έχουν καταγράψει οι μικρότερες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου φαίνονται και από το γεγονός πως το 44% των επιχειρήσεων υιοθέτησε εκπτώσεις σε όλα τα προϊόντα, ενώ το 20% στο μεγαλύτερο μέρος των νέων παραλαβών της τρέχουσας περιόδου (σεζόν).
Το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων (87%) προχώρησε σε κάποιο είδος προωθητικής ενέργειας για τη συγκεκριμένη περίοδο ως αντιστάθμιση των ακριβότερων διαφημιστικών δράσεων που ανέλαβαν οι μεγαλύτερες επιχειρηματικές μονάδες. Η πλέον προσφιλής προωθητική ενέργεια για την προσέλκυση καταναλωτών στις μικρότερες επιχειρήσεις φαίνεται να είναι και φέτος τα διαφημιστικά μηνύματα στη βιτρίνα του καταστήματος (48%), ενώ ακολουθούν τα μηνύματα στα social media (23%) τα οποία ενισχύονται κάθε χρόνο. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως πλέον το 54% του δείγματος των επιχειρήσεων διαθέτει δυνατότητα ηλεκτρονικών παραγγελιών (e-shop, social media, e-mail, site).
Αρνητική η αξιολόγηση του θεσμού της Black Friday
Παρά τη διατήρηση της πρακτικής της Black Friday για έκτη συνεχή χρονιά, οι περισσότερες από τις μικρότερες επιχειρήσεις (44%) φαίνεται να αξιολογούν αρνητικά τη εν λόγω δράση, ενώ για το 28% δεν αφήνει κάποιο ιδιαίτερο αντίκτυπο. Ο λόγος για το παραπάνω εύρημα θα πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός πως σχεδόν δύο στις τρεις επιχειρήσεις θεωρούν πως η πρακτική της Black Friday αποσπά τζίρο από τη χριστουγεννιάτικη περίοδο σε μεγάλο και μέτριο βαθμό.
Ως προς την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων κατά του κορονοϊού, σχεδόν οκτώ στις 10 επιχειρήσεις (78%) δήλωσαν πως το μεγαλύτερο μέρος των πελατών τους εισέρχεται στο κατάστημα με την επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού ή νόσησης, ενώ μόλις το 7% με την επίδειξη κυρίως Rapid test.
Καρανίκας: Να δούμε πως η Black Friday θα λειτουργεί αποτελεσματικότερα στο μέλλον
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της Έρευνας του ΙΝ.ΕΜ.Υ - ΕΣΕΕ ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Γιώργος Καρανίκας δήλωσε: «Αμέσως μετά την έναρξη ισχύος των υποχρεωτικών ελέγχων για τους ανεμβολίαστους πολίτες στις εισόδους των εμπορικών καταστημάτων η αγορά εισήλθε σε στενωπό μειωμένου τζίρου και προσδοκιών. Και μάλιστα, ακριβώς πριν την κρίσιμη, όπως κάθε χρονιά, εορταστική περίοδο. Μετά τις ενδιάμεσες εκπτώσεις, και τα αποτελέσματα της Black Friday που καταγράφει η Έρευνα του ΙΝΕΜΥ – ΕΣΕΕ αναδεικνύουν τις πιέσεις που υφίστανται νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην παρούσα συγκυρία εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων και του αυξημένου ενεργειακού κόστους. Παράλληλα όμως υπογραμμίζουν την αδυναμία του ίδιου του θεσμού της Black Friday, παρότι «ξεχείλωσε» και φέτος σε «Black Week», να λειτουργήσει ως βατήρας ανάκαμψης της ψυχολογίας των καταναλωτών και των πωλήσεων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Εν ολίγοις, με εξαίρεση λίγες μεγάλες αλυσίδες και πολυεθνικές επιχειρήσεις, το λιανεμπόριο δεν είδε «άσπρη μέρα» από τη φετινή Black Friday. Τα έσοδα για τους περισσότερους εμπόρους ήταν χαμηλότερα ακόμη και από μία οποιαδήποτε άλλη τυπική περίοδο του Νοεμβρίου. Το άλλο δυσάρεστο στοιχείο είναι πως πολλοί ανεμβολίαστοι καταναλωτές προτίμησαν την αποχή από τη Black Friday στο φυσικό κατάστημα. Αυτό έπληξε όμως λιγότερο ή και καθόλου τους μεγάλους «παίκτες» που προσέλκυσαν στο e-commerce μεγάλη μερίδα του αγοραστικού κοινού, με τη δυνατότητά τους να δαπανούν «χοντρά» διαφημιστικά πακέτα σε τηλεοπτικές και διαδικτυακές καμπάνιες».
Σύμφωνα με τον κ. Καρανίκα «στο κοντινό μέλλον θα πρέπει να μας απασχολήσει το πώς η Black Friday θα λειτουργεί αποτελεσματικότερα προς όφελος όλων των επιχειρήσεων και των καταναλωτών».
Η έρευνα του ΙΝ.ΕΜ.Υ - ΕΣΕΕ ήταν τηλεφωνική με χρήση δομημένου ερωτηματολογίου σε δείγμα 250 επιχειρήσεων με κύρια δραστηριότητα το λιανικό εμπόριο σε επιμέρους κλάδους που συμμετέχουν σε εκπτωτικές ενέργειες (είδη οικιακού εξοπλισμού, ψυχαγωγικά-επιμορφωτικά-αθλητικά είδη, ένδυση-υπόδηση και εμπορία Η/Υ και τηλεπικοινωνιακού υλικού). Το δείγμα καθορίστηκε σύμφωνα με τη δραστηριότητα και τη μεγάλη γεωγραφική περιοχή.
Κορκίδης: Ο τζίρος της φετινής εκπτωτικής περιόδου Black Friday - Cyber Monday θα ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ
Όπως επισημαίνει από την πλευρά του ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά και του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής, Βασίλης Κορκίδης «η Black Friday και Cyber Monday του 2021 είναι αναμφίβολα από τα ετήσια market events για περαιτέρω έρευνα. Με πολλές επιχειρήσεις της παραγωγής και του εμπορίου να αισθάνονται τις επιπτώσεις από τα lockdown της πανδημίας, το πιο δημοφιλές τριήμερο για ψώνια του έτους είχε ανάμεικτα συναισθήματα στα καταστήματα λιανικού εμπορίου της Αττικής. Μετά από το “black sky” και την κακοκαιρία της Παρασκευής, που περιόρισε την κίνηση των καταναλωτών στην Αττική, ακολούθησε ένα πολύ καλό Σάββατο για την αγορά. Όμως, για άλλη μια φορά, επιβεβαιώθηκε πως, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της φυσικής αγοραστικής κίνησης συγκέντρωσαν τα καταστήματα με επώνυμα προϊόντα, καθώς επίσης τα πολυκαταστήματα, τα mall και το εμπορικό κέντρο της Αθήνας, σε σύγκριση με αυτά των περιφερειακών αγορών».
Σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, αυτός άλλωστε είναι και ο βασικός λόγος που στο λιανικό εμπόριο, ενώ υπάρχουν φορές που δεν κερδίζουν όλοι, συμμετέχουν όλοι, γιατί σωστά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν θέλουν να αφήσουν τους μεγάλους της αγοράς και τις πολυεθνικές να μονοπωλήσουν το καταναλωτικό κοινό.
Συνεχίζοντας αναφέρει πως «τα ποσοστά των εκπτώσεων δεν ήταν το ίδιο υψηλά όπως άλλες χρονιές, λόγω των ανατιμήσεων, του μειωμένου στοκ και του κόστους αντικατάστασης, αλλά παρέμειναν ελκυστικά. Ενώ λοιπόν το υγειονομικό τοπίο συνεχίζει να μεταλλάσσεται παγκοσμίως και να επιδεινώνεται στην Ευρώπη, μπορεί να είναι δύσκολο να προβλεφθεί τι επιφυλάσσει το μέλλον για αγορά και καταναλωτές. Ορισμένοι κλάδοι εξακολουθούν να βλέπουν μια διαρκή άνοδο στις πωλήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ άλλοι ιστορικά επιτυχημένοι, παραδοσιακοί εμπορικοί κλάδοι, αγωνίζονται να παραμείνουν στην αγορά».
«Οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν πως ο τζίρος της φετινής εκπτωτικής περιόδου Black Friday - Cyber Monday θα ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ και τα 3 εκατ. αγοραστών, αφού η αύξηση της φετινής κίνησης δικαιολογείται απόλυτα από τη λειτουργία του συνόλου της αγοράς του λιανικού εμπορίου. Σαφώς, κερδισμένα θα είναι φέτος τα φυσικά εμπορικά καταστήματα, που μπόρεσαν να λειτουργήσουν σε μία ανοιχτή αγορά, ενώ τα e-shops θα διατηρήσουν την ανοδική δυναμική τους σε μια Phygital λειτουργία της αγοράς».
«Μουδιασμένη» η κίνηση στους μικρομεσαίους του Πειραιά
«Οι επιχειρήσεις δεν είδαν τον κόσμο που προσδοκούσαν», δήλωνε πριν από μερικά 24ωρα στο insider.gr ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιώς, Θεόδωρος Καπράλος, περιγράφοντας την εικόνα της αγοράς την Παρασκευή και παρά το γεγονός πως αρκετοί επιχειρηματίες προχώρησαν σε γενναίες εκπτώσεις. Οι προσφορές, μάλιστα, έφτασαν έως και το 70% στους κλάδους ένδυσης και υπόδησης, λόγω του μεγάλου όγκου των αδιάθετων εμπορευμάτων.
Φέτος, το πρόσημο της αγοράς θα αποδειχθεί θετικό σε σχέση με τα κλειστά φυσικά καταστήματα του 2020, καθώς βρισκόταν σε εξέλιξη το δεύτερο lockdown, ωστόσο τίποτα δεν θυμίζει την κίνηση της αγοράς το 2019. «Βρισκόμαστε πάρα πολύ μακριά από το 2019», σημειώνει.
Όπως εξήγησε στη συνέχεια, τα μέτρα ενάντια στη διασπορά του κορονοϊού λειτούργησαν αποθαρρυντικά για σημαντική μερίδα των καταναλωτών. «Οι ανεμβολίαστοι πολίτες δεν θα μπουν στη διαδικασία να κάνουν τεστ για να κάνουν τις αγορές τους. Απλά, δεν θα κάνουν αγορές», επισημαίνει. Υπενθυμίζεται πως στα καταστήματα λιανικού εμπορίου, δυνατότητα πρόσβασης έχουν οι εμβολιασμένοι ή εντός των τελευταίων έξι μηνών νοσήσαντες από κορονοϊό και οι ανεμβολίαστοι πολίτες που έχουν υποβληθεί σε διαγνωστικό έλεγχο με PCR ή rapid test πριν από την παρουσία τους στο κατάστημα.
Το στοίχημα της επόμενης μέρας
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιώς, ένα είναι το στοίχημα της επόμενης μέρας για την αγορά, ενόψει των εορτών των Χριστουγέννων. «Πρέπει να κρατήσουμε την αγορά ανοιχτή, τηρώντας παράλληλα όλα τα μέτρα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Θέλουμε ανοιχτά καταστήματα, με σεβασμό στη δημόσια υγεία», τονίζει ο κ. Καπράλος.
«Ο εμπορικός κόσμος προβληματίζεται ιδιαίτερα, συμπεραίνοντας εύλογα ότι τα ‘μαύρα μαντάτα’ της Black Friday προμηνύουν ‘χαμηλές πτήσεις’ και για τον καθοριστικό τζίρο των εορτών. Θεωρούμε πως η κατάσταση αυτή πρέπει να κινητοποιήσει τα συναρμόδια Υπουργεία. Το Πρόγραμμα Στήριξης της Επανεκκίνησης, που στερήθηκε άδικα ο εμπορικός κόσμος όπως έχει παραδεχθεί η κυβέρνηση, δεν πρέπει να καθυστερήσει άλλο. Επιπλέον, η παράταση της εξόφλησης των χρεών της πανδημίας είναι μονόδρομος, μιας και οι επιπτώσεις της είναι ήδη σοβαρές στις επιδόσεις του λιανεμπορίου στο γ' τρίμηνο του 2021 και αναμένεται ότι θα το επηρεάζουν σημαντικά και στο α΄ τρίμηνο του 2022», προειδοποιεί από την πλευρά του ο κ. Καρανίκας.
