Το πρώτο (και ενδεχομένως το μόνο προς το παρόν) μέλημα στο πεδίο των μέτρων στήριξης, που ίσως χρειαστούν (ανάλογα με τους περιορισμούς που θα ανακοινωθούν από σήμερα και το επόμενο διάστημα) είναι η διασφάλιση των θέσεων εργασίας μέσω αναστολών σε κλάδους στους οποίους ενδεχομένως να επιβληθούν περιορισμοί. Αυτό αναφέρουν αρμόδιες πηγές του οικονομικού επιτελείου, περιγράφοντας μία στρατηγική λήψης αποφάσεων για μέτρα στήριξης με διαφορετική πλέον λογική και χωρίς χρονική βιασύνη, παρά τις πιέσεις που γίνονται όλο και πιο έντονες από διάφορους κλάδους της αγοράς.
Ο πιο μεγάλος άγνωστος «Χ» για την πορεία των περιορισμών και των μέτρων στήριξης, είναι η μετάλλαξη «Ο», η οποία, όπως επισημαίνουν πηγές του οικονομικού επιτελείου, έχει πολύ πιο μεγάλο βαθμό ασάφειας σε σχέση με τις προηγούμενες και αναφορικά με το πώς θα εξελιχθεί και για το πως και σε τι εύρος και κλάδους θα κλιμακωθεί. Κατά συνέπεια, επισημαίνουν, αυτή τη στιγμή κανείς δεν γνωρίζει τι μείγμα μέτρων στήριξης θα πρέπει να διαμορφωθεί με μία «ορατότητα» έστω κάποιων εβδομάδων.
Υπάρχουν επιπλέον δύο παράγοντες που θα καθορίσουν αν και πότε θα έρθουν νέα μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων. Ο ένας είναι οι αντοχές των κρατικών ταμείων το 2022 και ο άλλος είναι η δεύτερη παράλληλη κρίση, αυτή των τιμών ενέργειας (σ.σ. με δεδομένο πως και σε αυτό το πεδίο θα χρειαστούν νέες παρεμβάσεις τον Ιανουάριο και τους επόμενους μήνες).
Τα κρατικά ταμεία και οι αντοχές τους
Στο πεδίο των κρατικών ταμείων το θετικό είναι ότι η υπέρβαση του στόχου στα φορολογικά έσοδα του 2021 φαίνεται να συνεχίζεται και το Δεκέμβριο με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία που συλλέγονται, αλλά και ότι ο ρυθμός ανάκαμψης είναι επίσης ταχύτερος από τον επίσημο στόχο του 6,9%.
Η εν λόγω «ώθηση» από το 2021 σε συνδυασμό με το 1 δισ. ευρώ αποθεματικό Covid αλλά και άλλους «κουμπαράδες» του προϋπολογισμού, δίνουν ένα περιθώριο για μέτρα στήριξης, εξηγούν αρμόδιες πηγές. Ωστόσο, επισημαίνουν πως στην απόφαση θα πρέπει να προσμετρηθεί και ένας άλλος παράγοντας: Η φοροδοτική ικανότητα του 2022. Εξηγούν πως ήδη έχουν παραταθεί χρονικά οι πληρωμές για τα κορονοχρέη αλλά και για την Επιστρεπτέα, κάτι που θα επηρεάσει τη ροή πληρωμών του 2022. Έτσι, επισημαίνουν, πρέπει να συνυπολογισθεί το κατά πόσο η αγορά θα μπορέσει να ανταποκριθεί στην πληρωμή των υποχρεώσεών της (είτε έχουν σχέση με τα μέτρα στήριξης της πανδημίας είτε πρόκειται για την πληρωμή των πάγιων οφειλών προς εφορία και προς ασφαλιστικά ταμεία).
Αυτή η εκτίμηση είναι από μόνη της ένας παράγοντας ασάφειας, στον οποίο δύσκολα πλέον μπορεί να προστεθεί και ένας νέος γύρος επιδοματικής πολιτικής, αναφέρουν οι ίδιες πηγές. Για να εξηγήσουν γιατί εκτιμούν πως το 2022 είναι πιο σκόπιμο τα μέτρα στήριξης να επικεντρωθούν σε παραστάσεις οφειλών (που ενδεχομένως να προκαλέσουν πίεση στα έσοδα), παρά σε νέες επιδοματικού τύπου παροχές που θα προκαλέσουν πίεση και από πλευράς δαπανών (σ.σ. με την εξαίρεση μέτρων διατήρησης των θέσεων εργασίας).
Η ενεργειακή κρίση
Στο ενεργειακό τώρα κομμάτι, το μεγάλο στοίχημα είναι το κατά πόσο θα είναι επιτυχής ο σχεδιασμός του νέου μόνιμου μηχανισμού προστασίας από την ενεργειακή κρίση, που μπορεί να απορροφήσει το κόστος ενός μεγάλου μέρους από τα μέτρα για την ακρίβεια. Το εν λόγω μέτωπο, όμως, όπως επισημαίνουν πηγές της αγοράς, επίσης έχει σχέση με την ένταση και έκταση του φαινομένου.
Με δεδομένες όλες αυτές τις ασάφειες, ο χρόνος λήψης των αποφάσεων για επόμενο πακέτο στήριξης προσδιορίζεται - προς το παρόν - για το τελευταίο δεκαήμερο Ιανουαρίου. Τούτο και με τη λογική ότι στο τέλος του επόμενου μήνα θα υπάρξουν νέες ανάγκες πληρωμής οφειλών από τον επιχειρηματικό κόσμο, οι οποίες ενδεχομένως να έχουν επηρεαστεί από περιορισμούς (π.χ. μισθοί, χρέη σε εφορία και ταμεία).
Βεβαίως, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, όλος αυτός ο σχεδιασμός γίνεται σε συνθήκες πολύ έντονης ρευστότητας και μεταβλητότητας, άρα και ο σχεδιασμός θα αναμορφώνεται ανάλογα με την πορεία της υγειονομικής κατάστασης.
