Αμετάβλητη σε «BB» διατήρησε την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας, όπως ευρέως αναμενόταν, η Fitch Ratings. To outlook της αξιολόγησης παραμένει θετικό.
Στην έκθεσή του ο οίκος αξιολόγησης επισημαίνει ότι η Ελλάδα καταγράφει υψηλό κατα κεφαλήν εισόδημα το οποίο ξεπερνά σημαντικά το μέσο όρο, τόσο των BB όσο και των BBB αξιολογήσεων. Η βαθμολόγηση της διακυβέρνησης και των δεικτών ανθρώπινης ανάπτυξης είναι μεταξύ των υψηλότερων, μεταξύ των λοιπών χωρών αυτής της βαθμίδας.
Αυτά τα δυνατά σημεία βρίσκονται αντιμέτωπα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPL) τα οποία βρίσκονται ακόμα σε πολύ υψηλά επίπεδα και τα πολύ μεγάλα αποθέματα δημόσιου και εξωτερικού χρέους.
Το θετικό Outlook αντικατοπτρίζει την αναμενόμενη συνέχιση της μείωσης χρέους στον δημόσιο τομέα, στο πλαίσιο του - ακόμα - χαμηλού κόστους δανεισμού, παρά την ισχυρή άνοδο στην απόδοση των κρατικών ομολόγων φέτος.
Ο ελληνικές τράπεζες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην βελτίωση της ποιότητας των assets, μειώνοντας σημαντικά το επίπεδο των NPL στον τραπεζικό τομέα.
Όπως αναφέρεται στην αξιολόγηση, ορισμένοι παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεμονωμένη ή συνολική αρνητική κίνηση ή υποβιβασμό θα ήταν η αδυναμία να μειωθεί το δημόσιο χρέος / ΑΕΠ σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο. Άλλος λόγος θα ήταν ένα ενδεχόμενο νέο δυσμενές σοκ στην ελληνική οικονομία που θα επηρέαζε την οικονομική ανάπτυξη ή την μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη της Ελλάδας.
Παράλληλα, αρνητικά θα λειτουργούσαν δυνητικά δυσμενείς εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα που θα αύξαναν το ρίσκο των δημόσιων οικονομικών και της πραγματικής οικονομίας.
Υψηλό δημόσιο χρέος
Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έπεσε στο 193,3% μέχρι το τέλος του 2021 και προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω στο 171,6% έως το 2024, με ώθηση από τη βελτίωση των πρωτογενών ισοζυγίων και την ευνοϊκή δυναμική μεταξύ κόστος τόκων και ανάπτυξης.
Παρά τη μείωση, παραμένει η εκτίμηση πως ο δείκτης χρέους το 2024 θα είναι μεταξύ των υψηλότερων των κρατών που αξιολογούνται από την Fitch και πάνω από το τριπλάσιο του μέσου όρου των χωρών στην βαθμίδα BB.
Την ίδια ώρα, υπάρχουν ελαφρυντικοί παράγοντες που υποστηρίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους. Το απόθεμα ρευστού διαθέσιμου της Ελλάδας είναι σημαντικό (προβλέπεται να αντιστοιχεί στο 14,5% του ΑΕΠ στο τέλος της χρονιάς).
Σύμφωνα με την Fitch, η ευνοϊκη φύση της πλειονότητας του ελληνικού δημοσίου χρέους σημαίνει ότι το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους είναι χαμηλό και τα χρονοδιαγράμματα εξόφλησης διαχειρίσιμα.
Όπως αναφέρεται, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν απότομα φέτος, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να αυξάνεται από περίπου 1,3% στο τέλος του 2021, σε μέσο όρο περίπου 4% τον Ιούνιο του 2022. Ωστόσο, η αναλογία τόκων προς έσοδα εκτιμάται πως θα αυξηθεί συγκρατημένα (στο 6% το 2024) και να παραμείνει πολύ κάτω από τον μέσο όρο των χωρών της βαθμίδα ΒΒ (που προβλέπεται στο 10% το 2024).
Η μέση διάρκεια του ελληνικού χρέους είναι από τις μεγαλύτερες από κάθε άλλο κράτος, περίπου 20 έτη. Επιπλέον, το χρέος είναι ως επί το πλείστον σταθερού επιτοκίου, περιορίζοντας τον αντίκτυπο μια ενδεχόμενης αύξησης των επιτοκίων της αγοράς.
Μείωση ελλείμματος
Το δημόσιο έλλειμμα μειώθηκε στο 7,4% του ΑΕΠ το 2021 από 10,2% το 2020, μια γρηγορότερη από την αναμενόμενη μείωση, με βάση την τελευταία αναθεώρηση του οίκου (εκτιμόταν έλλειμμα 9,7%).
«Αναμένουμε ότι το έλλειμμα θα μειωθεί περαιτέρω φέτος, στο 4,5% του ΑΕΠ, αλλά με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι προβλεπόταν προηγουμένως», αναφέρει η Fitch.
Η μείωση του ελλείμματος θα επιβραδυνθεί από την επιδείνωση των μακροοικονομικών προοπτικών και την κρατική στήριξη για την ελάφρυνση των επιπτώσεων της αύξησης των τιμών της ενέργειας, από την οποία η κυβέρνηση υποθέτει ότι θα προστεθεί περίπου 1,4% του προβλεπόμενου ΑΕΠ στο έλλειμμα το 2022 (περίπου τα 2/3 της στήριξης θα ανακτηθεί από το Σύστημα Εμπορίας Ρύπων και έναν έκτακτο φόρο στις επιχειρήσεις ενέργειας).
Το έλλειμμα θα μειωθεί με εντονότερους ρυθμούς τα επόμενα δύο χρόνια, με την υπόθεση ότι η κρατική στήριξη που αφορά στις τιμές της ενέργειας θα εκτονωθεί στο 1,8% του ΑΕΠ έως το 2024.
Άλλοι παράγοντες
Σύμφωνα με την ανάλυση της Fitch, o πόλεμος επιδεινώνει τις μακροοικονομικές προοπτικές της χώρας, καθώς οι άμεσοι εμπορικοί δεσμοί (συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού) μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας και Ουκρανίας είναι μικροί.
Ωστόσο, η Ελλάδα βασίζεται στη Ρωσία για περίπου το 40% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου και είναι ευάλωτη σε περαιτέρω αυξήσεις τιμών και πιθανές διακοπές του ενεργειακού εφοδιασμού.
Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί απότομα από τον Αύγουστο του 2021. Ως απάντηση στις αυξανόμενες πληθωριστικές πιέσεις, η ελληνική κυβέρνηση εισήγαγε δύο αυξήσεις στον κατώτατο μισθό φέτος. Η συνολική αύξηση του κατώτατου μισθού είναι 7,5% σε σύγκριση με το επίπεδό του στο τέλος του 2021. Οι αυξήσεις στον κατώτατο μισθό θα στηρίξουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, αν και με τον κίνδυνο δυσμενών επιπτώσεων στη ζήτηση εργασίας και της μετακύλισης στις τιμές.
Παράλληλα, το συνολικό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPE) μειώθηκε απότομα κατά τη διάρκεια του έτους στο α’ τρίμηνο του 22ου έτους, σε 17,7 δισ. ευρώ από 47,3 δισ. ευρώ ένα χρόνο νωρίτερα. Ο δείκτης NPEs μειώθηκε στο 12,1% από 30,3% την ίδια περίοδο, φθάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από το δεύτερο τρίμηνο του 2010. Η πτώση οφείλεται στις τιτλοποιήσεις των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών με όπλο τον Ηρακλή. Αυτός ήταν ο βασικός μοχλός των θετικών ενεργειών αξιολόγησης της Fitch στις ελληνικές συστημικές τράπεζες.
Ωστόσο, η πρόοδος στη μείωση των NPEs επηρέασε αρνητικά την κερδοφορία και την κεφαλαιοποίηση των τραπεζών το 2021 μέσω μεγαλύτερων προβλέψεων για ζημίες δανείων. Τα επίπεδα κεφαλαιοποίησης των τραπεζών παραμένουν χαμηλά σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ. Ο δείκτης κεφαλαίων (Tier 1) για το ελληνικό τραπεζικό τομέα το 1ο τρίμηνο του 22 (εκτιμήσεις της EBA) ήταν 12,4% (το α’ τρίμηνο 2021 ήταν 13,8%).
