Με την Επιτροπή να κάνει σαφές πως το πετρέλαιο θα παραμείνει «ακριβό» και φέτος (στα 108,2 δολάρια) και σε μεγάλο βαθμό και το 2023 (στα 95,6 δολάρια) τα καμπανάκια για την ελληνική οικονομία και για το βάρος που προκαλεί στην αγορά και στους καταναλωτές παραμένουν. Και τούτο παρά την αποκλιμάκωση των τελευταίων ημερών.
Το βάρος αυξάνεται πλέον και λόγω της αξίας του ευρώ, η οποία έχει ευθυγραμμιστεί με αυτή του δολαρίου για πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια καθιστώντας το πετρέλαιο ακόμη πιο ακριβό για την Ελλάδα. Με την Επιτροπή να προβλέπει (στο καλό σενάριο) πως η ισοτιμία θα παραμείνει ως έχει και για το 2023 και με τους αναλυτές να μην αποκλείουν νέα «κατρακύλα».
Η Ελλάδα, έχει μεγάλη εξάρτηση εισαγωγών σε δολάρια με τα 15,585 από τα συνολικά 31,327 δισ. ευρώ να αφορούν σε πετρελαιοειδή ενώ το εν λόγω κόστος παραμένει υψηλό όσο συνεχίζεται η κρίση, πιέζοντας το εξωτερικό ισοζύγιο.
Το ευρώ παρουσιάζεται ιδιαίτερα ευάλωτο λόγω της επίδρασης που ασκούν οι αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου και η κρίση στην Ουκρανία στην οικονομία της Ευρωζώνης, καθώς και της μεγάλης διαφοράς των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με τα επιτόκια της Fed και άλλων κεντρικών τραπεζών.
Το πρώτο πράγμα που επηρεάζεται από τη νέα ισοτιμία ευρώ/δολαρίου είναι οι εισαγωγές, οι οποίες όπως είναι αναμενόμενο καθίστανται πιο ακριβές από χώρες που συναλλάσσονται είτε με δολάρια είτε με άλλα νομίσματα εκτός του ευρώ, τα οποία είθισται να ακολουθούν την πορεία που καταγράφει το δολάριο.
Κατ’ επέκταση, ειδικά η αγορά πετρελαίου η οποία αποτελεί κατ’ εξοχήν συναλλαγή σε δολάρια καθίσταται πιο ακριβή για μια χώρα όπως η Ελλάδα η οποία μάλιστα βασίζει την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών σε πετρέλαιο κατά 98% σχεδόν από τις εισαγωγές. Αυτό με τη σειρά του αυξάνει τις πληθωριστικές πιέσεις σε μια περίοδο όπου η αγορά ενέργειας σφυροκοπάται ήδη από ιδιαίτερα υψηλές τιμές.
Πόσο πιο ακριβό μπορεί να γίνει το πετρέλαιο;
Η διεθνής τιμή του πετρελαίου και το κόστος εισαγωγής του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης, ο καιρός, η εποχικότητα, οι πολιτικές και στρατιωτικές κρίσεις, η διαθεσιμότητα των μονάδων διύλισης, η φορολογία και οι επιδοτήσεις, η προσδοκία για επάρκεια μελλοντικών αποθεμάτων.
Σύμφωνα με μελέτες, σε περιπτώσεις διαταραχών της ζήτησης (όπως συνέβη στην αρχή της πανδημίας), η τιμή του πετρελαίου ιστορικά υποχωρεί 20% έως 45%. Όμως τυχόν αρνητικές διαταραχές προσφοράς (όπως συμβαίνει με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας), καθώς η δυνατότητα να ικανοποιηθεί η ζήτηση είναι δομικά περιορισμένη, οι τιμές καταγράφουν άνοδο.
Δεδομένου ότι αυτή την περίοδο αντίρροπες δυνάμεις επιδρούν στην αγορά είναι δύσκολο να προβλεφθεί σε τι επίπεδα θα κινηθεί η τιμή του πετρελαίου και πόσο κατ’ επέκταση αυτή θα επηρεαστεί από την ισοτιμία.
Σύμφωνα με τις θερινές οικονομικές προβλέψεις της Κομισιόν «οι πρόσφατες καθοδικές τάσεις των τιμών του πετρελαίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων θα μπορούσαν να ενταθούν, οδηγώντας σε ταχύτερη μείωση του πληθωρισμού από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος». Αυτή θα ήταν μια θετική εξέλιξη (ήδη αυτή τη στιγμή το Brent κινείται κάτω από τα 100 δολάρια κάτι που προοιωνίζεται φθηνότερα καύσιμα και για την χώρα μας εάν διατηρηθούν σε αυτά ή και σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα οι διεθνείς τιμές) αλλά από μόνη της δεν μπορεί να αξιολογηθεί, ειδικά αν ληφθούν υπ’ όψιν προβλέψεις όπως της χρηματιστηριακής εταιρείας Nomura, η οποία έχει βραχυπρόθεσμο στόχο τα 0,95 δολάρια ή άλλων διεθνών αναλυτών οι οποίοι υποστηρίζουν ότι μέχρι να βελτιωθούν οι οικονομικές προοπτικές, το ευρώ θα παραμείνει σε ύφεση.
Ποια είναι η πραγματική δύναμη του δολαρίου
Το δολάριο είναι το νόμισμα στο οποίο γίνονται και εκφράζονται οι συναλλαγές στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες εκτός Ευρωζώνης πληρώνονται σε δολάρια και συνεπώς μια πτώση του δολαρίου έναντι των εθνικών νομισμάτων σημαίνει απώλεια εσόδων και μείωση παραγωγής και επενδύσεων και εν συνεχεία άνοδο της τιμής.
Από την πλευρά των χωρών εισαγωγής, όπου ανατιμάται το τοπικό νόμισμα έναντι του δολαρίου, το πετρέλαιο γίνεται φθηνότερο και αυξάνεται η ζήτησή του, όμως σε επόμενη φάση, επέρχεται προσαρμογή (αύξηση της τιμής).
Αυτή τη στιγμή που το δολάριο έχει κερδίσει αξία έναντι του ευρώ, αυτό θα μπορούσε να προμηνύει πιθανή μείωση της τιμής του πετρελαίου. Μέλη του ΟΠΕΚ έχουν αναφέρει πολλές φορές στο παρελθόν ότι όσο το δολάριο υποτιμάται έναντι του ευρώ, τόσο το πετρέλαιο ανατιμάται. Επομένως, σε μια πολύ απλουστευμένη προσέγγιση και λαμβάνοντας μόνο υπ' όψιν τη συσχέτιση ισοτιμίας και τιμής πετρελαίου, μια πτώση της τιμής του πετρελαίου θα μπορούσε να θεωρηθεί πιθανή εφόσον αυτή τη στιγμή επικρατούν «αντίθετες» συνθήκες.
Κατ’ επέκταση, μια πτώση της τιμής του πετρελαίου, ταυτόχρονα με τη διολίσθηση του ευρώ, θα αποτελούσε μια θετική συγκυρία για τις οικονομικές εξελίξεις στην Ευρωζώνη εφόσον καθιστά τις ευρωπαϊκές εξαγωγές πιο ελκυστικές. Όμως αυτό προϋποθέτει επαρκεί προσφορά πετρελαίου, μια προοπτική αρκετά αδύναμη δεδομένου ότι ήδη η αγορά χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα σφιχτή, με τις εισαγωγές από τη Ρωσία να βαίνουν μειούμενες και την παραγωγή από πολλά κράτη (κυρίως εντός ΟΠΕΚ+) να μην πετυχαίνει τους (ανοδικούς) στόχους της.
