Φρένο στον «ενεργειακό τουρισμό» και στη μετακίνηση στρατηγικών κακοπληρωτών από πάροχο σε πάροχο, αφήνοντας «φέσια» στον προηγούμενο προμηθευτή τους, πρόκειται να βάλει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προχωρώντας σε τροποποίηση του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, η σχετική Υπουργική Απόφαση αναμένεται να εκδοθεί ακόμη και μέσα στον επόμενο μήνα. Σε αυτήν, θα προβλέπεται ότι οι προμηθευτές θα έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν εντολή απενεργοποίησης της παροχής ρεύματος πρώην πελατών τους με χρέη, ακόμη κι αν οι καταναλωτές έχουν στο μεταξύ αλλάξει προμηθευτή.
Το δικαίωμα αυτό θα ενεργοποιείται στην περίπτωση που οι καταναλωτές έχουν αφήσει ληξιπρόθεσμες οφειλές (πιθανότατα έως δύο λογαριασμούς) στον προηγούμενο πάροχό τους. Επίσης, το ίδιο θα ισχύει αν οι καταναλωτές έχουν προχωρήσει σε διακανονισμό των χρεών τους προς τον προηγούμενο προμηθευτή, στην πορεία ωστόσο έχουν σταματήσει να αποπληρώνουν τις σχετικές δόσεις.
Ακύρωση των ασφαλιστικών δικλείδων
Αυτή τη στιγμή, στην πράξη ένας καταναλωτής μπορεί να αλλάξει πάροχο ακόμη κι αν έχει ανεξόφλητες οφειλές, χωρίς να προχωρήσει σε διακανονισμό τους. Η μόνη δυνατότητα που έχει ο πρώην πάροχός του είναι να διεκδικήσει δικαστικά τα σχετικά πόσα – μία διαδικασία χρονοβόρα αλλά και κοστοβόρα. Κι αυτό γιατί το προηγούμενο πλαίσιο που καθόριζε τις υποχρεώσεις νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων με χρέη, ώστε να μπορούν να «μετακινηθούν» σε καινούρια εταιρεία, κατέπεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας το 2020. Το πλαίσιο αυτό είχε θεσπισθεί με Υπουργική Απόφαση του 2016.
Η ετυμηγορία του ΣτΕ ουσιαστικά σήμαινε την ακύρωση των όποιων ασφαλιστικών δικλείδων για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις, καθώς πριν από την έκδοση της εν λόγω Απόφασης, ο Κώδικας Προμήθειας δεν περιλάμβανε ανάλογες προβλέψεις, με δεδομένο ότι καταρτίσθηκε πριν από μία δεκαετία. Επομένως, όσο το ΥΠΕΝ δεν προχωρούσε στην επικαιροποίηση του Κώδικα (ο οποίος είναι αρμοδιότητα του υπουργείου), υπήρχε το έδαφος ώστε να αναβιώσουν φαινόμενα «ενεργειακού τουρισμού» του παρελθόντος, με στρατηγικούς κακοπληρωτές να επιστρατεύουν χωρίς κανένα περιορισμό την αλλαγή προμηθευτή, για να αποφεύγουν να εξοφλούν τις οφειλές τους.
Κίνδυνος έξαρσης του «ενεργειακού τουρισμού»
Μάλιστα, ο κίνδυνος αυτός έρχεται σε μία περίοδο όπου οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τους προμηθευτές ήδη ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ, συνέπεια της κρίσης. Ακόμη χειρότερα, το νέο καθεστώς για την «απόσυρση» των ρητρών αναπροσαρμογής από τα κυμαινόμενα τιμολόγια ρεύματος, το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή τον Αύγουστο, ευνοεί έτι περαιτέρω τον «ενεργειακό τουρισμό».
Ο λόγος είναι πως το καθεστώς αυτό προβλέπει πως αν η χρέωση μιας εταιρείας μεταβληθεί κάποιον μήνα, σε σχέση με την προηγούμενη που είχε εφαρμόσει, τότε οι πελάτες της μπορούν να αλλάξουν προμηθευτή, χωρίς κανένα περιορισμό ή «πέναλτι» πρόωρης αποχώρησης. Επομένως, ένας καταναλωτής μπορεί να χρησιμοποιήσει ως άλλοθι τη μεταβολή της χρέωσης του προμηθευτή του, για να αλλάξει εταιρεία αφήνοντας φέσια.
Σε αυτό το πλαίσιο, στην πρόσφατη επιστολή που απέστειλαν στο ΥΠΕΝ ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) και ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξαρτήτων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), δηλαδή οι δύο φορείς που αντιπροσωπεύουν όλους τους «παίκτες» της εγχώριας αγοράς, ζητούν να επικαιροποιηθούν τα σχετικά άρθρα του Κώδικα Προμήθειας, αναφορικά με τον τρόπο μετακίνησης πελατών με χρέη, σε νέο πάροχο. Μάλιστα, επισημαίνουν ότι η επικαιροποίηση θα πρέπει να κινείται προς την κατεύθυνση επανενεργοποίησης της δυνατότητας των προμηθευτών να «κόβουν το ρεύμα» σε πρώην πελάτες τους, αν αυτοί δεν έχουν εξοφλήσει τις οφειλές τους ή δεν καταβάλλουν τις δόσεις με τις οποίες έχουν διακανονίσει τα χρέη τους προς τον παλιό τους πάροχο.
«Η συσσώρευση ληξιπρόθεσμων οφειλών των καταναλωτών και η αύξηση των επισφαλειών έχει καταστεί πλέον απολύτως κρίσιμο πρόβλημα για τον κλάδο, απειλώντας άμεσα τη βιωσιμότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας που σχετίζεται με την προμήθεια ενέργειας», τονιζόταν στην επιστολή.
Ερωτηματικό για το «στοπ» αλλαγής προμηθευτή
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) έχει αποστείλει εδώ και έναν περίπου χρόνο εισήγηση στο υπουργείο αναφορικά με τις αναγκαίες επικαιροποιήσεις του πλαισίου για την αλλαγή προμηθευτή ρεύματος, έχοντας πραγματοποιήσει τρεις δημόσιες διαβουλεύσεις για τις προτάσεις της. Η Υπουργική Απόφαση θα γίνει με «όχημα» την εισήγηση της ΡΑΕ, η οποία προτείνει την επαναφορά της δυνατότητας των προμηθευτών να προχωρούν σε εντολές αποκοπής σε πρώην πελάτες τους με χρέη.
Από την άλλη πλευρά, ερωτηματικό αποτελεί το κατά πόσο το υπουργείο θα υιοθετήσει και τον δεύτερο «πυλώνα» της εισήγησης της Αρχής, ο οποίος ουσιαστικά μπλοκάρει την αλλαγή προμηθευτή σε καταναλωτές οι οποίες έχουν δύο ανεξόφλητους λογαριασμούς στον πάροχό τους. Η πρόβλεψη αυτή είναι ενσωματωμένη στο σύστημα «σήμανσης χρεών» (Debt Flagging), που εισηγείται η ΡΑΕ, και το οποίο θα τηρεί ο ΔΕΔΔΗΕ, ώστε με βάση τις εντολές των προμηθευτών ρεύματος οι πελάτες θα επισημαίνονται με «κόκκινη» ένδειξη εφόσον έχουν χρέη, και με «πράσινη» εκείνοι που προχωρούν σε εξόφληση ή διακανονισμό των υπερήμερων οφειλών τους.
Σε περίπτωση πελάτη με δύο ανεξόφλητους λογαριασμούς, ο προμηθευτές θα μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση και να επισημαίνει τον καταναλωτή στο σύστημα ως υπερήμερο οφειλέτη (με κόκκινη ένδειξη). Τότε, ο καταναλωτής θα χάνει το δικαίωμα αλλαγής παρόχου, έως ότου εξοφλήσει την οφειλής του ή προχωρήσει σε ρύθμιση.
Έρχονται οι προκαταβολές στους προμηθευτές από τις επιδοτήσεις
Την ίδια στιγμή, το υπουργείο έχει στα σκαριά την Υπουργική Απόφαση, η οποία θα ενεργοποιήσει την απόδοση στους προμηθευτές προκαταβολών από τις επιδοτήσεις ρεύματος. Η δυνατότητα αυτή προβλέπεται σε ρύθμιση στο νομοσχέδιο για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Τα κεφάλαια θα προέρχονται από τα τρέχοντα έσοδα του μηχανισμού εφαρμογής πλαφόν στις αποζημιώσεις των ηλεκτροπαραγωγών.
Η Υπουργική Απόφαση, η οποία θα «ενεργοποιήσει» το μέτρο, αναμένεται να εκδοθεί τον Σεπτέμβριο, καθορίζοντας και τις παραμέτρους εφαρμογής του. Με αυτό τον τρόπο, θα δοθεί μία σημαντική ανάσα ρευστότητας στους παρόχους, οι οποίοι για όσο διάστημα δεν τους καταβάλλονται οι επιδοτήσεις, αναγκάζονται να καλύπτουν με ίδια κεφάλαια τη διάφορα ανάμεσα στις ονομαστικές τους χρεώσεις και τις λιανικές τιμές που καταβάλλουν οι πελάτες τους.
