Η 21η Αυγούστου είναι η πρώτη ημέρα που διανύει η Ελλάδα στην «εκτός» Ενισχυμένης Εποπτείας εποχή. Ο λόγος για μία εποχή που συνοδεύεται από άλλους, ίσους, όρους παρακολούθησης και από μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής.
Η κυβέρνηση έχει θέσει ως επόμενο μεγάλο στόχο, την αποτίναξη και του τελευταίου στοιχείου «διαφορετικότητας» σε σχέση με τα άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ: την απουσία επενδυτικής βαθμίδας.
Ο νέος αυτός στόχος, που αναφέρθηκε χθες εκ νέου από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στην ανακοίνωσή του για την ολοκλήρωση της πολυετούς αυτής περιπέτειας της χώρας και από τον ΥΠΟΙΚ Χρήστο Σταϊκούρα, είναι επιθυμητό να καταστεί εφικτός το αργότερο το 2023. Συνδέεται έτσι μοιραία με την συνεχή «προσαρμογή» της χώρας, με καθοριστικούς σταθμούς τα 2 επόμενα «διαπιστευτήρια» που καλείται να δώσει η Ελληνική οικονομία. Η κυβέρνηση το φθινόπωρο θα συνεχίσει να πρέπει να επιδεικνύει αποτελέσματα που θα αποτιμηθούν σε 2 τερέν:
- Θα γίνει η πρώτη αποτίμηση σε καθεστώς μεταπρογραμματικής εποπτείας με βάση 22 προαπαιτούμενα, για την οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, οι θεσμοί θα έρθουν στην Αθήνα τον Οκτώβριο, και το πόρισμα θα ολοκληρωθεί το Νοέμβριο. Ανοίγοντας το δρόμο και για το τελευταίο πακέτο δόσεων από τον ESM που θα πρέπει έρθει το Δεκέμβριο.
- Νωρίτερα, μέσα στον Σεπτέμβριο, αναμένεται να γίνει το αίτημα από τον αρμόδιο αναπληρωτή ΥΠΟΙΚ Θεόδωρο Σκυλακάκη για το επόμενο πακέτο δόσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ. Συνδέεται με δεκάδες ορόσημα και στόχους που θα πρέπει να αποδειχθεί ότι εκπληρώνονται ομαλά.
Το «αντάλλαγμα» των δύο αυτών αξιολογήσεων δεν είναι μόνο οικονομικό, έχει σχέση με την διασφάλιση της καλής εικόνας που δημιουργείται για τη χώρα, όπως φάνηκε και από τα χθεσινά εύσημα από τους θεσμούς. Διασφαλίζοντας το δρόμο που οδηγεί προς την επενδυτική βαθμίδα αλλά και που διατηρεί την Ελλάδα μακριά από «λακούβες», σαν κι αυτές στις οποίες βρέθηκε τα προηγούμενα χρόνια των κρίσεων.
Η ανάγκη για διασφάλιση της ανάπτυξης
Ούτως ή άλλως, η κυβέρνηση έχει κάνει σαφές όλο το τελευταίο διάστημα ότι δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στην εμπροσθοβαρή κινητοποίηση όχι μόνο των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του ΕΣΠΑ. Και τούτο σε μία προσπάθεια με τα κονδύλια αυτά να τονώσει την οικονομία και να διασφαλίσει -παράλληλα με την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων- την άνοδο του ΑΕΠ και τη μείωση του χρέους.
Η κυβέρνηση σε ιδιωτικό επίπεδο «ποντάρει» στον τουρισμό αλλά και στο εντονότερο ενδιαφέρον για ιδιωτικές επενδύσεις που αναμένεται να φέρει η έξοδος από την Ενισχυμένη Εποπτεία.
Το νέο πακέτο μέτρων στήριξης - ελαφρύνσεων
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης επιδιώκει μέσα σε αυτό το πλαίσιο να διαμορφώσει τα δεδομένα (δημοσιονομικά και διαπραγματευτικά) για επιπλέον μέτρα στήριξης τα οποία ήδη φτάνουν (μαζί με αυτά της πανδημίας) στα 50 δισ. ευρώ και θα περιλαμβάνουν παρεμβάσεις για το ρεύμα, τα καύσιμα και πιθανόν νέα έκτακτη στήριξη (αν το επιτρέψουν τα οικονομικά δεδομένα). Αλλά και σε ένα πακέτο μόνιμων μειώσεων φόρων και εισφορών αλλά και αύξησης μισθών και συντάξεων για το 2023 και μετά που θα μπορέσει να ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ και θα ενσωματώσει στο νέο Προϋπολογισμό.
Το πακέτο θα «κλειδώσει» το Σεπτέμβριο. Περιμένοντας καλύτερη εικόνα για την πορεία των τιμών του αερίου που δείχνουν τα δόντια τους, αλλά και τα νεότερα στοιχεία για το ΑΕΠ και τα έσοδα στα κρατικά ταμεία που δείχνουν προς το παρόν πολύ υψηλή ανθεκτικότητα.
Η νέα κατάσταση
Η μεταπρογραμματική εποπτεία είναι ένα καθεστώς ανάλογο με αυτόν με αυτό που διέπει τα υπόλοιπα κράτη-μέλη που πέρασαν από μνημόνια (σ.σ. Πορτογαλία, Κύπρος, Ισπανία και Ιρλανδία). Θα διαρκέσει για δεκαετίες, έως ότου η Ελλάδα αποπληρώσει το 75% του επίσημου χρέους της.
Έχει μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας με την έννοια της επιλογής του μίγματος δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά οι στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα και για την απομείωση του χρέους όπως τώρα ισχύουν και όπως θα διαμορφωθούν τα επόμενα χρόνια (με την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων) θα πρέπει να τηρούνται. Το ίδιο ισχύει και για τις δεσμεύσεις που υπάρχουν στο κείμενο της Ενισχυμένης Εποπτείας, που καταγράφει τις «ουρές» που πρέπει να ολοκληρωθούν φέτος και τα επόμενα χρόνια, αλλά και στα κείμενα του European Semester και του Σχεδίου Ανάκαμψης. Ο λόγος για δεσμεύσεις που παρακολουθούν και οι αγορές αλλά και ο ESM (ανά τρίμηνο εκθέσεις) και η ΕΚΤ (με 4 όρους προσαρμογής των κρατών που είναι συνδεδεμένοι με το νέο υπερόπλο της).
