Η ενισχυμένη εποπτεία αποφασίστηκε στο Eurogroup του Ιουνίου του 2018, σαν ένα ενδιάμεσο καθεστώς ανάμεσα στα Μνημόνια που προηγήθηκαν και στην «κανονικότητα» για μία χώρα η οποία δεν μπορούσε να πάρει το δρόμο των υπολοίπων πρώην PI(G)S. Το 2σέλιδο τότε κείμενο των ΥΠΟΙΚ είχε το «ζουμί» από τα προαπαιτούμενα που εξειδικεύθηκαν μετά στους ανά 3μηνο ελέγχους. Οι δε «ουρές» τους ακολουθούν μέχρι σήμερα την Ελλάδα, το πρώτο - και μόνο - κράτος της ΕΕ που πέρασε από το εν λόγω καθεστώς.
Σήμερα, αναμένεται, με νέα ανακοίνωση του Eurogroup, σε πολύ διαφορετικό πλέον ύφος, να αποφασίζεται πως ο τετραετής αυτός κύκλος μπορεί να ολοκληρωθεί. Πως η Ελλάδα μπορεί να περάσει σε κανονικότητα. Η δήλωση έχει συμφωνηθεί μετά από σειρά διαβουλεύσεων και συζητήσεων όλο το προηγούμενο διάστημα μεταξύ του Υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα και των ομολόγων του, αλλά και των εκπροσώπων των Θεσμών. Αποτιμά την πρόοδο, αποδίδει εύσημα αλλά και καθορίζει τα επόμενα βήματα με συστάσεις για ολοκλήρωση των εκκρεμοτήτων.
Η σημερινή απόφαση θα συνοδεύεται από την έγκριση της ενεργοποίησης του προτελευταίου πακέτου παρεμβάσεων στο χρέος (δόσεων) από τον ESM. Αφήνοντας το τελευταίο πακέτο για την επόμενη αξιολόγηση που θα γίνει πια με το νέο καθεστώς, αυτό της «μετά -προγραμματικής παρακολούθησης» στην οποία είναι ήδη ενταγμένα τα υπόλοιπα κράτη που έχουν βγει από μνημόνια (σ.σ. Πορτογαλία, Κύπρος, Ισπανία και Ιρλανδία). Με επόμενο πόρισμα να αναμένεται τον Νοέμβριο (για τα 5 πλέον κράτη στο εν λόγω καθεστώς) και επικύρωση από το Eurogroup έως το τέλος του 2022. Από το 2023 θα γίνεται ανά 6 μήνες, μαζί με το κύκλο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Η επόμενη κίνηση από Κομισιόν με ορόσημο την 21η Αυγούστου
Η «έξοδος» δεν θα γίνει σήμερα αλλά στις 21 Αυγούστου. Και τούτο γιατί τότε ολοκληρώνονται τα τέσσερα χρόνια σε ενισχυμένη εποπτεία. θα πρέπει να γίνει ένα ακόμη βήμα: η σημερινή απόφαση του Eurogroup θα δίνει το «πράσινο φως» στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να μην παρατείνει, αν το κρίνει σωστό, για επιπλέον 6 μήνες το εν λόγω καθεστώτος. Με την τελευταία παράταση να λήγει στις 20 Αυγούστου του 2022.
Το ολλανδικό ΥΠΟΙΚ έχει αναφέρει σχετικά πως η Ελλάδα έχει κάνει επαρκώς την πλειονότητα από τα προαπαιτούμενα και έχει συμφωνήσει με τους εταίρους σε κάποια πεδία που υπάρχουν καθυστερήσεις να σημειώσει περαιτέρω πρόοδο έως τον Αύγουστο (σ.σ. με επίκεντρο τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του Κράτους προς ιδιώτες.
Επιπλέον στο κείμενο της σημερινής απόφασης αναμένεται να γίνεται σαφές πως το τελευταίο πακέτο «δόσεων» θα κριθεί με βάση το παράρτημα των περίπου 22 προαπαιτούμενων που έχουν deadline τον προσεχή Οκτώβριο και η αποτίμηση θα γίνει στο πλαίσιο του νέου καθεστώτος. Η εν λόγω λίστα περιλαμβάνει από τον νέο Προϋπολογισμό για το 2023 και την εξάλειψη των ληξιπρόθεσμων οφειλών, έως δραστική πρόοδο στο clawback, στο σύστημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης, στο φορέα ακινήτων, στις υποθέσεις του Ν. Κατσέλη στο Κτηματολόγιο και στους δασικούς χάρτες, αλλά και βήματα για το Υπερταμείο και 8 κινήσεις στο πεδίο των ιδιωτικοποιήσεων που αφορούν σε: ΔΕΠΑ Υποδομών, Αττική Οδό, Αποθήκη Αερίου Νότιας Καβάλας Εγνατία Οδό, Γούρνες Ηρακλείου, και Περιφερειακούς λιμένες Αλεξανδρούπολης, Ηγουμενίτσας και Ηρακλείου.
Ο ρόλος του ESM και του Ταμείου Ανάκαμψης
Πέραν της παρακολούθησης από την Επιτροπή, η Ελλάδα (όπως ισχύει και για την Πορτογαλία, την Κύπρο, την Ισπανία και την Ιρλανδία), θα παρακολουθείται και από τον ESM ο οποίος διεξάγει 3μηνιαίους εσωτερικούς ελέγχους στο πλαίσιο της διαδικασίας early warning. Επίσης πολλά από τα προαπαιτούμενα θα παρακολουθούνται (με άλλο τρόπο και συνδεδεμένα με λεφτά για επενδύσεις), στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης, έως και το 2026.
Υπενθυμίζεται πως η εκκρεμής δόση συνδέεται με την καθυστέρηση στην αξιολόγηση της αξιολόγησης χώρας το πρώτο εξάμηνο του 2019. Η έλευση των κερδών ομολόγων αλλά και η διατήρηση του χαμηλού επιτοκίου του 2ου δανείου (που είναι στην πράξη οι εν λόγω δόσεις) εμμέσως στηρίζουν τα κρατικά διαθέσιμα σε μία δύσκολη περίοδο με αναταραχή στις αγορές ομολόγων. Επίσης, δίνουν το σήμα της επιστροφής της κανονικότητας διευκολύνοντας το διεθνές κλίμα έναντι της Ελλάδος.
