Σε δραματική αύξηση του κόστους χρήματος για τις επιχειρήσεις οδηγεί η απότομη και ανεξέλεγκτη αύξηση των spreads στην αγορά ομολόγων. Μαζί με την αύξηση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ, η πορεία των spreads των ομολόγων εξακοντίζει το επιτοκιακό περιθώριο των δανείων, καταλήγοντας να διαμορφώνει το κόστος για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων σε ευρώ στο 9% και σε δολάριο στο 10%. Τα επιτόκια αυτά αφορούν σε δανεισμό πενταετούς διάρκειας που είναι και ο συνήθης για τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Σημειώνεται ότι τώρα οι επιχειρήσεις δανείζονται με βασικό επιτόκιο Euribor στο 1,5% συν περιθώριο, ενώ στο τέλος του έτους το βασικό επιτόκιο Euribor αναμένεται στο 2,5% και στο 3,5% τον Δεκέμβριο του 2023. Προδιαγράφεται, έτσι, περαιτέρω μεγάλη αύξηση στο κόστος του χρήματος για τις επιχειρήσεις, οι οποίες μέχρι να γίνει η πρώτη αύξηση επιτοκίων τον Ιούλιο, δανείζονταν με Euribor στο 0% συν spread.
Τα spreads των ομολόγων όχι μόνο κινούνται ανοδικά το τελευταίο διάστημα, αλλά σημειώνουν και μεγάλη ημερήσια μεταβλητότητα. Η χθεσινή ήταν μία ημέρα που «απογείωσε» κυριολεκτικά το φαινόμενο της ημερήσιας μεταβλητότητας στα spreads των ομολόγων, καθώς τα 30ετή βρετανικά ομόλογα σημείωσαν κινητικότητα στο spread της τάξεως των 100 μ.β. (συν και πλην μέσα στην ημέρα), με την απόδοση να πέφτει από το 5% στο 3%, κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στην ιστορία των αγγλικών ομολόγων. Σημειώνεται ότι τα spreads σε όλα τα high yield ομόλογα (σ.σ. πιστοληπτική αξιολόγηση κάτω από ΒΒΒ, όπως τα ελληνικά) έχουν ανέβει από τις 300 στις 650 μονάδες βάσης (5ετές ομόλογο).
Όπως παρατηρούν στο insider.gr, στελέχη dealing rooms ελληνικών τραπεζών, η νευρικότητα στις κινήσεις των spreads των ομολόγων είναι γενικό φαινόμενο που, μάλιστα, πλέον δεν μπορεί να ελεγχθεί από τους traders. Η αγορά των επιτοκίων δεν έχει πλέον βάθος και συναλλαγές ελάχιστων ποσών δημιουργούν μεγάλες κινήσεις στις τιμές.
Η ευθύνη της ΕΚΤ
Στην ουσία, όπως αναφέρουν τα ίδια στελέχη, η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα spreads των ομολόγων είναι μεν αποτέλεσμα των όσων εκτυλίσσονται στις χώρες, ωστόσο μεγάλο μέρος της ευθύνης φέρει και η ΕΚΤ. Οι εποπτικές αρχές είναι αυτές που έχουν αυστηροποιήσει εξαιρετικά, την τελευταία 15ετία, το πλαίσιο ανάληψης κινδύνων για τις τράπεζες και τους traders, επιβάλλοντας τεράστιες κεφαλαιακές απαιτήσεις για κάθε συναλλαγή (θέση). Καθιστούν, έτσι, αποτρεπτική την ανάληψη ρίσκου και ανίκανη την παρουσία των market makers να παρέμβουν με συναλλαγές στις αγορές για να εξορθολογίσουν την πορεία των spreads.
Η διατραπεζική αγορά χαρακτηρίζεται, έτσι, από έλλειμμα στη δυνατότητα ανάληψης ρίσκου, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί σε μεγάλη μεταβλητότητα που τρομάζει τους επενδυτές και δημιουργεί έλλειψη ρευστότητας (illiquidity) στα ομόλογα και στα επιτόκια. Στο παρελθόν, οι τράπεζες απορροφούσαν το ρίσκο από την υπερβάλλουσα προσφορά στην αγορά, μειώνοντας έτσι τις μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές, ενώ την τελευταία 5ετία την δουλειά αυτή έκαναν οι παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που πια δεν γίνονται.
Χθες, τα 10ετή επιτόκια είχαν μεταβλητότητα 15 μ.β. μέσα σε μία ημέρα. «Στο τέλος προτιμάς να μην πάρεις κανένα ρίσκο», αναφέρει χαρακτηριστικά trader τράπεζας, ρίχνοντας το «φταίξιμο» στις υψηλές κεφαλαιακές απαιτήσεις που επέβαλαν οι επόπτες την τελευταία 15ετία. «Πρόκειται για ό,τι πιο τιμωρητικό στο περιβάλλον για την ανάληψη ρίσκου. Όμως, τα «εργαλεία» της διατραπεζικής που είναι συνυφασμένα με ανάληψη ρίσκου και χρειάζονται για να λειτουργήσει η οικονομία», λέει.
Η τεχνική άνοδος των spreads που προστίθεται στην ουσιαστική αύξησή τους από τα γεγονότα που διαδραματίζονται στο οικονομικό περιβάλλον, επηρεάζει τα επιτόκια με τα οποία δανείζονται οι επιχειρήσεις. Και όσο το χρήμα γίνεται ακριβότερο για τις επιχειρήσεις, τόσο επηρεάζεται η κερδοφορία τους, επέρχεται ανάγκη να μειώσουν τα κόστη τους και το ανθρώπινο δυναμικό τους (απολύσεις). Πρόκειται για ένα γαϊτανάκι αρνητικών εξελίξεων στο οποίο συμβάλλουν οι εποπτικές αρχές με το ασφυκτικό κανονιστικό πλαίσιο για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για την ανάληψη ρίσκου.
Οι traders αναφέρουν ότι πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία παρατηρούν τόσο ανεξέλεγκτη κούρσα των spreads στην αγορά.
