Το βρετανικό «πατατράκ» ομολόγων αναμφίβολα έχει προκαλέσει ανησυχία στις διεθνείς αγορές ομολόγων και δικαιολογημένα η προσοχή στρέφεται και στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, με την Ελλάδα και την Ιταλία να συγκεντρώνουν την προσοχή των επενδυτών χαρτοφυλακίου.
Το «βάθος» αυτής της ανησυχίας... γίνεται ιδιαίτερα σκοτεινό αν ληφθεί υπόψη ότι μέσα στο 2022 ομολογιακές αξίες, ύψους περίπου 16 τρισ. δολ., έχουν γίνει... καπνός.
Είναι αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι στην Ευρωζώνη τα spreads δεν έχουν ανοίξει όσο αρχικά είχε εκτιμηθεί για την Ιταλία και ολόκληρη την Ν. Ευρώπη για έναν πολύ ανησυχητικό λόγο. Γιατί έχουν αυξηθεί και οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων, η συγκριτική διαφορά με τα οποία διαμορφώνει τα spreads...
H επικίνδυνη ζώνη για την Ιταλία, πρωταθλήτρια του ευρωπαϊκού χρέους (το ελληνικό έχει αναδιαρθρωθεί με το PSI και PSI+) η οποία «χρωστάει» στις αγορές περί τα 2,9 τρισ. ευρώ, είναι μεταξύ 4,5% - 5,5% για τις αποδόσεις και 2,5% με 3% - 3,5% στα spreads. Ήδη τόσο στις αποδόσεις όσο και στα spreads έχει ξεπεράσει το κάτω όριο του κόκκινου φάσματος...
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών του ιταλικού τραπεζικού συστήματος, με αποδόσεις πάνω από το 5% η ΕΚΤ θα πρέπει να ενεργοποιήσει το TPI και να κάνει το ίδιο με αυτό που έκανε η BoE, η Κεντρική Τράπεζα της Μ. Βρετανίας μετά το προχθεσινό «πατατράκ», ήτοι να αγοράσει ιταλικά ομόλογα για να αποφύγει μία κρίση χρέους στην Ιταλία και έναν νέο κύκλο κρίσης για το Ευρώ.
Για την ΕΚΤ ίσως είναι ακόμα πιο δύσκολο να κάνει κάτι τέτοιο – όταν η «γραμμή» είναι απόσυρση της νομισματικής χαλάρωσης και αύξηση επιτοκίων – καθώς μια τέτοια πράξη αναδίπλωσης θα δώσει αμέσως σήμα στις αγορές για την «ευπάθεια» του συστήματος, μιας και η Ιταλία δεν είναι Ελλάδα, είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης και η έβδομη μεγαλύτερη του πλανήτη...
Τα ελληνικά... μυστικά
Για την Ελλάδα η πίεση είναι εμφανής και έχει στείλει έστω και προσωρινά τις αποδόσεις πάνω από το 5%, με τη διαφορά ότι οι ανάγκες χρηματοδότησης του χρέους είναι σχεδόν μηδενικές σε σύγκριση με τις άλλες υπερχρεωμένες οικονομίες της Ευρωζώνης. Τόσο για φέτος όσο και για το 2023. Αυτός ο περιορισμός λίγο πολύ περιορίζει και την προσοχή που δίνουν στις «ευκαιρίες» που μπορούν να βρουν στο ελληνικό χρέος τα λεγόμενα «κοράκια» των χρηματαγορών.
Βέβαια το 2023 και πολύ περισσότερο το 2024 αποτελεί «άγνωστο πεδίο» με τα σημερινά δεδομένα:
- της συνεχούς αύξησης του πληθωρισμού (αύριο αναμένεται αυξημένος ο πληθωρισμός του Σεπτέμβρη σύμφωνα με την eurostat),
- της επιδείνωσης της ενεργειακής κρίσης,
- της επερχόμενης ύφεσης και
- της νομισματικής αναταραχής στην Ευρωζώνη των ισχυρών γεωπολιτικών αναταράξεων.
Αυτό σημαίνει ότι η αναχρηματοδότηση του χρέους και κυρίως η χρηματοδότηση των νέων ελλειμμάτων γενικής κυβέρνησης, που δεν είναι αναγκαίο να προκύψουν «μόνο» από τη δημοσιονομική πλευρά, είναι η «καυτή πατάτα» που κρύβει τις πραγματικές απειλές. Απέναντι στις απειλές αυτές, η δεκαετής θητεία των μνημονιακών προσαρμογών, έχει αφήσει πίσω της ένα γνωστό και ένα... άγνωστο μαξιλάρι. Και τα δύο μαξιλάρια με προσεκτική διαχείριση φαίνεται να εξασφαλίζουν «άμυνες» απέναντι στα «κοράκια» τουλάχιστον όσο αφορά το κρατικό χρέος.
Το «γνωστό» μαξιλάρι είναι εκείνο που συγκροτήθηκε από την πρόσθεση των υπολοίπων του τελευταίου δανείου (ESM) και την διαχείριση των αποθεματικών του ευρύτερου δημόσιου τομέα και κινείται στα 38 – 42 δισ. ευρώ.
Το «άγνωστο» μαξιλάρι έχει να κάνει με την «τότε» αγορά ασφαλίστρων κινδύνου ως εγγύηση για τον «θεσμικό» δανεισμό. Ηταν μία σιωπηρή αποδοχή των απαιτήσεων των δανειστών... Σήμερα όμως με την δραματική πτώση στις αγορές ομολόγων εκείνα τα ακριβά και αχρείαστα τότε ασφάλιστρα, σήμερα έχουν γίνει... χρυσός στη διάθεση του ΟΔΔΗΧ.
Όταν για παράδειγμα ο ΟΔΔΗΧ αποπληρώνει ένα ποσό από το διακρατικό δάνειο (GLF) του πρώτου μνημονίου, «απελευθερώνει» προς πώληση τα «φυλακισμένα» ασφάλιστρα. Και η σχετική ρευστότητα που προκύπτει είναι... μάνα εξ ουρανού για τον ισολογισμό της Γενικής Κυβέρνησης...
