Την προετοιμασία των μέτρων που αποφάσισαν οι Ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας στην έκτακτη Σύνοδο της Παρασκευής αναμένεται να δρομολογήσει η χώρα μας μας το επόμενο χρονικό διάστημα, ώστε να διασφαλισθούν περισσότερα έσοδα για τις επιδοτήσεις στους λογαριασμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αλλά και να περιορισθούν οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, η Ελλάδα μαζί με 14 ακόμη κράτη-μέλη θα συνεχίσει να προωθεί σε πολιτικό και τεχνοκρατικό επίπεδο την επιβολή πανευρωπαϊκού πλαφόν στο αέριο.
Υπενθυμίζεται ότι στην έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας, αποφασίσθηκε η εφαρμογή πλαφόν στους ηλεκτροπαραγωγούς, όπως και η υποχρεωτική μείωση κατά 5% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στις ώρες αιχμής. Παράλληλα, «κλείδωσε» και η επιβολή έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου, αερίου και τα διυλιστήρια).
Όσον αφορά το πλαφόν στις αμοιβές των ηλεκτροπαραγωγών, το οποίο ουσιαστικά ακολουθεί την «αρχιτεκτονική» του ελληνικού μοντέλου που έχει τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιούλιο, το σχέδιο της κυβέρνησης είναι το εγχώριο σχήμα να συνεχίσει να εφαρμόζεται χωρίς αλλαγές. Έτσι, θα πρέπει να θεωρείται πως θα αξιοποιηθούν οι ευελιξίες που θα παρέχονται στον σχετικό ευρωπαϊκό Κανονισμό, ώστε κατ' αρχάς να συνεχίσουν να συμπεριλαμβάνονται στο ελληνικό σχήμα και οι ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες φυσικού αερίου, παρακρατώντας τα υπερέσοδά τους όπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες τεχνολογίες.
Το ίδιο ισχύει και με τις υπόλοιπες παραμέτρους με τις οποίες εφαρμόζεται το ελληνικό σχήμα. Έτσι, για παράδειγμα, θα εξακολουθήσει να διαφοροποιείται το πλαφόν ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής, υπερβαίνοντας το ευρωπαϊκό «ταβάνι» των 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα για τους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, όταν το λειτουργικό τους κόστος κινείται σε υψηλότερα επίπεδα.
Για το 2022 η έκτακτη εισφορά των διυλιστηρίων
Όπως ανέφερε μετά την έκτακτη Σύνοδο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, ο ελληνικός μηχανισμός ανάκτησης υπερεσόδων έχει συγκεντρώσει ήδη 2,6 δισ. ευρώ από τις 7 Ιουλίου 2022 που τέθηκε σε ισχύ. Επομένως, έχει αποδειχθεί μία σημαντική πηγή εσόδων για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων, ώστε να περιορισθούν τα κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση πρόκειται να δρομολογήσει άμεσα το άλλο μέτρο που συμπεριλήφθηκε στην απόφαση της Συνόδου για την αύξηση των σχετικών κονδυλίων, δηλαδή την επιβολή έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης στις εταιρείες του κλάδου ορυκτών καυσίμων. Το μέτρο «αγγίζει» τις εταιρείες παραγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και διυλιστηρίων, κάτι που σημαίνει πως στην περίπτωση της χώρας μας αφορά κατά βάση τις δραστηριότητες midstream των HelleniQ Energy (ΕΛΠΕ) και Motor Oil.
Σύμφωνα με τη δήλωση που έκανε ο Τσέχος υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου Γιόζεφ Σικέλα, περιγράφοντας τη συμφωνία, τα κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα να μεταθέσουν για τον επόμενο χρόνο την επιβολή του τέλους. «Η εισφορά αλληλεγγύης θα υπολογιστεί επί των φορολογητέων κερδών, όπως καθορίζονται από τους εθνικούς φορολογικούς κανόνες, για το οικονομικό έτος που αρχίζει το 2022 ή/και το 2023», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Με βάση όλες τις ενδείξεις, η χώρα μας δεν αναμένεται να «μεταφέρει» στο 2023 τη φορολόγηση των εγχώριων διυλιστηρίων, εφαρμόζοντάς την το τρέχον οικονομικό έτος. Όπως και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη, η φορολόγηση θα αφορά τα φετινά κέρδη που υπερβαίνουν κατά 20% τη μέση κερδοφορία των τελευταίων τεσσάρων χρόνων. Ωστόσο, δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό σε ποιο ποσοστό θα φορολογηθούν αυτά τα υπερκέρδη – με δεδομένο ότι ο Κανονισμός μιλά για ένα ποσοστό τουλάχιστον 33%.
Κύριο «όχημα» η υψηλή τάση για τη μείωση στο ρεύμα
Όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσης στις ώρες αιχμής, η Αθήνα προσήλθε στη Σύνοδο με σκοπό ο στόχος να είναι εθελοντικός ή, εναλλακτικά, το σχετικό ποσοστό να καθορισθεί χαμηλότερα από 5%. Τελικά το ποσοστό παρέμεινε στο 5% και δεσμευτικός ο στόχος μείωσης.
Η εξέλιξη αυτή πάντως δεν αλλάζει τα σχέδια για την επίτευξη του 5% με «όχημα» κυρίως τις βιομηχανίες της υψηλής τάσης και, κατά δεύτερο λόγο, τους καταναλωτές μέσης τάσης. Μάλιστα, για το θέμα είχε πραγματοποιηθεί την προηγούμενη Τετάρτη, 28 Σεπτεμβρίου ευρεία σύσκεψη με τη συμμετοχή του υπουργείου, της ΡΑΕ, του ΔΕΔΔΗΕ και του ΑΔΜΗΕ. Από ό,τι προέκυψε στη σύσκεψη, στις ώρες αιχμής θα περιληφθεί σίγουρα το τρίωρο 18:00-21-00 και μία ακόμη ώρα – το διάστημα είτε 9-10 το πρωί, είτε 21:00-22:00 το βράδυ.
Για την περιστολή της ζήτησης θα υπάρξει οικονομικό κίνητρο, με τη μορφή αποζημίωσης των βιομηχανιών για τις κιλοβατώρες που εξοικονόμησαν. Οι ενεργοβόροι καταναλωτές θα συμμετέχουν σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς που θα γίνονται σε μηνιαία βάση. Στις δημοπρασίες θα υποβάλουν προσφορές, ώστε να προκριθούν οι εταιρείες που θα ζητούν τη μικρότερη αποζημίωση.
Σύμφωνα με πηγές που εμπλέκονται στη σχεδίαση εφαρμογής του μέτρου στη χώρα μας, στην περιστολή της ζήτησης τις ώρες αιχμής δεν πρόκειται να εμπλακούν με υποχρεωτικό τρόπο τα νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις, με δεδομένο εξάλλου ότι στη χαμηλή τάση δεν υπάρχουν «έξυπνοι» μετρητές. Βέβαια, η χαμηλή τάση θα κληθεί να συμβάλει στην επίτευξη του 5% έμμεσα και σε εθελοντική βάση, με την παρότρυνση στα νοικοκυριά να «μεταφέρουν» όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσής τους εκτός των ωρών αιχμής.
Εξάλλου, τα νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του (εθελοντικού) στόχου που έχουν αναλάβει τα κράτη, για μείωση της συνολικής κατανάλωσης κατά 10%.
Προώθηση του γενικού πλαφόν στο αέριο
Όσον αφορά το γενικό πλαφόν στο αέριο σε επίπεδο Ε.Ε., η χώρα μας συνεχίζει να προωθεί σθεναρά τη συγκεκριμένη παρέμβαση, εκτιμώντας ότι μπορεί να βρεθεί «κοινός τόπος» με τους όλους του Ευρωπαίους εταίρους, παρά την αδυναμία συμφωνίας στην έκτακτη Σύνοδο που προηγήθηκε.
Χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού την αμέσως επόμενη ημέρα της Συνόδου, κατά την τελετή έναρξης λειτουργίας του αγωγού IGB. «Έχουμε συζητήσει εδώ και πάρα πολλούς μήνες για το ζήτημα του πλαφόν στο φυσικό αέριο. Η συζήτηση αυτή έχει ωριμάσει, 15 χώρες έχουν στηρίξει αυτή την πρωτοβουλία και πιστεύω ότι έχει έρθει η ώρα πια και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κινηθεί πιο γρήγορα», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.
Σε αυτό το πλαίσιο, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο και Πολωνία πρόκειται να καταθέσουν την επόμενη εβδομάδα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια τεχνική πρόταση για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί το πλαφόν. Στόχος είναι η πρόταση να συζητηθεί στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής, στις 7 Οκτωβρίου.
