Μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων, αναφορικά με την πορεία των έντονων πληθωριστικών πιέσεων, της ενεργειακής μέγγενης στην οποία βρίσκεται η Ευρώπη, των χειρισμών της ΕΚΤ με φόντο τις πιέσεις στο ευρώ και στις αγορές κρατικού χρέους, αλλά και στην πορεία της ελληνικής οικονομίας αναλύει, μιλώντας στο insider.gr ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg για την Ευρώπη Holger Schmieding.
Ο έμπειρος οικονομόλογος θέτει επί τάπητος τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και τους κινδύνους που απορρέουν μέσω διάφορων «καναλιών» για μια βαθιά και σοβαρή ύφεση στην Ευρωζώνη. Παράλληλα, υπογραμμίζει τους παράγοντες που διατηρούν προς ώρας χαμηλά τις πιθανότητες για μια νέα κρίσης χρέους, ενώ στέκεται ιδιαίτερα στις θέσεις που λαμβάνει τόσο η Κομισιόν όσο και η Γερμανία αναφορικά με τον ενεργειακό «πόλεμο» στον οποίο βυθίζει την Ευρώπη, η Ρωσία.
Η ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον Schmieding κινήθηκε και προς τα της εγχώριας οικονομίας, με τον ίδιο να αποδίδει τα εύσημα στις προσπάθειες που έχουν γίνει στο σκέλος των μεταρρυθμίσεων υπέρ των αναπτυξιακών προοπτικών, με την Ελλάδα να αποτελεί ένα ισχυρό «turnaround story» που μπορεί ακόμη και να αποφύγει την ύφεση στις αρχές του νέου έτους. Σύμφωνα με τον Schmieding, το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί μεν ένα σημαντικό μέγεθος και έναν «μοχλό» επανεκκίνησης της εγχώριας οικονομίας, ωστόσο «κλειδί» αποτελεί η εξέλιξη της Ελλάδας σε έναν καλύτερο επενδυτικό προορισμό για επιχειρήσεις τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό.
Συνέντευξη του Holger Schmieding στον Ανδρέα Βελισσάριο
- Πιστεύετε ότι η ΕΚΤ βρίσκεται μπροστά σε ένα αδιέξοδο εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού, των πιέσεων στο ευρώ που εξελίσσεται σε ένα «μοχλό» μετάδοσης πληθωριστικών πιέσεων έναντι του ισχυρού δολαρίου και των «επιθετικών» αυξήσεων στα επιτόκια που εγκυμονούν κινδύνους «κατακερματισμού» στην ευρωπαϊκή αγορά χρέους;
Η κατάσταση για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι πράγματι δύσκολη. Από τη μία, ο πληθωρισμός που βρίσκεται στο 10% και η αδυναμία του ευρώ έναντι του δολαρίου υποδηλώνουν την ανάγκη για περαιτέρω σημαντικές αυξήσεις στα επιτόκια. Από την άλλη πλευρά, το ιστορικό χαμηλό στην καταναλωτική εμπιστοσύνη υποδηλώνει πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια ύφεση, τη στιγμή που οι περαιτέρω αυξήσεις ενισχύουν τον κίνδυνο κατακερματισμού στις αγορές. Τους επόμενους μήνες, η ΕΚΤ πιθανότατα θα δώσει μια προτεραιότητα στην καταπολέμηση των υψηλών πληθωριστικών πιέσεων και θα αυξήσει περαιτέρω τα επιτόκια, πιθανότατα κατά 75 μονάδες βάσης τον Οκτώβριο, 50 μονάδες βάσης τον Δεκέμβριο και 25 μονάδες βάσης στις αρχές του 2023, ώστε να φτάσει σε μια τελική γραμμή στα επιτόκια των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης στο 2,75%. Εν συνεχεία, η βαθιά ύφεση και η έναρξη μιας πτωτικής τάσης για τον πληθωρισμό πιθανότατα θα αποτρέψουν τις περαιτέρω αυξήσεις από την ΕΚΤ.
- Κατά τη γνώμη σας και με την εικόνα που παρουσιάζουν τα ομόλογα και τα spread της Ευρωζώνης και ιδιαίτερα της Νότιας Ευρώπης (Ελλάδα, Ιταλία, με ένα κύμα από margin calls που χτυπά αγορές όπως της Βρετανίας εξαιτίας της κατάρρευσης των τιμών των κρατικών ομολόγων), πόσο πιθανό θεωρείτε πως είναι να υπάρξει μια νέα κρίση χρέους στην Ευρωζώνη (ή ευρύτερα);
Δεν αναμένω νέα κρίση χρέους. Με πιθανή εξαίρεση την Ιταλία, άλλες πρώην αδύναμες χώρες της Ευρωζώνης έχουν καταγράψει σημαντικά βήματα μέσω των μεταρρυθμίσεων. Επιπλέον, είναι πολύ λιγότερο ευάλωτες από ό,τι ήταν στην αρχή της Κρίσης Χρέους στην Ευρωζώνη κατά το 2010. Το ισχυρό ευρωπαϊκό πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης με δύναμη «πυρός» τα 750 δισ. ευρώ βοηθά επίσης στον περιορισμό των κινδύνων. Το πιο σημαντικό ωστόσο, είναι ότι οι αγορές γνωρίζουν ότι η ΕΚΤ πιθανότατα θα παρέμβει μαζικά σε περίπτωση μια άτακτης υπερβολικής αύξησης των αποδόσεων των ομολόγων. Η ΕΚΤ δεν θα αποτρέψει κάποια περαιτέρω αύξηση των αποδόσεων, αλλά θα αποτρέψει οποιοδήποτε ισχυρό πανικό στις αγορές. Στην Ιταλία, εναπόκειται στη νέα, πιθανή, πρωθυπουργό Giorgia Meloni να ακολουθήσει μια λογική βάση πολιτικών επιλογών. Ευτυχώς, φαίνεται να έχει εγκαταλείψει ένα μεγάλο τμήμα της παλαιάς ευρωσκεπτικιστικής ρητορικής της.
- Πώς κρίνετε τον χειρισμό της Ευρώπης (τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και της Γερμανίας) όσον αφορά την αντιμετώπιση του υψηλού ενεργειακού κόστους και του κόστους των πρώτων υλών στη βάση της αντιμετώπισης των κινήσεων της Ρωσίας στη γεωπολιτική «σκακιέρα»; Πιστεύετε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε αρκετούς δύσκολους χειμώνες και ενεργειακές κρίσεις στην Ευρώπη;
Ο ερχόμενος χειμώνας θα είναι σκληρός, για την εξαιρετικά εκτεθειμένη Γερμανία (και ορισμένους ανατολικοκεντροευρωπαίους γείτονες της Ρωσίας) ακόμη περισσότερο από ό,τι για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Αναμένουμε μια σοβαρή ύφεση το χειμώνα. Ειδικότερα ωστόσο, η γερμανική απάντηση απέχει πολύ, μέχρι στιγμής, από το τέλειο. Η Γερμανία θα μπορούσε να είχε κάνει περισσότερα για να περιορίσει την εκτίναξη των τιμών ενέργειας, για παράδειγμα, επιστρέφοντας σε μεγαλύτερο βαθμό προς την πυρηνική ενέργεια και επιτρέποντας το εγχώριο fracking στο φυσικό αέριο (τεχνική εξαγωγής φυσικού αερίου και άλλων φυσικών πόρων από το υπέδαφος). Φυσικά, η Γερμανία διαθέτει τον δημοσιονομικό χώρο για να προστατεύσει τους καταναλωτές της και τις εγχώριες επιχειρήσεις και εταιρείες από την ενεργειακή «καταιγίδα», κάνοντας πλέον χρήση αυτού ακριβώς του χώρου. Από την άλλη, αρκετές από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση της κρίσης έχουν μια βάση και ένα νόημα. Εξαίρεση μπορεί να αποτελούν τα προτεινόμενα ανώτατα όρια τιμών (πλαφόν) στις εισαγωγές ενέργειας, καθώς μπορεί να οδηγήσουν τους πωλητές - παραγωγούς να αναζητήσουν άλλους πελάτες αλλού.
- Σε ποιο σημείο και πότε εκτιμάτε ότι ο πληθωρισμός θα φτάσει στο ανώτατο σημείο στην Ευρωζώνη με ένα «pivot» στη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ;
Αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα κορυφωθεί κοντά στο 11% τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο. Δεν αναζητούμε ένα σημείο «pivot» από την ΕΚΤ ως προς τις μειώσεις επιτοκίων μετά τις τρέχουσες αυξήσεις. Αντίθετα, η χειμερινή ύφεση πιθανότατα θα αναγκάσει την ΕΚΤ να σταματήσει τις αυξήσεις στα επιτόκια στις αρχές του 2023, φτάνοντας σε ένα σχεδόν «ουδέτερο» επίπεδο.
- Τέλος, θα ήθελα την άποψή σας για την πορεία και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, των ελληνικών κρατικών ομολόγων, τον αντίκτυπο του NGEU και τον στόχο της επιστροφής της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα.
Μετά την απότομη πτώση του ελληνικού ΑΕΠ κατά τη διάρκεια της Κρίσης Χρέους και των αναταραχών που προκλήθηκαν κατά την περίοδο Βαρουφάκη, η Ελλάδα έδειξε πως έχει ένα μεγάλο «έδαφος» να καλύψει. Όμως, χάρη στις μεταρρυθμίσεις που δρουν υπέρ της ανάπτυξης, έχει μετατραπεί σε μια από τις πιο δυναμικές οικονομίες της Ευρωζώνης. Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα μπορεί ακόμη και να αποφύγει την ύφεση στις αρχές του 2023. Παράλληλα, το Ταμείο Ανάκαμψης (NGEU) βοηθά, αλλά δεν καθίστανται ο σημαντικότερος παράγοντας, καθώς «κλειδί» αποτελεί το γεγονός, πως η Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε έναν καλύτερο επενδυτικό προορισμό για επιχειρήσεις τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό. Η χώρα έχει ακόμα μια καλή ευκαιρία να ανακτήσει το καθεστώς της επενδυτικής βαθμίδας κάποια στιγμή το επόμενο έτος, ενώ περαιτέρω στήριξη παρέχουν τόσο η σταθερή αναπτυξιακή τάση όσο και τα χαμηλά επιτόκια μέσω των οποίων η Ελλάδα έχει «κλειδώσει» ένα μεγάλο τμήμα του δημόσιου χρέους της, χάρη στους Ευρωπαίους εταίρους της.
