Την ανθεκτικότητα που επιδεικνύει η Ελλάδα (δεδομένων των καταστάσεων) στο αναπτυξιακό και στο δημοσιονομικό πεδίο, αλλά και τα μεγάλα ρίσκα και κινδύνους που ελλοχεύουν για την παγκόσμια οικονομία και περιλαμβάνουν, από τον πόλεμο και μια κρίση χρέους έως και μια νέα έξαρση της πανδημίας, επηρεάζοντας και την δική μας οικονομία ειδικά το 2023 (εάν επαληθευθούν) περιγράφει το προσχέδιο Προϋπολογισμού του 2023 που εστάλη στις Βρυξέλλες και δημοσιεύτηκε από την Κομισιόν (με άλλη μορφή την οποία επιτάσσει η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου). Στο «Draft Budgetary Plan 2023» γίνεται σαφές ότι η εκτίμηση για ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο κατά 2,1% (σ.σ. όταν προβλέπεται πολύ χαμηλότερος ρυθμό ή ύφεση σε άλλα κράτη της ΕΕ) συνδέεται με την εκτίμησή περί ενίσχυσης του ΑΕΠ από την άνοιξη του 2013 και μετά (σ.σ. υπονοώντας ένα δύσκολο χειμώνα).
Περιγράφει ένα προς ένα όλα τα μέτρα στήριξης που έχει προγραμματίσει για φέτος και για το 2023 η κυβέρνηση, την εκτίμησή της για επίτευξη σημαντικά υψηλότερου ρυθμού ανάπτυξης από ό,τι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος αλλά και στοιχειοθετεί το πώς δομείται η επιστροφή σε πλεονάσματα και η σημαντική αποκλιμάκωση του χρέους. Σημειώνεται πως το προσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή στις 3/10 και συζητείται από χθες στις αρμόδιες Επιτροπές.
Αρνητικές προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία
Στις διεθνείς παραδοχές που χρησιμοποιεί, οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα και τον επόμενο χρόνο (από τα 108,2 δολάρια το βαρέλι φέτος, στα 95,6 δολάρια το βαρέλι το 2023). Αναμένεται μικρή πτώση στις διεθνείς τιμές των εμπορευμάτων, σημαντική άνοδος των επιτοκίων (κατά δύο περίπου ποσοστιαίες μονάδες), διατήρηση της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου στα σημερινά επίπεδα και αντίστοιχες συνθήκες στις αγορές ομολόγων.
Το πόρισμα της Κομισιόν για το εν λόγω σχέδιο (όπως και για τα αντίστοιχα όλων των κρατών-μελών), αναμένεται τον Νοέμβριο μαζί με το υπόλοιπο πακέτο συστάσεων. Οι αλλαγές οι οποίες ενδεχομένως θα περιλαμβάνει θα ενσωματωθούν στο τελικό Σχέδιο Προϋπολογισμού που θα πρέπει να κατατεθεί το τρίτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου στη Βουλή, ενσωματώνοντας και άλλες εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και πιθανόν καλύτερες προβλέψεις για το ελληνικό ΑΕΠ και τα δημοσιονομικά δεδομένα.
Περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για το πώς επιδρούν τα μέτρα στήριξης στο διαθέσιμο εισόδημα: αυξάνεται από 1 ευρώ έως 119 ευρώ το 2023, κυρίως στα πιο υψηλά κλιμάκια (κατά μέσο όρο κατά 31 ευρώ) λόγω της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης όπως επισημαίνεται.
ΠΙΝΑΚΑΣ 12: Μέσο ετήσιο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα (EUR), σχετικές και απόλυτες μεταβολές
Τι αναφέρει το Προσχέδιο – ανάπτυξη με ορόσημο την Άνοιξη του 2023
Αναλυτικά, το κείμενο αναφέρει πως παρά τις παγκόσμιες αβεβαιότητες «η ελληνική οικονομία επιδεικνύει ισχυρή ανθεκτικότητα, υποστηριζόμενη από δημοσιονομικές παρεμβάσεις για τον μετριασμό των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης. Κατά συνέπεια, ο ρυθμός ανάπτυξης υπολογίζεται σε 5,3% για το 2022 (έναντι 4,5% που προβλεπόταν στον Προϋπολογισμό του 2022 και 3,1% στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του περασμένου Απριλίου). Ο Εναρμονισμένος Πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί κατά 8,8% φέτος (έναντι 5,6% στο Πρόγραμμα Σταθερότητας), ενώ το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται σε 12,9% (έναντι 13,9% στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και 14,2% στον Προϋπολογισμό του 2022. Το πρωτογενές έλλειμμα αναμένεται να είναι χαμηλότερα κατά 3,3% λόγω της επιταχυνόμενης οικονομικής ανάκαμψης και της συνετής δημοσιονομικής πολιτικής».
Για το 2023 προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,1% (έναντι 1,4% μέσου όρου Ευρωζώνης). Η επίδοση αυτή όπως αναφέρεται υποστηρίζεται από την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν κατά 16% σε σχέση με το 2022, με σημαντική στήριξη από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί οριακά σε σχέση με το 2022, στο 12,6%. Το πρωτογενές ισοζύγιο να επανέλθει σε θετικό έδαφος, με πλεόνασμα στο 0,7% του ΑΕΠ.
«Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να ενισχυθεί μετά την άνοιξη του 2023» εκτιμάται με στήριξη από τα μέτρα πολιτικής που θα εφαρμοσθούν, αλλά και με εκτίμηση για επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του πληθωρισμού. «Η αναμενόμενη σταδιακή ομαλοποίηση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου, σε συνδυασμό με τη συνέχιση της επιδότησης του ενεργειακού κόστους για τα νοικοκυριά και για τις επιχειρήσεις και η αποκατάσταση της λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας, συνεπάγονται χαμηλότερο εκτιμώμενο ποσοστό ανόδου του πληθωρισμού για το 2023 σε σύγκριση με το 2022» επισημαίνεται. Βεβαίως αναφέρεται πως ο πληθωρισμός για το 2023 υπολογίζεται επί του παρόντος στο 3% «μια εκτίμηση η οποία ωστόσο μπορεί να επικαιροποιηθεί τους επόμενους μήνες, λόγω της παγκόσμιας αβεβαιότητας και της υψηλής αστάθειας στις τάσεις του πληθωρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο».
Ειδική σημασία δίδεται στην εφαρμογή του ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης που αναμένεται να συμβάλει με 1,9% στην αύξηση του ΑΕΠ. Αυτή η «ένεση» αναμένεται να είναι «η κύρια κινητήρια δύναμη για τις επενδυτικές δαπάνες του 2023, αυξάνοντας το επίπεδο των επενδύσεων κατά 16% σε σχέση με το 2022». Οι επενδυτικές δαπάνες αναμένεται επίσης να στηρίξουν σημαντικά την αγορά εργασίας, οδηγώντας σε μείωση της ανεργίας, αναφέρεται. Με βάση αυτές τις παραδοχές η Ελλάδα επισημαίνει πως η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να επιβραδυνθεί σχετικά με το 2022 και να διαμορφωθεί σε ρυθμό 2,1% το 2023, ένας ρυθμός «που ωστόσο είναι ισχυρότερος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (άνοδος 1,4% σύμφωνα με τις καλοκαιρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και 0,9% σύμφωνα με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου της ΕΚΤ)».
Παγκόσμιοι κίνδυνοι: πόλεμος, κρίση χρέους και νέα έξαρση της πανδημίας
Οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι για την ανάπτυξη το 2022 μπορούν να συνοψιστούν σε παράγοντες όπως η μεγαλύτερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας το δεύτερο εξάμηνο του έτους, κυρίως στις ΗΠΑ, αλλά και στην ΕΕ (λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου) και στην Κίνα (λόγω της αυστηρής πολιτικής για την πανδημία). Επίσης αναφέρει πως «δεν μπορεί να αποκλειστεί νέο ξέσπασμα της πανδημίας τον ερχόμενο χειμώνα, αν και με μικρότερες επιπτώσεις στην ανάπτυξη».
Για τον επόμενο χρόνο εξηγεί πως οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας επισκιάζονται από μια σειρά κινδύνων, ο σημαντικότερος από τους οποίους είναι η εξέλιξη του πολέμου και οι επιπτώσεις του στις τιμές των εμπορευμάτων και ιδιαίτερα της ενέργειας. «Καθώς οι Κεντρικές Τράπεζες των ανεπτυγμένων οικονομιών αυξάνουν τα επιτόκια για να εξουδετερώσουν τις πληθωριστικές πιέσεις, οι χρηματοοικονομικές συνθήκες θα επιδεινωθούν παγκοσμίως, αυξάνοντας τον κίνδυνο για μία κρίση χρέους, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες» αναφέρει. Επισημαίνει πως υπό αυστηρές συνθήκες νομισματικής πολιτικής, η δημοσιονομική πολιτική έχει να διαδραματίσει ιδιαίτερο ρόλο, προστατεύοντας τους πιο ευάλωτους από την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Η αύξηση των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας είναι πιθανό να προκαλέσει ελλείψεις, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία «πιθανότατα θα συμβάλει σε ενίσχυση των γεωπολιτικών κινδύνων μεσοπρόθεσμα, με αρνητικές συνέπειες για το παγκόσμιο εμπόριο και για την κλιματική αλλαγή». Επιπλέον, στους κινδύνους που προαναφέρθηκαν εξηγεί πως «θα πρέπει να προστεθεί και η πανδημία, καθώς δεν έχει ακόμη εξαλειφθεί».
Ειδικά για την Ελλάδα λόγω των μεγάλων αυτών παγκόσμιων ασαφειών αναφέρει πως «είναι προφανές ότι η τρέχουσα πρόβλεψη για το 2023 είναι ιδιαίτερα αβέβαιη, κυρίως λόγω των κινδύνων που συνδέονται με τον πόλεμο (διάρκειά του, αυστηρότητα των κυρώσεων, συνθήκες υπό τις οποίες παρέχεται φυσικό αέριο στην ΕΕ)».
Εξηγεί πως μία πλήρης διακοπή της παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία «θα οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει την οικονομία της ΕΕ σε ύφεση». Παράλληλα, «η άνοδος του πληθωρισμού θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αυστηρότερη νομισματική πολιτική, η οποία θα επιβράδυνε την παγκόσμια και εγχώρια ανάπτυξη».
Αναφέρει μάλιστα πως «η αβεβαιότητα γύρω από τις ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις είναι ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη για την παραγωγή αξιόπιστων μακροοικονομικών προβλέψεων τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο». Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική οικονομία επισημαίνεται πως «θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στις πολυδιάστατες προκλήσεις ακολουθώντας μια συνετή δημοσιονομική διαχείριση, κατευθύνοντας τους διαθέσιμους πόρους για τον μετριασμό των κοινωνικών επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης και για την ενίσχυση της παραγωγικής της βάσης. Ταυτόχρονα, η συμμόρφωση με ρεαλιστικούς δημοσιονομικούς στόχους θα στηρίξει την πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές και θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του χρέους, προκειμένου να διατηρηθούν οι θετικές οικονομικές προοπτικές τα επόμενα χρόνια».
