«Η αντιμετώπιση των πολυκρίσεων ανάγει την εξωστρέφεια, την καινοτομία, την δυναμική επιχειρηματικότητα, όχι απλώς σε νέους κώδικες επιβίωσης, αλλά και σε πυξίδες πλεύσης για τα επόμενα χρόνια. Το στρατηγικό δίλημμα της περιόδου είναι καινοτομία ή στασιμότητα», τονίζει στο insider.gr, μιλώντας για πρώτη φορά από τη θέση του Προέδρου της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ), ο κ. Γιώργος Ζαββός.
Στο ρευστό περιβάλλον κοσμογονικών εξελίξεων που διανύουμε και που επηρεάζουν άμεσα την ελληνική οικονομία, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα είναι ο φορέας της Αναπτυξιακής Χρηματοδότησης στην Ελλάδα, σημειώνει ο κ. Ζαββός. Η EAT στήριξε τις πολιτικές της κυβέρνησης για την προστασία και ενίσχυση των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κυρίως μέσω συγχρηματοδοτήσεων, εγγυήσεων, επιδοτήσεων συνολικού ύψους 8,3 δις ευρώ. Το μέχρι στιγμής αποτύπωμα της ΕΑΤ μεταφράζεται σε 39.000 νέα δάνεια, σε περί τις 18.600 νέες θέσεις εργασίας και σε συμβολή περίπου 6 δις ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας.
«Σε αυτή την δύσκολη καμπή, στόχος της ΕΑΤ είναι η διεύρυνση του κύκλου των αξιόχρεων δανειοληπτών, δηλαδή η διευκόλυνση της πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισμό πολλών χιλιάδων ΜμΕ που σήμερα δεν την έχουν. Αυτή την περίοδο εντείνουμε την συνεργασία μας με τα Ευρωπαϊκά Όργανα αλλά και με άλλους διεθνείς οργανισμούς για δράσεις που θα αναβαθμίσουν τον ρόλο της ΕΑΤ, καθιστώντας την έναν από τους χρηματοοικονομικούς αναπτυξιακούς οργανισμούς που συνεργάζονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον έλεγχο των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών και επενδυτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε τρίτες χώρες. Παράλληλα, πυκνώνουμε τη συνεργασία μας με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές αναπτυξιακές τράπεζες όπως την γαλλική Banque Publique d’ Investissement και την γερμανική KfW», λέει ο κ. Ζαββός, ο οποίος με την πολυετή εμπειρία του στους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς, θα ενισχύσει αναμφίβολα την διεθνή παρουσία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Οι νέες αρμοδιότητες του κ. Ζαββού συμπληρώνουν τον στόχο του έργου με το οποίο συνέδεσε το όνομά του ως Υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για τον χρηματοπιστωτικό τομέα: την μεταρρύθμιση του «Ηρακλή» για την απαλλαγή των τραπεζών από τα κόκκινα δάνεια. Ο «Ηρακλής» ήταν το κρίσιμο σημείο καμπής για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και η συνέχειά του θα είναι στις πράσινες τιτλοποιήσεις.
-Κύριε Ζαββέ, η οικονομία και οι τράπεζες διέρχονται από αλλεπάλληλες κρίσεις που τις επηρεάζουν πολλαπλά. Ποιες εκτιμάτε είναι οι πιο σημαντικές επιπτώσεις αυτήν την περίοδo;
Tα τρία τελευταία χρόνια βιώνουμε τις τεκτονικές επιπτώσεις των πολλαπλών κρίσεων, της πανδημίας, του πολέμου στην Ουκρανία, της ενεργειακής εξάρτησης από την Ρωσία, της εκτίναξης του πληθωρισμού. Παράλληλα εντείνονται οι προκλήσεις της πράσινης-βιώσιμης και της ψηφιακής μετάβασης και του δημογραφικού προβλήματος. Αλλάζει άρδην η γεωπολιτική τάξη των τριάντα τελευταίων ετών, ενώ συντελούνται ριζικές αλλαγές του μοντέλου παραγωγής, κατανάλωσης και δράσης.
Διακρίνουμε ήδη τις δυνάμεις που θα διαμορφώσουν την νέα εποχή που διαγράφεται, αλλά δεν γνωρίζουμε πώς θα αλληλοεπιδράσουν μεταξύ τους και σε ποια λειτουργικά σχήματα θα αποκρυσταλλωθούν. Π.χ. πώς η γεωπολιτική αναδιάταξη ωθεί σε οξυμένη πόλωση, εργαλειοποιώντας την τεχνολογία και το τραπεζικό σύστημα και κατακερματίζει σε περιφερειακά μπλοκ το παγκόσμιο εμπόριο. Σε ποιο βαθμό η τεχνολογία θα συμβάλει στην παραγωγική ανάπτυξη, π.χ. μειώνοντας το κόστος μετάβασης στην πράσινη οικονομία.
-Ποιες εκτιμάτε ότι θα πρέπει να είναι οι αντιδράσεις μας στη μεταβατική περίοδο που διανύουμε;
Υπάρχει εύλογη δυσκολία προσαρμογής παγκοσμίως της οικονομίας, της κοινωνίας, των θεσμών και της πολιτικής. Αυτό συμβαίνει σε κάθε μεταβατική περίοδο, σε κάθε νέο interregnum όπου διαγράφονται οι παράμετροι μιας νέας εποχής. Η αντιμετώπιση των κρίσεων επιβάλλει σε κράτος, επιχειρήσεις και κοινωνία νέους ρόλους. Επιβάλλει από την μια μεριά την προστασία των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας και την αναχαίτιση των δυσμενών οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων κρίσεων όπως της πανδημίας, ή λόγω της ενεργειακής αναταραχής, καθώς και πρόνοια για να μετριαστούν οι κοινωνικές επιπτώσεις των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων. Από την άλλη μεριά όμως, η αντιμετώπιση των πολυκρίσεων ανάγει την εξωστρέφεια, την καινοτομία, τη δυναμική επιχειρηματικότητα, όχι απλώς σε νέους κώδικες επιβίωσης αλλά και σε πυξίδες πλεύσης για τα επόμενα χρόνια. Αυτά σαν άμεσα αντίδοτα στη μεμψιμοιρία και στην ομφαλοσκόπηση, που είναι σημάδια παρακμής και αποπροσανατολίζουν επικίνδυνα από τις πραγματικές προκλήσεις της συγκυρίας. Το στρατηγικό δίλημμα της περιόδου είναι καινοτομία ή στασιμότητα. Σε αυτό καλούνται να απαντήσουν και όλες οι επιχειρηματικές και κοινωνικές μονάδες, κοινωνία και κράτος που προσβλέπουν σε ένα δυναμικό μέλλον.
Στις νέες αυτές προκλήσεις καλείται να απαντήσει και ο τραπεζικός τομέας ανταγωνιζόμενος, στον πυρήνα των κλασικών εργασιών του, με τις νέες ψηφιακές τράπεζες, τις εταιρίες fintech, σε κλάδους όπως τα συστήματα πληρωμών, με νέα επιχειρησιακά μοντέλα. Παράλληλα, καλείται να παίξει τον ρόλο του ως παρόχου διευρυμένης ρευστότητας και πελατοκεντρικών υπηρεσιών και να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες της πραγματικής οικονομίας, των νοικοκυριών και των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ). Στο νέο κοινωνικοοικονομικό μοντέλο που ήδη διαγράφεται, το τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός αλλά πρέπει να υπηρετήσει τις ουσιαστικές ανάγκες της οικονομίας.
Να εντάξουμε στην τραπεζική χρηματοδότηση τις χιλιάδες αποκλεισμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις
-Μετά από μια πετυχημένη θητεία με απτά αποτελέσματα ως Υφυπουργός Οικονομικών, με αρμοδιότητα τον χρηματοπιστωτικό τομέα, αναλάβατε από την 1η Σεπτεμβρίου Προέδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ). Πώς αντιλαμβάνεστε τον ρόλο της ΕΑΤ στα πλαίσια των νέων προκλήσεων;
Μέσα σε αυτό το ρευστό περιβάλλον κοσμογονικών εξελίξεων που επηρεάζουν άμεσα την ελληνική οικονομία, η ΕΑΤ είναι ο φορέας της Αναπτυξιακής Χρηματοδότησης στην Ελλάδα. Ήδη στην διάρκεια της πανδημίας, η EAT στήριξε τις πολιτικές της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη για την προστασία και ενίσχυση των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κυρίως μέσω συγχρηματοδοτήσεων, εγγυήσεων, επιδοτήσεων συνολικού ύψους 8,3 δισ. ευρώ. Πρόκειται για αποδόσεις με μετρήσιμα αποτελέσματα: σε 39.000 νέα δάνεια, σε περί τις 18.600 νέες θέσεις εργασίας και σε συμβολή περίπου 6 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας.
Σε αυτήν την δύσκολη καμπή, στόχος της Τράπεζας είναι η διεύρυνση του κύκλου των αξιόχρεων δανειοληπτών, δηλαδή η διευκόλυνση της πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισμό πολλών χιλιάδων ΜμΕ που σήμερα δεν την έχουν. Ως αναπτυξιακή τράπεζα είμαστε υποχρεωμένοι να εντάξουμε στην τραπεζική χρηματοδότηση τις υγιείς ΜμΕ που έχουν επιχειρηματικά σχέδια άξια στήριξης, αλλά που είναι αποκλεισμένες από τη ρευστότητα, εκείνων δηλ. που αποτελούν κρίσιμη μάζα του παραγωγικού ιστού της χώρας και που επιβίωσαν στην κρίση. Χρησιμοποιούμε γι’ αυτό κριτήρια εναλλακτικής - και πιστοληπτικής και επενδυτικής αξιολόγησης - μαζί με κριτήρια για την αξιολόγηση της επιχειρηματικότητας. Με άλλα λόγια, καλούμαστε να καλύψουμε μια σημαντική δυσλειτουργία της τραπεζικής αγοράς. Παράλληλα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το σημαντικό χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει στις πράσινες - βιώσιμες υποδομές το οποίο, όπως γνωρίζουμε, δεν μπορεί να καλυφθεί ακόμη και από μια βέλτιστη χρησιμοποίηση των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων που προορίζονται γι΄αυτές. Εξ ού και, ανάμεσα στα αλλά, χρειάζεται να αξιοποιήσουμε τους τεράστιους πόρους των διεθνών κεφαλαιαγορών .
-Επομένως, ποιον θα ορίζατε ως στόχο της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας;
Στόχος μας είναι να είμαστε ο αναπτυξιακός χρηματοδοτικός φορέας που στηρίζει ενεργά την υγιή επιχειρηματικότητα, κυρίως τις ΜμΕ, και τις νεοφυείς επιχειρήσεις στη μετάβασή τους στην πράσινη και στην ψηφιακή οικονομία. Γι’ αυτό ενεργοποιούμε τις μικροχρηματοδοτήσεις, παρέχουμε κίνητρα, διαθέτουμε μηχανισμούς και χρηματοοικονομικά προϊόντα που μεγιστοποιούν τις δυναμικές συνέργειες μεταξύ των κυβερνητικών πολιτικών και των αναγκών των ΜμΕ και του ιδιωτικού τομέα. Λειτουργούμε έτσι ως καταλύτης για την άντληση πόρων από το εμπορικό τραπεζικό σύστημα, δημιουργούμε μοχλεύσεις των πόρων που κατευθύνονται σε στοχευμένες επενδύσεις. Εφαρμόζουμε χρηματοδοτικά προγράμματα όπως το Ταμείο Εγγύησης Καινοτομίας που επιβραβεύει την καινοτόμο επιχειρηματικότητα, ιδιαίτερα σε νεοφυείς επιχειρήσεις, παρέχοντας, για παράδειγμα, εγγυημένο δάνειο που καλύπτει το επενδυτικό σχέδιο και το κεφάλαιο κίνησης. Στον βαθμό που επιτυγχάνονται τα κριτήρια καινοτομίας χορηγείται επιχορήγηση κεφαλαίου 15%. Παρέχουμε επιχορήγηση κεφαλαίου όταν οι επιχειρηματίες επιτυγχάνουν κριτήρια ESG. Εστιάζουμε σε προγράμματα σε περιφέρειες όπως η Δυτ. Μακεδονία , στηρίζουμε τους τομείς όπως π.χ. των οπτικοακουστικών, συγχρηματοδοτούμε δράσεις των μηχανικών για τις κατασκευαστικές τους δραστηριότητες. Ενεργοποιούμε Ταμείο για μικρά δάνεια αγροτών. Κυρίως στοχεύουμε σε επιχειρηματικά σχέδια που ενισχύουν τις υποδομές της πράσινης ανάπτυξης. Είμαστε ανοιχτοί στις συνεργασίες με όλο το οικοσύστημα της επιχειρηματικότητας, επιμελητήρια, βιομηχανικούς συνδέσμους, πανεπιστημιακές σχολές, ερευνητικά ιδρύματα.
-Σας ενδιαφέρει και η Ενέργεια ως μια νέα πτυχή χρηματοδοτήσεων;
Βεβαίως, γιατί μια από τις γεωοικονομικές ανακατατάξεις που συντελούνται τόσο στην ΕΕ τόσο και στην ευρύτερη περιοχή μας τον τελευταίο καιρό, είναι και το ότι η χώρα μας γίνεται ένας νευραλγικός ενεργειακός κόμβος περιφερειακής εμβέλειας. Είναι κάτι που μέχρι σήμερα γνωρίζαμε στον Ευρωπαϊκό Βορρά και τώρα το βλέπουμε να γίνεται πραγματικότητα και σε εμάς, στον Ευρωπαϊκό Νότο. Η χρηματοδότηση ενεργειακών σχεδίων αποτελεί έναν από τους στόχους της ΕΑΤ καθώς θα μπορεί να χρηματοδοτεί σχέδια για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενεργειακή απόδοση για επενδύσεις υδρογόνου, την γαλάζια ενέργεια κ.λπ. Χρειάζεται λοιπόν να ενισχύσουμε όλο αυτό το οικοσύστημα που θα βοηθήσει στην ανάδειξη της χώρας σε αυτόν τον τομέα.
Η ΕΑΤ φερέγγυος χρηματοδοτικός βραχίονας των ευρωπαϊκών πόρων
-Από πού αντλεί η ΕΑΤ τους πόρους για τις χρηματοδοτήσεις της;
Η ΕΑΤ αντλεί πόρους από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία όπως το ΕΣΠΑ και από τους Ευρωπαϊκούς Χρηματοοικονομικούς Οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων, καθώς και από άλλους επενδυτές, αλλά και εθνικούς πόρους. Αυτά υλοποιούνται σε εγγυήσεις, συγχρηματοδοτούμενα δάνεια και επιχορηγήσεις. Στην περίπτωση των συγχρηματοδοτήσεων ενώνουμε τις δυνάμεις με τις εμπορικές τράπεζες. Έτσι, στα δύο τελευταία χρόνια, με τους διαθέσιμους ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους των 3,6 δισ. ευρώ που είχε η ΕΑΤ, μέσα από την αναγκαία μόχλευση και τις συνέργειες χορήγησε χρηματοδοτήσεις που φθάνουν στα 8,3 δισ. ευρώ. Επίσης, αυτή την περίοδο εντείνουμε την συνεργασία μας με τα Ευρωπαϊκά Όργανα αλλά και με άλλους διεθνείς οργανισμούς για δράσεις που θα αναβαθμίσουν τον ρόλο της τράπεζας καθιστώντας την έναν από τους χρηματοοικονομικούς αναπτυξιακούς οργανισμούς που συνεργάζονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον έλεγχο των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών και επενδυτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε τρίτες χώρες.
Παράλληλα, πυκνώνουμε τη συνεργασία μας με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές αναπτυξιακές τράπεζες όπως την γαλλική Banque Publique d’ Investissement και την γερμανική KfW, οι οποίες διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στις χρηματοδοτήσεις για τις ΜμΕ, αλλά και λειτουργούν ως φορείς των μεγάλων αυτών κρατών με σημαντική διεθνή χρηματοδοτική εμβέλεια.
Η Τράπεζα των ΜμΕ και του ζωτικού μετασχηματισμού
-Μπορεί η ΕΑΤ να γίνει αρωγός στον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας;
Το μεγάλο στοίχημα του καιρού μας είναι ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας ώστε να είναι στους κερδισμένους στην μετά την κρίση εποχή. Για πρώτη φορά, μετά 40 χρόνια ένταξης στην ΕΕ, η χώρα μας έχει πραγματικές πιθανότητες να είναι στον πυρήνα των ευρωπαϊκών κρατών που θα διαθέτουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Κλειδί για την επιτυχία είναι ο ουσιαστικός μετασχηματισμός της παραγωγικής δομής και η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που παρουσιάζουν οι κολοσσιαίες γεωοικονομικές ανακατατάξεις στην πράσινη οικονομία, στην ενεργειακή μετάβαση, στις τεχνολογικές εφαρμογές. Αυτές που εκτοπίζουν κράτη και επιχειρήσεις που δέσποζαν στο προηγούμενο οικονομικό μοντέλο .
Ακριβώς εδώ η ΕΑΤ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, συμβάλλοντας στον μετασχηματισμό του παραγωγικού ιστού της ελληνικής οικονομίας και κυρίως των ΜμΕ, τις οποίες συνοδεύει στον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό τους. Επιλέγουμε με γνώμονα τα κριτήρια του ESG, με έμφαση στην εταιρική διακυβέρνηση και επιβραβεύουμε τον εξωστρεφή δανειολήπτη μολονότι δεν έχουν ακόμη αποκρυσταλλωθεί όλοι οι σχετικοί κανόνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρέπει να μπορέσουμε να συμβάλλουμε στη μετάβαση της χώρας στην πράσινη οικονομία των χαμηλών εκπομπών άνθρακα, στην βιώσιμη ανάπτυξη, προωθώντας μια κουλτούρα χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας.
Η συνέχεια του «Ηρακλή» και οι πράσινες τιτλοποιήσεις
-Ο ρόλος τoυ «Ηρακλή», μιας μεταρρύθμισης που έχει συνδεθεί με τη θητεία σας στο υπουργείο Οικονομικών, θα εξαντληθεί με την επίτευξη των μονοψήφιων δεικτών NPE στις τράπεζες και την ουσιώδη συμβολή του στην προσδοκώμενη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας;
Η τεχνογνωσία των τιτλοποιήσεων, δηλαδή του τρόπου με τον οποίο ένα πακέτο δανείων (εξυπηρετούμενων π.χ. πράσινα ή μη εξυπηρετούμενων όπως του «Ηρακλή») μπορεί να αποτελέσει εργαλείο άντλησης κεφαλαίων από τις διεθνείς αγορές, γίνεται ακόμη πιο σημαντική στη πορεία της χρηματοδότησης της μετάβασης στην βιώσιμη οικονομία, όπου παρά τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις υπάρχει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό. Για την Ελλάδα γνωρίζουμε ακροθιγώς και από την πρόσφατη έρευνα της McKinsey ότι για να καλυφθεί αυτό το κενό θα χρειαστούμε περίπου 500 δισ. ευρώ μέχρι το 2050 για τις λεγόμενη καθαρή ενέργεια. Με άλλα λόγια, στις επόμενες τρεις δεκαετίες θα χρειαστούν 425 δισ. ευρώ, με 14 δισ. ευρώ κατά μέσο ετήσιο όρο, επενδύσεις σε υπάρχουσες τεχνολογίες και 75 δισ. ευρώ, δηλ. 2,5 δισ. ευρώ, ανά έτος για επιπρόσθετες επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες. Υπολογίζεται ότι το 20% αυτών των επενδύσεων θα πρέπει να γίνουν πριν από το 2030.
-Και πού θα βρούμε τόσους πόρους τόσο στην ΕΕ, όσο και στην Ελλάδα;
Ακριβώς εδώ είναι το θέμα που χρειάζεται προσοχή. Γιατί έχουμε τρεις βασικές πηγές χρηματοδοτήσεων. Πρώτα τις δημόσιες (ευρωπαϊκές, π.χ. Ταμείο Ανάκαμψης που όμως λήγει το 2026 και ελληνικές, δηλαδή δημόσιους πόρους). Δεύτερον, τον τραπεζικό δανεισμό - αλλά εδώ γνωρίζουμε ότι οι ολοένα και αυστηρότεροι κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας, καθώς και τα κατακόρυφα αυξανόμενα επιτόκια θέτουν κάποια όρια στις δυνατότητες των τραπεζών για την χορήγηση δανείων. Τρίτον, είμαστε αναγκασμένοι να προσφύγουμε στις κεφαλαιαγορές -όπως κάναμε και στον «Ηρακλή» – και ταυτόχρονα να αποφορτίσουμε τους ισολογισμούς των τραπεζών να δίνουν νέες πράσινες χρηματοδοτήσεις. Είναι ακριβώς αυτό που μπορεί να κάνουν σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο οι τιτλοποιήσεις για τα πράσινα δάνεια, π.χ. για τους ηλιακούς συλλέκτες κ.ά. Αυτή τη φορά οι τιτλοποιήσεις θα χρησιμεύσουν, όχι για τα κόκκινα αλλά για τα πράσινα δάνεια δηλ. τα εξυπηρετούμενα που χορηγούνται για πράσινες υποδομές. Έχουμε ήδη ένα δοκιμασμένο οικοσύστημα τιτλοποιήσεων που θα χρειαστεί να το προσαρμόσουμε έξυπνα στις νέες ανάγκες της οικονομίας. Η πρόκληση είναι πολύ μεγάλη αν θέλουμε να εξοπλίσουμε κάθε σπίτι, κάθε κτήριο, κάθε επιχείρηση, με νέες μορφές εναλλακτικών μορφών ενέργειας.
-Το Σχήμα των τιτλοποιήσεων «Ηρακλής» αποδείχτηκε, πάντως, καταλύτης για την εξυγίανση των ελληνικών τραπεζών και αυτό αποτιμάται στις συνεχείς αναβαθμίσεις, όχι μόνο των τραπεζών αλλά και της ελληνικής οικονομίας, από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης αλλά και στις αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τα τελευταία 3 χρόνια.
Ναι, γιατί το Σχέδιο «Ηρακλής» πέτυχε μέσα σε ένα εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα τη ριζική μείωση των κόκκινων δανείων των τραπεζών ώστε σήμερα και οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες να έχουν μονοψήφια ποσοστά Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ).
Καταρχάς, υλοποιήθηκε έγκαιρα σε κρίσιμη χρονική συγκυρία, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να βρεθούν έτοιμες να αναλάβουν την διοχέτευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στην πραγματική οικονομία.
Επιπλέον, οι διεθνείς κεφαλαιαγορές σήκωσαν το κόστος της μείωσης των κόκκινων δανείων. Σκεφθείτε για λίγο σε ποια κατάσταση θα βρισκόταν σήμερα η οικονομία μας γενικότερα και οι τράπεζες ειδικότερα, με τις απανωτές κρίσεις του κορονοϊού, του πολέμου στην Ουκρανία και της συνεπακόλουθης ενεργειακής κρίσης, αν δεν είχαμε εξυγιάνει έγκαιρα τις τράπεζες μέσω του «Ηρακλή»…
Όπως δείχνουν και πρόσφατες μελέτες διεθνών οργανισμών, όπως της EBRD, είναι τεράστιο το κόστος για μια οικονομία όταν οι τράπεζές της είναι φορτωμένες με κόκκινα δάνεια και δεν μπορούν να παρέχουν χρηματοδοτήσεις. Υπολογίζουν ότι - σε περίπτωση που τα ΜΕΔ κυμαίνονται μεταξύ 10-15% των συνολικών δανείων - η διαφυγούσα ανάπτυξη (αυτό που ορίζεται ως foregone growth) υπερβαίνει σημαντικά το 2% του ΑΕΠ. Σκεφτείτε λοιπόν ποιο θα ήταν το αναπτυξιακό κόστος για την Ελλάδα όταν τα κόκκινα δάνεια έφθαναν περίπου στο 50% των συνολικών δανείων πριν τις εκλογές του 2019 και ποια θα ήταν η απώλεια σε διαφυγούσα ανάπτυξη αν δεν αντιμετωπίζαμε έγκαιρα και ριζικά το πρόβλημα. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι ο Πρωθυπουργός έχει επανειλημμένα ανάγει την μείωση των ΜΕΔ σε μια από τις τρεις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ώστε να μπορέσει η χώρα να κάνει το άλμα της δεκαετίας.
Ο «Ηρακλής» έφερε απτά, μετρήσιμα αποτελέσματα, ήταν το κρίσιμο σημείο καμπής για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Σφράγισε έντονα μια εκσυγχρονιστική περίοδο για το τραπεζικό μας σύστημα και την οικονομία, πετυχαίνοντας εντυπωσιακές αποδόσεις κάτω από μοναδικά αντίξοες συνθήκες όπως αυτή της πανδημίας. Κυρίως, όμως, απέδειξε πώς μπορεί να σχεδιάζεται και να υλοποιείται μια νευραλγική μεταρρύθμιση όταν υπάρχει πολιτική αποφασιστικότητα και τεχνογνωσία που μπορούν να εμπεδώσουν την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών και των Ευρωπαίων εταίρων. Όπως είδατε, ακόμη και σε πρόσφατο άρθρο των Financial Times σχετικά με τα επτά σύγχρονα οικονομικά θαύματα, κύρια θέση έχει ο «Ηρακλής».
