Δύσκολοι οι καιροί για πρίγκιπες και πόσω μάλλον για events που σχετίζονται με γαλαζοαίματους. Και ας είναι και Βαυαροί. Η πολυαναμενόμενη επιστροφή του μεγαλύτερου και επικερδέστερου φεστιβάλ μπύρας του κόσμου δεν είχε την επιτυχία που ήλπιζαν οι τοπικοί παράγοντες λόγω ενός «ντόμινο» κακοτυχιών, όπως αποτυπώνεται στα προσωρινά στατιστικά στοιχεία που δημοσίευσε ο Δήμος Μονάχου.
Τι είναι το Oktoberfest (του Μονάχου)
Ας ξεκινήσουμε όμως με τα βασικά: τι είναι το Oktoberfest ή αλλιώς Wiesn (όπως το αποκαλούν οι Γερμανοί); Η αλήθεια είναι πως μόνο όποιος έχει παραστεί μπορεί να αποτυπώσει με λεπτομέρεια την αισθητική και τον παλμό που «χρωματίζει» τη βαυαρική πρωτεύουσα από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως και τις αρχές Οκτωβρίου.
Για 17 ημέρες το Μόναχο θυμίζει ένα γιγαντιαίο πανηγύρι, οι Βαυαροί φοράνε τις καλές παραδοσιακές φορεσιές τους made in Germany, οι τουρίστες τις απομιμήσεις παραδοσιακών φορεσιών made in China, οι μυρωδιές των μπρέτσε πλανιόνται στο βαυαρικό ουρανό και οι μόνιμοι κάτοικοι που πάνε στη δουλειά τους το πρωί αποφεύγουν το μετρό προς αποφυγήν δυσάρεστων μη υγειονομικών εκπλήξεων εντός και εκτός των συρμών από τους μεθυσμένους, θορυβώδεις και ενθουσιώδεις -κατά κύριο- νέους. Άλλωστε, το 2022 το 21% των επισκεπτών ήταν κατά μέσο όρο μεταξύ 16-29 χρονών, έναντι 14% το 2019, βάσει έρευνας της Ο2.
Το Oktoberfest αποτελεί τη μεγαλύτερη παραδοσιακή φιέστα μπύρας που έχει τις «ρίζες» του στις εορταστικές εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα τον Οκτώβριο του 1810 με αφορμή το γάμο του λάτρη της αρχαίας Ελλάδας, Λουδοβίκου του Α’ με την Θηρεσία της Σαξονίας-Χιλντμπουργκχάουζεν, τους μετέπειτα γονείς του Όθωνα του Α’, του πρώτου βασιλιά της Ελλάδος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως ο επίσημος χώρος που «φιλοξενεί» το event λέγεται Theresienwiese, δηλαδή το λιβάδι της Θηρεσίας, προς τιμήν της νύφης, καθώς στην περιοχή αυτή τελέστηκαν οι γαμήλιες εορταστικές εκδηλώσεις. Εμπνευστής του φεστιβάλ θεωρείται ο αυλικός Andreas Michael Dall’Armi, που είχε και την «ιδέα» για τους γαμήλιους εορτασμούς. Τιμήθηκε δε με το πρώτο χρυσό μετάλλιο που απονεμήθηκε ποτέ σε πολίτη του Μονάχου το 1824 για αυτή ακριβώς τη συνεισφορά του.
Τα κυρίαρχα σύμβολα του Oktoberfest είναι το αλμυρό τοπικό παραδοσιακό αρτοσκεύασμα, μπρέτζε (και όχι πρέτσελ), οι δερμάτινες ανδρικές βερμούδες με τις τιράντες γνωστές ως λέντερχόζεν (lederhosen – κυριολεκτικά δερμάτινα παντελόνια), τα ντιρντλ, δηλαδή τα βαυαρικά φορέματα με τις ποδιές τους και την ειδική σημασιολογία τους, και φυσικά η μπύρα. Και όλα αυτά φυσικά στις αποχρώσεις του μπλε και του λευκού, τα επίσημα χρώματα της σημαίας της Βαυαρίας.
Η μπύρα του Oktoberfest
Η μπύρα έχει μεν την τιμητική της στο φεστιβάλ, όχι όμως τυχαία μπύρα. Μόνο μπύρα από τις έξι διάσημες ζυθοποιίες που εδρεύουν εντός των ορίων του Δήμου Μόναχο επιτρέπεται να σερβιριστούν εντός του φεστιβάλ. Συγκεκριμένα, οι επισκέπτες μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα στις εξής μάρκες (οι περισσότερες έχουν φανατικούς καταναλωτές και στην ελληνική αγορά):
1. Augustiner: Προϊόν μοναχών του ομώνυμου τάγματος, οι οποίοι και ίδρυσαν τη ζυθοποία το 1328 και αποτελεί το παλαιότερο ζυθοποιίο εντός των ορίων του Δήμου Μονάχου. Πρόκειται για την ισχυρότερη μπύρα που προσφέρεται στο φεστιβάλ με 6,3% αλκόολ.
2. Hacker-Pschorr: Μπύρα με αλκόολ 6%, η πρώτη γραπτή αναφορά στην εν λόγω ζυθοποιία ανάγεται στο 1417
3. Hofbräu: η «γαλαζοαίματη» μπύρα με 6,2%, ιδρύθηκε το 1586 και το διάσημο εστιατόριο – τουριστικό προορισμό στην καρδιά της παλαιάς πόλης
4. Löwenbräu: με επίσημο έτος ίδρυσης το 1746 και 6% αλκόολ
5. Paulaner: με σήμα και πάλι μοναχούς του ομώνυμου Τάγματος που παρασκεύασαν την πρώτη τους μπύρα το 1634 με 6%
6. Spaten: έτος ίδρυσης το 1397, προσφέρει μπύρα με 5,9% αλκόολ
Σημειώνεται βέβαια πως η παγκοσμιοποίηση «άγγιξε» και το χωριό του 1 εκατ., όπως χαρακτηρίζεται από τους Γερμανούς το Μόναχο, με τα εμπορικά σήματα των Spaten και Löwenbräu να ανήκουν από το 2003 στο βελγικό κολοσσό Anheuser-Busch InBev SA/NV.
Το οικονομικό «αποτύπωμα» της Wiesn
Πέραν του γραφικού χαρακτήρα του φεστιβάλ, ο Δήμος Μονάχου στηρίζει σημαντικό κομμάτι της οικονομικής ευημερίας του στην Wiesn και αυτό γιατί η συνολική οικονομική αξία του φεστιβάλ για την περιοχή αποτιμάται στο 1,25 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία του Δήμου το 2019[1].
Το «αστρονομικό» αυτό ποσό προκύπτει από:
α) τα απευθείας έσοδα του φεστιβάλ,
β) από τις τουριστικές δαπάνες των ξένων επισκεπτών για φαγητό, ψώνια, χρήση ταξί και μέσων μαζικής μεταφοράς,
γ) τις ξενοδοχειακές κρατήσεις, καθώς άνω του 70% των επισκεπτών επιλέγουν για τη διαμονή τους καταλύματα εντός των ορίων του Δήμου. Μάλιστα το 2019 η τουριστική δαπάνη για τα ξενοδοχεία κυμάνθηκε στα 505 εκατ. ευρώ. Ωστόσο για το 2022, ο επικεφαλής του Oktoberfest, Κλέμενς Μπαουμγκαέρτνερ, δήλωσε πως οι ξενοδοχειακές κρατήσεις κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης ήταν «καλές, άλλα όχι πλήρεις», με την μέση τιμή δωματίου να διαμορφώνεται γύρω από την περιοχή των 300 ευρώ.
Για το 2019, περί το 70% των επισκεπτών προερχόταν από την Βαυαρία, ενώ περί το 21% από το εξωτερικό, με πρώτους τους «γείτονες» Ιταλούς (εξού και ένα εκ των σαββατοκύριακων του φεστιβάλ, συνήθως το πιο «έξαλλο» χαρακτηρίζεται ως «ιταλικό»), με τους Αμερικανούς και τους Αυστριακούς να κλείνουν την πρώτη τριάδα. Η ίδια τάση παρατηρήθηκε και το 2022.
Η κακοτυχία «χτύπησε» πολλαπλά την πόρτα του Οktoberfest to 2022
Επομένως γίνεται αντιληπτό γιατί οι βαυαρικές αρχές και ο τοπικός επιχειρηματικός κόσμος ανέμενε με ανυπομονησία το φετινό φεστιβάλ μετά από δύο διαδοχικά χρόνια που δεν πραγματοποιήθηκε λόγω της πανδημίας. Οι ίδιοι δε οι διοργανωτές εξέφρασαν την καταρχάς ικανοποίηση τους που το φεστιβάλ έλαβε τελικά φέτος χώρα.
Παρά το hype που είχε δημιουργηθεί, τα πράγματα δεν πήραν την τροπή που ήλπιζαν: η επισκεψιμότητα φέτος μειώθηκε κατά 9,5% στους 5,7 εκατομμύρια επισκέπτες έναντι 6,3 εκατομμύρια επισκέπτες το 2019, ενώ καταναλώθηκε 23% λιγότερη μπύρα περί τα 5,6 εκατομμύρια λίτρα έναντι 7,3 εκατομμύρια λίτρα το 2019. Το δε οικονομικό αποτύπωμα αναμένεται να είναι χαμηλότερο και αιτία για αυτό στάθηκε συνδυασμός παραγόντων, που ήταν εκτός της σφαίρας ελέγχου των διοργανωτών.
Πρώτον, η κακοκαιρία που δεν «λυπήθηκε» τους διοργανωτές του φεστιβάλ. Μάλιστα, ο τίτλος της έκθεσης με τα προκαταρκτικά στοιχεία είναι «Oktoberfest 2022: Ειρηνικό, χαρούμενο, βροχερό». Οι συνεχείς βροχοπτώσεις έπληξαν αρνητικά τα υπαίθρια καταστήματα και τα biergarten, καθώς «σχεδόν κανένας καλεσμένος δεν μπόρεσε να σερβιριστεί σε αυτά» λόγω των κακών καιρικών συνθηκών, σύμφωνα με τις αρχές. Ο καιρός οδήγησε ορισμένους υπαίθριους καταστηματάρχες στο να απολύσουν από τις πρώτες κιόλας μέρες υπαλλήλους. Αλλά και αυτοί που παρέμειναν, βρέθηκαν να κερδίζουν ελάχιστα χρήματα, παρά το ό,τι ήταν επί 17 ημέρες απίκο. Φυσικά, πλήγμα δέχθηκε και το λούνα πάρκ, με αποτέλεσμα να λειτουργεί ελάχιστες ώρες την ημέρα, ενώ το διάσημο καρουσέλ «Γύρω από την Τέγκερνζε» σχεδόν παρέμεινε κλειστό.
Δεύτερον, οι πληθωριστικές πιέσεις έγιναν αισθητές και στο Oktoberfest. Πέραν της υψηλής ανατίμησης της μπύρας, με τους επισκέπτες να καλούνται να πληρώσουν κατά μέσο όρο 13,50 ευρώ το ποτήρι, δηλαδή τιμή υψηλότερη 15% σε σχέση με το 2019, οι επισκέπτες φάνηκαν μετρημένοι στις δαπάνες τους.
Τρίτον, οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα έδωσαν το παρόν και στην Wiesn. Υπήρξε έλλειψη σε λούτρινα αρκουδάκια, τα οποία προέρχονται από Κίνα, αλλά και σε πλαστικά τριαντάφυλλα από το Βέλγιο και την Ολλανδία που είθισται να πωλούνται κατά κόρον. Επίσης, το ιστορικό τραινάκι του λούνα πάρκ, που λειτουργούσε αδιάκοπα από το 1936, είχε τεθεί εκτός λειτουργίας, καθώς δεν μπόρεσαν οι διοργανωτές να λάβουν εγκαίρως ένα αναγκαίο ανταλλακτικό από το εξωτερικό.
Τέταρτον, οι ανησυχίες για «αναζωπύρωση» των κρουσμάτων κορονοϊού. Οι φόβοι για ακόμα ένα κύμα κορονοϊού δεν εξανεμίστηκαν «μαγικά» από το Μόναχο. Αυτό έγινε ιδιαίτερα αντιληπτό στην Oide Wiesn, το φεστιβάλ εντός του φεστιβάλ. Η Oide Wiesn είναι αφιερωμένη στο καθαρά παραδοσιακό χαρακτήρα της γιορτής, με τοπική μουσική και εκθέματα, με βασικούς επισκέπτες ηλικιωμένους και οικογένειες με παιδιά, δηλαδή ευπαθείς ομάδες. Το 2022 η επισκεψιμότητα «κόπηκε» στο ήμισυ, με μόλις 230.000 επισκέπτες έναντι 500.000 το 2019.
Του χρόνου τα σπουδαία;
Όπως και να έχει, το ρολόι με την αντίστροφη μέτρηση για το 188ο Oktoberfest, αυτό δηλαδή του 2023, έχει ήδη περίοπτη θέση στην κεντρική ιστοσελίδα των διοργανωτών του φεστιβάλ. Επομένως απομένει να δούμε αν η πτωτική τάση θα συνεχιστεί σε 324 μέρες.
