Μία βραδύτερη κατά 1% άνοδος του ΑΕΠ το 2023 οδηγεί σε επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση της τάξης του 1,05 δισ. ευρώ και σε πρωτογενές πλεόνασμα 0,3% αντί για 0,7% του ΑΕΠ, αναφέρεται στην Εισηγητική Έκθεση που κατατέθηκε από το ΥΠΟΙΚ στη Βουλή και σε «καθιερωμένο» ειδικό κεφάλαια με την «ανάλυση ευαισθησίας» όπως λέγεται.
Επισημαίνεται πως οι δημοσιονομικές προβλέψεις του προϋπολογισμού 2023 υπόκεινται σε κινδύνους και αβεβαιότητες. Υπό τις παρούσες συνθήκες, οι σημαντικότεροι κίνδυνοι σχετίζονται με τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις και συγκεκριμένα με την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία και με τις επιπτώσεις του στη διεθνή οικονομική δραστηριότητα, ιδίως μέσω των τιμών της ενέργειας.
Ιδίως η διαμόρφωση των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου αποτελεί σημαντικό παράγοντα αβεβαιότητας, επισημαίνεται, καθώς τυχόν αρνητικές εξελίξεις μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο τόσο μέσω της επίπτωσής τους στο επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας όσο και μέσω της δημοσιονομικής τους επίδρασης. Ως εκ τούτου, η αβεβαιότητα παραμένει ιδιαίτερα σημαντική και συναρτάται με μία σειρά από ζητήματα, περιλαμβανομένων της διάρκειας του πολέμου, της έντασής του, του βαθμού κατά τον οποίο θα συνεχιστούν οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ, της μείωσης της κατανάλωσης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και των καιρικών συνθηκών οι οποίες αποτελούν προσδιοριστικό παράγοντα της συνολικής ζήτησης.
Πέραν της εξέλιξης του πολέμου και της ενεργειακής κρίσης, επιπλέον παράγοντες κινδύνου και αβεβαιότητας εντοπίζονται στην εξέλιξη της πανδημίας, καθώς και στην πολιτική νομισματικής σύσφιξης που ακολουθείται διεθνώς με σκοπό την καταπολέμηση των πληθωριστικών πιέσεων. Ως προς την πανδημία, πιθανές νέες εξάρσεις του φαινομένου διεθνώς μπορεί να οδηγήσουν σε νέες διαταραχές στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες. Ως προς την ασκούμενη νομισματική πολιτική, υπάρχει αβεβαιότητα ως προς τον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων, καθώς και ως προς τον βαθμό στον οποίον η αύξηση του κόστους του χρήματος θα επηρεάσει την οικονομική δραστηριότητα.
Τι δείχνει η ανάλυση
Η ανάλυση ευαισθησίας αποσκοπεί στο να εκτιμήσει την πορεία των κύριων δημοσιονομικών μεταβλητών κάτω από διαφορετικές υποθέσεις περί του ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας κατά το 2023. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της ανάλυσης έχει εκτιμηθεί η επίδραση στο εκτιμώμενο δημοσιονομικό αποτέλεσμα για το 2023 από μία μείωση του ρυθμού ονομαστικής μεγέθυνσης του ΑΕΠ κατά 1,0% σε σχέση με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο του προϋπολογισμού. Η επίπτωση αυτή έχει εκτιμηθεί μέσω των ελαστικοτήτων που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής δημοσιονομικής εποπτείας και οι οποίες περιγράφονται στην έκδοση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Report on Public Finances in EMU 2018”.
Η μείωση του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης κατά 1,0% σε σχέση με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο συνεπάγεται ότι το ΑΕΠ του 2023 (σε τρέχουσες τιμές) θα διαμορφωθεί σε 222,0 δισ. ευρώ από 210,2 δισ. ευρώ το 2022, έναντι ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 224,1 δισ. ευρώ το 2023 σύμφωνα με το βασικό σενάριο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης ευαισθησίας, μία τέτοια μεταβολή του επιπέδου του ονομαστικού ΑΕΠ θα οδηγούσε σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε σχέση με το σενάριο του προϋπολογισμού 2022.
Συγκεκριμένα, στην περίπτωση αυτή το ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης κατά ESA θα διαμορφωνόταν σε -2,5% του ΑΕΠ έναντι -2,0% του ΑΕΠ, ενώ το πρωτογενές δημοσιονομικό αποτέλεσμα κατά ESA θα διαμορφωνόταν σε +0,3% του ΑΕΠ έναντι +0,7% του ΑΕΠ. Σε απόλυτους όρους, ο μειωμένος κατά 1,0% ονομαστικός ρυθμός μεγέθυνσης θα οδηγούσε σε επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση της τάξης του 1,05 δισ. ευρώ.
Ενδεχόμενες υποχρεώσεις
Σύμφωνα με την Οδηγία 2011/85/ΕΕ του Συμβουλίου σχετικά με τις απαιτήσεις για τα δημοσιονομικά πλαίσια των κρατών μελών, τα κράτη μέλη δημοσιεύουν σχετικές πληροφορίες για τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις των υποτομέων της Γενικής Κυβέρνησης, οι οποίες είναι πιθανό να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους προϋπολογισμούς των φορέων Γενικής Κυβέρνησης. Οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις περιλαμβάνουν τις κρατικές εγγυήσεις, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη λειτουργία των δημόσιων επιχειρήσεων.
Η ανωτέρω Οδηγία προβλέπει επίσης τη δημοσίευση πληροφοριών για τις συμμετοχές της Γενικής Κυβέρνησης στο κεφάλαιο ιδιωτικών και δημόσιων επιχειρήσεων για σημαντικά από οικονομικής άποψης ποσά.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΟΙΚ παραθέτει τα νεότερα επίσημα στοιχεία της Eurostat αναφορικά με: τις υποχρεώσεις που απορρέουν από ΣΔΙΤ που καταγράφονται εκτός προϋπολογισμού (off-balance sheet) και το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν χορηγηθεί από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Αναλυτικά στοιχεία αναφορικά με το ύψος των κρατικών εγγυήσεων και των συμμετοχών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στο κεφάλαιο δημόσιων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων παρατίθενται στα σχετικά κεφάλαια (4 και 5 αντίστοιχα). Τα στοιχεία σχετικά με τις ανωτέρω κατηγορίες ενδεχόμενων υποχρεώσεων παρατίθενται τόσο για το σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης όσο και για κάθε υποτομέα αυτής ξεχωριστά, εφόσον είναι διαθέσιμα. Σημειώνεται ωστόσο αναφορικά με τις εγγυήσεις, ότι μέρος του εκτιμώμενου ανεξόφλητου εγγυημένου υπολοίπου του πίνακα 4.16., ύψους περίπου 4,2 δισ. ευρώ, δεν συγκαταλέγεται στις ενδεχόμενες υποχρεώσεις της Γενικής Κυβέρνησης, καθώς πρόκειται είτε για ενδοκυβερνητικές εγγυήσεις, είτε για ποσά που δημοσιονομικά έχουν ήδη επιβαρύνει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα προηγούμενων ετών.. Αντίθετα, σε περίπου 1,8 δισ. ευρώ εκτιμώνται οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις από εγγυήσεις που έχουν δοθεί μέσω της ΕΑΤ.
Τα στοιχεία για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από εκτός προϋπολογισμού ΣΔΙΤ είναι εκφρασμένα σε όρους προσαρμοσμένης αξίας κεφαλαίου (adjusted capital value), η οποία λαμβάνει υπ’ όψιν την απόσβεση των κεφαλαιουχικών αγαθών και αντανακλά την παρούσα αξία τους κατά την εκάστοτε χρονική στιγμή. Ως εκ τούτου, αντανακλά και τη δυνητική επίδραση στο δημόσιο χρέος σε περίπτωση μετατροπής της ενδεχόμενης υποχρέωσης σε πραγματική, αναφέρει το ΥΠΟΙΚ.
