Τα εφόδια προκειμένου να αναδειχθεί σε μεγάλο «πρωταγωνιστή» της ελληνικής οικονομίας διαθέτει πλέον ο εγχώριος αγροδιατροφικός τομέας, καθώς τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που παρουσιάζει δύνανται να υπερνικήσουν τις χρόνιες αδυναμίες του.
Την ώρα μάλιστα που η πληθωριστική κρίση εξακολουθεί να δείχνει το πιο σκληρό της πρόσωπο, η αξία της αγροδιατροφής αναδεικνύεται πιο ανεκτίμητη από ποτέ, κόντρα στο κύμα ανατιμήσεων που σαρώνει την οικονομία. Όπως είναι φυσικό, ο κλάδος των τροφίμων βρίσκεται διαρκώς στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος.
«Σε μια εποχή που οι καταναλωτές, παρά τις δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην προέλευση των προϊόντων, σε υγιεινά και προϊόντα ποιότητας, ο αγροδιατροφικός τομέας στην Ελλάδα φαίνεται ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυτές», αναφέρεται άλλωστε στη νέα μελέτη του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και αφορούσε στη μοναδικότητα των προϊόντων ποιότητας του αγροδιατροφικού τομέα που παράγονται στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.
«Ο αγροδιατροφικός τομέας είναι ένας κρίσιμος τομέας για την περιφερειακή, την εθνική και την παγκόσμια οικονομία, καθώς αφενός συνεισφέρει στην εξασφάλιση τροφίμων και εν γένει διατροφής και αφετέρου στην οικονομική ανάπτυξη», διαπιστώνουν οι επιστημονικοί αναλυτές του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ.
Τα καινοτόμα, επώνυμα προϊόντα θα φέρουν επενδύσεις
Για να ανοίξει ωστόσο ο δρόμος της ανάπτυξης για την εγχώρια αγροδιατροφή απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις. «Χωρίς επενδύσεις δεν υπάρχει ανάπτυξη», τονίζουν παράγοντες της αγοράς.
«Το κλειδί για να προσελκύσουν επενδυτικά κεφάλαια οι επιχειρήσεις αγροδιατροφής είναι να επικεντρωθούν στη δημιουργία ενός καινοτόμου, επώνυμου προϊόντος που μπορεί να κάνει τη διαφορά» δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Διευθύνων Σύμβουλος της GRP Ventures, Ευάγγελος Λύτρας, μιλώντας στο πλαίσιο του 5ου Agribusiness Forum 2022 που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.
«Ο εγχώριος αγροδιατροφικός κλάδος έχει να επιδείξει σημαντικό αριθμό ευρεσιτεχνιών. Παράλληλα, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν νέα καινοτόμα προϊόντα χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες καθώς η νέα γενιά έχει πολλές ιδέες, διαθέτει πάθος και αποφασιστικότητα και χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια» σημείωσε ακόμη ο κ. Λύτρας.
Μάλιστα δήλωσε αισιόδοξος για την επόμενη ημέρα του ελληνικού αγροδιατροφικού κλάδου, ο οποίος σταδιακά υιοθετεί την επιχειρηματική λογική και χαρακτηρίζεται από προϊόντας υψηλής ποιότητας.
Ως fund που εξειδικεύεται στον αγροδιατροφικό κλάδο, η GRP Ventures επενδύει στις επιχειρήσεις με στόχο να μεγιστοποιήσει την αξία της προς όφελος όλων των εμπλεκομένων γύρω από τον παραγωγικό κύκλο. «Επενδύουμε σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλο το φάσμα της αγροδιατροφικής αλυσίδας και τις υποστηρίζουμε μέσω σημαντικής οικονομικής χρηματοδότησης αλλά και συμβουλευτικής, ώστε να αναπτυχθούν περαιτέρω υλοποιώντας το όραμα τους με τον βέλτιστο τρόπο» τόνισε ο επικεφαλής του fund.
Υπενθυμίζεται εδώ ότι η GRP Ventures έχει δημιουργηθεί με τη συμμετοχή της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων ιδιωτών επενδυτών. Ως fund σχεδιάζει και υλοποιεί στρατηγικές επενδύσεις σε ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται κυρίως στον αγροδιατροφικό τομέα, με αρχικό κεφάλαιο 30 εκατ. ευρώ.
Η ψηφιοποίηση ανοίγει τον δρόμο στο μέλλον
Το «ραντεβού» άλλωστε του εγχώριου αγροδιατροφικού τομέα με το μέλλον μπορεί να επιτευχθεί μέσα από έναν δρόμο, εκείνον της ψηφιοποίησης.
«Ο δρόμος της αειφορικής αγροδιατροφικής αλυσίδας είναι ψηφιακός» διαβεβαίωνε πρόσφατα από το βήμα εκδήλωσης στη Θεσσαλονίκη ο Διευθύνων Σύμβουλος του Smart Agro Hub, Φώτης Χατζηπαπαδόπουλος. «Και μπορεί να είναι ένας δρόμος γεμάτος προκλήσεις, ωστόσο δύναται να εξασφαλίσει αξιοπιστία και διαφάνεια, δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τη βελτίωση του συνόλου των διαδικασιών που συνδέονται με την αγροδιατροφή. «Η τεχνολογία οδηγεί σε γνώση, με την ψηφιοποίηση να λειτουργεί ως επιταχυντής των εξελίξεων», σημείωνε.
Μάλιστα για τον κ. Χατζηπαπαδόπουλο «η αγροδιατροφική αλυσίδα είναι ό,τι κρισιμότερο υπάρχει για την ανθρώπινη ζωή, έχοντας ως βάση τη γεωργία». Σύμφωνα με τον ίδιο, η αειφορία είναι πλέον ζητούμενο για όλους, καθώς μια προς μια όλες οι κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας έχουν ένα κοινό μοτίβο. Αρχικά η οικονομική κρίση και στη συνέχεια η κλιματική αλλαγή, η υγειονομική κρίση, η γεωπολιτική κρίση και η ενεργειακή κρίση «μας υπενθυμίζουν την αναγκαιότητα να φροντίζουμε σήμερα για να έχουμε αύριο».
Ο κ. Χατζηπαπαδόπουλος εξήγησε πως στην πρωτογενή παραγωγή, η αειφορία δεν μπορεί να εφαρμοστεί εν μια νυκτί, καθώς είναι μια διαδικασία που πρέπει να εφαρμοστεί σταδιακά, ενώ όλες οι αποφάσεις που λαμβάνονται μέσα στο χωράφι είναι το «α και το ω» της αειφορίας. Μπορεί, συνέχισε, ο κλάδος της γεωργίας να αποτελεί ταυτόχρονα και θύτη και θύμα όλων των κρίσεων που μας έχουν χτυπήσει την πόρτα, ωστόσο, όπως σημείωσε, «ο ισχυρισμός ότι για όλα τα κακά της γεωργίας ευθύνονται οι τρόποι καλλιέργειας είναι απλά ένας μύθος».
Στο μεταξύ, σύμφωνα με την τελευταία μελέτη της ΔιαΝΕΟσις, ο αγροδιατροφικός τομέας μπορεί να οδηγήσει την Ελλάδα σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, αρκεί να αξιοποιήσει ένα προς ένα όλα τα δυνατά του «χαρτιά», αποφεύγοντας τις προκλήσεις και δράττοντας τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Για να απελευθερωθεί η «κλειδωμένη αξία» της ελληνικής αγροδιατροφής, απαιτείται άμεσα επανεκκίνηση του κλάδου σε νέες βάσεις και με νέο προσανατολισμό.
Όπως προκύπτει από στοιχεία που παρουσιάζονται στη μελέτη, σχεδόν το 40% της ελληνικής γης χρησιμοποιείται για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων, ενώ η έκταση των κατεξοχήν αγροτικών περιοχών αποτελεί το 63% της ελληνικής επικράτειας. Οι κάτοικοι, ωστόσο, των αγροτικών περιοχών αντιπροσωπεύουν κάτι λιγότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού. Το μεγαλύτερο μέρος της χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης (σχεδόν 43%) αποτελείται από βοσκοτόπους, περίπου το ένα τέταρτο αφιερώνεται σε μόνιμες καλλιέργειες, ενώ το ένα τρίτο αντιστοιχεί σε αροτραίες καλλιέργειες.
Την ίδια στιγμή, αδιαμφισβήτητη είναι η οικονομική σημασία του πρωτογενούς τομέα για τη χώρα μας. Μόνο το 2021, μαζί με τους τομείς της δασοκομίας και της αλιείας δημιούργησε ακαθάριστη προστιθέμενη αξία μεγέθους 7,13 δισ. ευρώ, η οποία αντιστοιχεί στο 3,9% του ΑΕΠ, σταθερά πάνω από τον μέσο όρο -1,6%- των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων αντιπροσωπεύουν το 8,2% των συνολικών εξαγωγών και πάνω από το 18% των εξαγωγών αγαθών.
Μεγάλο είναι το πλήθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων (684.950) που δημιουργούν την αξία αυτή, οι οποίες μάλιστα αντιστοιχούν στο 6,66% των συνολικών εκμεταλλεύσεων των χωρών της ΕΕ. Το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, βέβαια, είναι αρκετά μικρό κατά μέσο όρο, αφού σχεδόν οκτώ στις δέκα είναι μικρότερες από το μέγεθος (5 εκτάρια) που θεωρείται ως πολύ μικρό στην ΕΕ, ενώ δύο στις τρεις έχουν μικρό οικονομικό μέγεθος, παράγοντας λιγότερα από 8.000 ευρώ τον χρόνο.
Η αξία της συνολικής γεωργικής παραγωγής στη χώρα μας αντιστοιχεί σε περίπου 2,8% της συνολικής γεωργικής παραγωγής των χωρών της ΕΕ, ενώ σε ό,τι αφορά τη σύνθεση της παραγωγής, σαφής είναι η υπεροχή της φυτικής έναντι της ζωικής, ιδιαίτερα στη χώρα μας. Η ελληνική παραγωγή είναι κατά βάση φυτική, αν και η χώρα καλύπτει μόνο το 40% των αναγκών της σε όσπρια, στην κατεξοχήν δηλαδή κατηγορία πρωτεϊνούχων φυτών.
Αξίζει, επίσης, να τονιστεί πως πάνω από τη μισή αξία όλης της ελληνικής γεωργικής παραγωγής προέρχεται από τρεις κατηγορίες που συνδέονται με την υγιεινή διατροφή, δηλαδή τα φρούτα, τα λαχανικά και το ελαιόλαδο.
Ταυτόχρονα όμως ο βαθμός συνεργασίας μεταξύ των παραγωγών είναι ιδιαίτερα χαμηλός, παρά το πλήθος των αγροτικών συνεταιρισμών και των οργανώσεων παραγωγών. Σύμφωνα με το Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών φορέων, μέχρι τα τέλη του περασμένου Μαΐου, οι ενήμεροι αγροτικοί συνεταιρισμοί σε όλη τη χώρα ήταν 1.114, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το τέλος του 2020 οι αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών ήταν 425. Παρόλα αυτά, στους δύο τομείς που παράγουν τη μεγαλύτερη αξία της ελληνικής γεωργικής παραγωγής, δηλαδή τα φρούτα και τα λαχανικά, το ποσοστό της παραγωγής που διακινείται μέσα από οργανώσεις παραγωγών είναι μόλις 8% όταν στην Ισπανία είναι 72% και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 46%.
