Σε μία από τις τελευταίες δηλώσεις της, πριν από την καθοριστικής σημασίας συνεδρίαση στις 15 Δεκέμβρη του ΔΣ της ΕΚΤ, η κα Λαγκάρντ επανέφερε το θέμα της δημοσιονομικής προσπάθειας που πρέπει να κάνουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες για την μείωση του χρέους. Η επισήμανση δεν ήταν τυχαία.
Έχει να κάνει με τα όσα θα δρομολογηθούν με τις αποφάσεις του Δεκέμβρη στην Φρανκφούρτη, οι οποίες θα ανοίξουν και το δεύτερο σημαντικό σκέλος της πολιτικής της, όπως επανειλλημένα έχει επισημάνει το Insider.gr, ήτοι αυτό της απόσυρσης της ομπρέλας προστασίας στις αποδόσεις των ευρωπαϊκών ομολόγων.
Αυτό θα γίνει με την δημοσιοποίηση των γενικών κατευθύνσεων που θα ακολουθήσει η σταδιακή απόσυρση των 5,1 τρισ. ευρώ που βρίσκονται «δεσμευμένα» στα κρατικά ομόλογα των χαρτοφυλακίων του ισολογισμού της μέσα στο APP και στο PEPP.
Το πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό θα εξαρτηθεί από τις αντοχές των ευρωπαϊκών οικονομιών, αλλά και τις πολιτικές αντοχές των κυβερνήσεων που θα πρέπει να διαχειριστούν τις αυξημένες -λόγω αυτής της κίνησης της ΕΚΤ- δαπάνες Προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης.
Δηλαδή τις δαπάνες που περιέχουν τόκους και χρεολύσια...
Αυτή η «αλλαγή» αποτελεί και τον ιμάντα μετάδοσης αυτής της πίεσης στους τραπεζικούς ισολογισμούς μέσω των χαρτοφυλακίων κρατικών ομολόγων που αυτές διακρατούν, είτε επενδυτικά, είτε για εγγυήσεις δανεισμού.
Αυτός ο ομφάλιος λώρος, «ζωοδότης» σε κανονικούς καιρούς, μπορεί να μετατραπεί σε ωρολογιακή βόμβα σε αντίθετη κατάσταση.
Όπως για παράδειγμα παρ' όλίγον να συμβεί με την αναδιάρθρωση της κρίσης του κρατικού χρέους στην Ελλάδα ή και συνολικότερα μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008.
Προειδοποιήσεις
Αυτόν τον κίνδυνο, ο οποίος έχει αρχίσει να επισημαίνεται από πολλές πλευρές (BIS, EBA, κλπ) με θεσμικό ρόλο στην σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, έχουν στο μυαλό τους και στην ΕΚΤ, καθώς ετοιμάζονται να σφίξουν από τον Δεκέμβρη ακόμα περισσότερο την νομισματική πολιτική.
Και η «λύση» είναι αυτή που είχε εφαρμοστεί κατά κράτος με τις γνωστές συνέπειες και στην Ελλάδα, ένα είδος capital controls, μεταξύ δημοσίου και τραπεζών, με την μορφή περιορισμού της δυνατότητας των τραπεζών να αγοράζουν κρατικά ομόλογα.
Προς το παρόν οι σκέψεις στρέφονται σε μία κατεύθυνση «συστάσεων» ειδικά στις υπερχρεωμένες οικονομίες.
Αλλά πίσω από τις «συστάσεις» θα υπάρχει ετοιμότητα για δράση όταν τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια ξεπερνούν κάποια όρια σε κρατικό χρέος.
Το σημαντικό εδώ είναι ότι το όριο αυτό εκτιμάται ότι θα πρέπει να είναι διαφορετικό από χώρα σε χώρα και πάντα σε συνάρτηση με το country risk της κάθε χώρας, όπως επίσης και άλλες παραμέτρους που θα κριθούν σημαντικές στην νέα κατάσταση που θα αρχίσει να διαμορφώνεται από την 1/1/2023.
Σε κάθε περίπτωση η «σύσφιξη» της νομισματικής πολιτικής αποκτά νέες διαστάσεις πλέον με τον νέο χρόνο καθώς το «εργαλείο» των επιτοκίων θα είναι πλέον ενεργό όχι μόνο μέσα από τις αποφάσεις μεταβολής του από την ΕΚΤ, αλλά και έμμεσα μέσω του πεδίου που θα αφήνει ελεύθερο πλέον η ΕΚΤ στις χρηματαγορές για την διαμόρφωση του κόστους δανεισμού, με την σταδιακή απόσυρση της προστασίας μέσω APP και PEPP.
Αν συνυπολογίσει επίσης κανείς ότι τον Δεκέμβριο οι τράπεζες έχουν μία δεύτερη – και τελευταία – ευκαιρία απόσυρσης από τα επιδοτούμενα δάνεια του προγράμματος TLTRO, «κλείνει» και άλλη μία πόρτα στην διαθεσιμότητα φθηνής ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα.
Που σημαίνει ότι η εξάρτηση και τα ανοίγματα που οι τράπεζες έχουν σε κρατικό χρέος, μετατρέπονται σε ανοίγματα ευάλωτα στην μεταβλητότητα των χρηματαγορών. Αυτή την «κερκόπορτα» σκέφτονται στην Φρανκφούρτη να αρχίσουν να κλείνουν σιγά – σιγά αλλά σταθερά, παράλληλα με την διπλής προέλευσης αύξηση του κόστους του χρήματος...
