Η είδηση για κάποιους στην αγορά ήταν αναμενόμενη, αλλά με το που επιβεβαιώθηκε η ανησυχία άρχισε να «κυκλοφορεί» με την ταχύτητα της τελευταίας μετάλλαξης του Covid.
Μέσα στον Δεκέμβριο θα αποσυρθούν από τους τραπεζικούς ισολογισμούς των ευρωπαϊκών τραπεζών περίπου μισό τρισεκατομμύριο ευρώ. Πρόκειται για το σύνολο των ποσών που οι ευρωτράπεζες ενημέρωσαν ότι θα επιστρέψουν άρον άρον στην ΕΚΤ από το πρόγραμμα TLTROs των επιδοτούμενων δανείων για να αποφύγουν το αναδρομικό κόστος διακράτησής τους.
Τα 447 αυτά δισ. ευρώ αποτελούν την δεύτερη δόση επιστροφής ρευστότητας στην ΕΚΤ μετά από την πρώτη δόση των 296 δισ. ευρώ που επιστράφηκαν τον Νοέμβριο μετά την ανακοίνωση της ΕΚΤ ότι αλλάζει άρδην τους όρους παροχής των δανείων «αναδρομικά» στο πρόγραμμα TLTROs. To αποτέλεσμα είναι ότι όση από την ρευστότητα των δανείων αυτών (συνολικά 2,2 τρισ. ευρώ) οι τράπεζες με αδύναμους ισολογισμούς την κρατήσουν, θα πρέπει να πληρώσουν το κόστος επιβαρύνοντας τους ισολογισμούς τους.
Συνολικά δηλαδή πριν κλείσει το 2022 οι τράπεζες που μπορούν να το κάνουν αυτό, επιστρέφουν 744 δισ. ευρώ και απομένουν στους ισολογισμούς τους, αλλά με τόκο πλέον, περίπου 1,37 τρισ. ευρώ.
Στο διάγραμμα είναι σαφής η επικείμενη «βουτιά» του όγκου ρευστότητας που ήταν μέχρι σήμερα διαθέσιμη με ελάχιστο έως και αρνητικό κόστος στο τραπεζικό σύστημα...
Και όλα αυτά παραμονές του 2023 της χρονιάς που η Ευρωζώνη θα αντιμετωπίσει μία αγνώστων διαστάσεων οικονομική επιβράδυνση. Με άλλα λόγια πριν ξεκινήσει το οικονομικό έτος που έχει όλες τις προϋποθέσεις οικονομικής ύφεσης «αφαιρούνται» 744 δισ. ευρώ ρευστότητας από το σύστημα, ενώ παράλληλα η ΕΚΤ μετά από δύο μέρες πρόκειται να ανακοινώσει αφ’ ενός την νέα αύξηση επιτοκίων και αφ’ εταίρου το χρονοδιάγραμμα απόσυρσης της ρευστότητας που είχε ρίξει στο σύστημα του κρατικού και ιδιωτικού χρέους μέσω του APP και PEPP, συνολικά πάνω από 5 τρισ. ευρώ.
Με φυσιολογικά κριτήρια αυτό σημαίνει πάγωμα πιστώσεων και δρομολόγηση καταστάσεων όπου μπορεί να ξεσπάσουν «καταιγίδες» πωλήσεων τίτλων χρέους (δημόσιου και ιδιωτικού) που η άμεση συνέπειά τους θα ήταν η αποσταθεροποίηση ομολογιακών αμοιβαίων... Παράλληλα σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι ξαφνικές και σε πολλές περιπτώσεις βίαιες κινήσεις των τιμών μπορούν να προκαλέσουν ένα φαύλο κύκλο margin calls και αναγκαστικών πωλήσεων με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως ακόμα και στο πλέον αισιόδοξο σενάριο αυτή η τεράστια – πρωτοφανής για την ακρίβεια – συρρίκνωση της ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα «κλείνει» τις στρόφιγγες του δανεισμού και των επενδύσεων. Δεν θα ήταν πολύ υπερβολικό να την αποκαλέσει κανείς η τέλεια καταιγίδα των πιστώσεων.
Ιδιαίτερα δε σε μία οικονομία σαν την ελληνική με οριακά αντιμετωπίσιμο ακόμα το μέγα πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους μέσω του Ηρακλή Ι & ΙΙ τέτοιες μεταβολές μπορούν να προκαλέσουν σεισμό αγνώστων διαστάσεων.
Είναι προφανές ότι οι συνέπειες στην δημόσια και την ιδιωτική κατανάλωση θα βάλουν σε άμεση δοκιμασία τις οικονομικές προβλέψεις που έχουν διαμορφώσει τα μεγέθη του προϋπολογισμού του 2023 που αρχίζει σήμερα να συζητείται στην Βουλή...
Βέβαια η κατάσταση και το περιβάλλον στην εγχώρια τραπεζική αγορά παρά τις δομικές και παλιές αδυναμίες, δεν συγκρίνεται με τους κινδύνους που μπορεί να αναδυθούν στην γειτονική Ιταλία ή την Ισπανία...
