Πολύ πρόσφατα στην διεθνή οικονομικό τύπο είχε καταγραφεί η άποψη του Mάικ Ο'Ρουρκ (JonesTrading) ο οποίος σχολιάζοντας την διάσωση της Credit Suisse μέσω της αναγκαστικής αγοράς της από την UBS, είχε κάνει το ακόλουθο σχόλιο: Αυτή η συγχώνευση «πιθανότατα θα μεταφέρει τα προβλήματα της Credit Suisse στην UBS, καθιστώντας ένα πρόβλημα 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα πρόβλημα 1,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων».
Λιγότερο από ενα 24ωρο αργότερα έγινε γνωστό ότι η συμφωνία αυτή υπό την αιγίδα του ελβετικού δημοσίου και της NSB (Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας) συνοδευόταν από μια προϋπόθεση: την «διαγραφή» της αξίας των ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης, τα ΑΤ1, συνολικής αξίας πάνω από 16 δισ. ελβετικά φράγκα. Η πρώτη αντίδραση στο τραπεζικό σύστημα ήταν αμηχανία για το ποιος τελικά θα μείνει με τον «μουτζούρη» της ζημιάς των 16 δισ. φράγκων.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Moody's: Κίνδυνος να φύγει εκτός ελέγχου η τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ - Τα 3 λάθη που απειλούν όλη την οικονομία
Στην συνέχεια, όμως, και παράλληλα με την αντίδραση των δικαιούχων αυτών των ομολόγων, οι αγορές συνειδητοποίησαν ότι αυτό σήμαινε μια μείζονος σημασίας ανατροπή στο πιστωτικό σύστημα και στην αξιοπιστία του τραπεζικού συστήματος. Και αυτό γιατί τα συγκεκριμένα ομόλογα, τα ΑΤ1 είχαν «εφευρεθεί» σαν εργαλείο στήριξης των κεφαλαίων των τραπεζών μετά το 2008, λόγω του υβριδικού χαρακτήρα τους, δηλαδή να είναι τα πρώτα που θα υφίστανται «ζημιά» στην αναδιάρθρωση ή εκκαθάριση μιας τράπεζας, αλλά οπωσδήποτε μετά από τους μετόχους.
Με άλλα λόγια, διατηρούσαν το πλεονέκτημα της ασφάλειας της επένδυσης έναντι των μετόχων. Η SNB στην συμφωνία συγχώνευσης CS και UBS με μία απόφασή της και χωρίς καμία αλλαγή στο νομικό καθεστώς ανέτρεψε αυτό το «δεδομένο». Η ΕΚΤ έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι για την ίδια, η σχέση AT1 και μετοχών παραμένει αυτή που είχε ορισθεί αρχικά, δηλαδή πρώτα υφίστανται την ζημιά οι μέτοχοι και μετά οι «δανειστές» της με τα ΑΤ1.
Όμως αυτά είναι «δηλώσεις», ενώ η απόφαση της SNB είναι «πράξη». Η ζημιά πλέον έχει προσθέσει άλλο ένα «χοντρό»... καρφί στην τραπεζική κρίση που έχει ξεσπάσει στις ΗΠΑ και συνεχίζεται με νέα σοβαρότερα επεισόδια. Γιατί; Γιατί η υπόθεση των AT1 δεν αφορά μόνο το ποιος έχει στα χαρτοφυλάκιά του τα 16 δισ. φράγκα AT1 ομόλογα της Crediti Suisse, αλλά τα πολλά περισσότερα που έχουν εκδοθεί στο ευρωσύστημα και αποτελούν πρώτης γραμμής εμπιστοσύνης κεφάλαια για τις τράπεζες.
Το Insider.gr αναζήτησε και εντόπισε στο Bloomberg ενα εξαιρετικά διαφωτιστικό διάγραμμα για το ποιος έχει χαρτοφυλάκια τέτοιων ομολόγων και το ακόμα πιο χρήσιμο μέγεθος, τι ποσοστό των κεφαλαίων του αποτελούν αυτά. Η εικόνα μάλλον προκαλεί σοβαρή... ανησυχία, για να παραμείνουμε λεκτικά ψύχραιμοι.
Προφανώς ο πίνακας καταγράφει τις «μεγάλες» τράπεζες και όχι τις λεγόμενες μικρομεσαίες – για τα ευρωπαϊκά δεδομένα – στις οποίες συγκαταλέγονται και οι μεγάλες εγχώριες τράπεζες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι εμφανές οτι τα κεφάλαια των τραπεζών έχουν στηριχθεί σε κεφάλαια που έχουν προέλθει από ομολογιακές εκδόσεις ΑΤ1 σε ποσοστά από 16% μέχρι και 28%. Και η UBS είναι στην κορυφή της λίστας αυτής...
Πληθωρισμός, επιτόκια, ύφεση και τώρα... και τράπεζες
Η ευρωπαϊκής διάστασης πλευρά της τραπεζικής κρίσης, έτσι όπως ξεδιπλώνεται μέσα από την υπόθεση της συγχώνευσης των Credit Suisse και UBS, δεν περιορίζει – πολύ περισσότερο δεν αποκόπτεται – από την λεγόμενη αμερικανικής προέλευσης διάστασή της. Αυτής που βρίσκεται σε εξέλιξη με νέα ονόματα σημαντικών τραπεζών μετά την SVB και την First Republic, να βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού όπως η π.χ. η Pacific West Bank ή η ακόμα σημαντικότερη Capitol One για τις οποίες τα «νέα» έρχονται... οσονούπω.
Αυτή η πλευρά όπως άλλωστε και η ευρωπαϊκή, πίσω από την συγχώνευση της CS με την UBS, έχουν πίσω τους την διαρκή και βίαιη αύξηση των επιτοκίων το τελευταίο δεκάμηνο από τις κεντρικές τράπεζες. Η αύξηση των επιτοκίων έχει οδηγήσει σε ενεργό αλλά και εν δυνάμει «απαξίωση» τα ομολογιακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Δηλαδή τα πλέον «ασφαλή» περιουσιακά τους assets, προκαλώντας ένα άνευ προηγουμένου κύμα απόσυρσης καταθέσεων στα πλέον αδύναμα στοιχεία του τραπεζικού συστήματος. Και αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το 2008, όπου η αφορμή του μεγάλου κακού ήταν τα subprime loans.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι ως «αιτίες» πλέον της τρέχουσας τραπεζικής κρίσης, αναδύονται τα «εργαλεία» εκείνα που είχαν χρησιμοποιηθεί απέναντι στην κρίση του 2008 για να την αναχαιτίσουν και να σταθεροποιήσουν το τραπεζικό σύστημα. Δηλαδή, η νομισματική χαλάρωση και η μαζική παροχή ρευστότητας είτε κατευθείαν από τις Κεντρικές Τράπεζες (QE), είτε από τις χρηματαγορές (π.χ. ΑΤ1, παράγωγα, κ.α.).
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πώς η τραπεζική κρίση «αλλάζει» το κόστος του χρήματος και πόσο η Fed μπορεί -ή όχι- να το αυξήσει περισσότερο
Ο πληθωρισμός – σαν τίμημα της ποσοτικής χαλάρωσης μεταξύ άλλων - ήρθε να υποχρεώσει τις Κεντρικές Τράπεζες σε αναστροφή πορείας. Ήδη ο χρυσός «φλερτάρει» με τα 2.000 δολάρια η ουγγιά... φωτογραφίζοντας τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Αλλά αυτό που συμβαίνει από την στιγμή που αυτή η αναστροφή ξεκίνησε... αρχίζει να γίνεται πλέον επικίνδυνο, σε σημείο που να θέτει εν αμφιβόλω την ικανότητα των Κεντρικών Τραπεζών να πείσουν οτι μπορούν να το διαχειριστούν χωρίς μεγάλες καταστροφές. Προς το παρόν η πλέον εμφανής εν δυνάμει απειλή, είναι η αμφισβήτηση της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα.
