Στην υπέρβαση του δημοσιονομικού στόχου στο πρώτο πεντάμηνο του 2023 αναφέρεται η Eurobank στην τελευταία έκθεσή της «7 Ημέρες Οικονομία», αναλύοντας τους παράγοντες που ενίσχυσαν τα έσοδα από ΦΠΑ: Πληθωρισμός, οικονομική δραστηριότητα και ψηφιακές συναλλαγές.
Συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην έκθεση, σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης κρατικού προϋπολογισμού (ΚΠ), στο 5μηνο Ιαν-23 – Μαϊ-23 τα καθαρά έσοδα διαμορφώθηκαν στα 26,252 δισ. ευρώ σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, σημειώνοντας υπέρβαση έναντι του στόχου, όπως αποτυπώνεται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2023, κατά 2,948 δισ. ευρώ (12,7%). Η εν λόγω υπεραπόδοση προήλθε κυρίως από τους φόρους, ενώ ακολούθησαν με μικρότερη συνεισφορά οι μεταβιβάσεις και τα λοιπά τρέχοντα έσοδα. Οι φόροι, η συνιστώσα με το μεγαλύτερο μερίδιο στα καθαρά έσοδα, ανήλθαν στα 22,866 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας τον στόχο κατά 1,917 δισ. ευρώ (9,2%). Συγκεκριμένα, οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών κινήθηκαν υψηλότερα του στόχου κατά 689 εκατ. ευρώ (5,4%), αντανακλώντας κυρίως την υπεραπόδοση του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) σε προϊόντα και υπηρεσίες πλην πετρελαιοειδών (και παραγώγων αυτών) και καπνικών προϊόντων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα εν λόγω φορολογικά έσοδα ήταν υψηλότερα σε σύγκριση με πέρυσι κατά 7,8% (7,2% έναντι του στόχου). Την ίδια περίοδο οι τιμές βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) ήταν αυξημένες σε ετήσια βάση κατά 5,6%. Συνεπώς, η ετήσια αύξηση εσόδων από ΦΠΑ στο 5μηνο Ιαν-23 – Μαϊ-23 δύναται να αντανακλά όχι μόνο την άμεση ονομαστική επίδραση του πληθωρισμού στην αξία των πωλήσεων αγαθών και υπηρεσιών άλλα και την άνοδο του όγκου των πωλήσεων, στοιχείο που δύναται να ερμηνευτεί και ως ενίσχυση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας (η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση το πρώτο τρίμηνο 2023 κατέγραψε ετήσια αύξηση 2,9%). Επιπρόσθετα, θετική επίδραση στα φορολογικά έσοδα από ΦΠΑ ασκεί και η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών η οποία έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια.
Πέρα από τον ΦΠΑ, υπέρβαση έναντι του στόχου σημείωσε και ο φόρος εισοδήματος. Αναλυτικά, οι φόροι εισοδήματος από φυσικά πρόσωπα (πληρωτέοι), από εταιρείες (πληρωτέοι) και οι λοιποί φόροι εισοδήματος κατέγραψαν υπέρβαση έναντι των στόχων τους κατά 414 εκατ. ευρώ (10,3%), 97 εκατ. ευρώ (9,8%) και 122 εκατ. ευρώ (23,6%) αντίστοιχα. Όπως αναφέρεται στη ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ), τα προαναφερθέντα αποτελέσματα ερμηνεύονται από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους, οι οποίοι ωστόσο εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος του Φεβ-23. Τέλος, υπεραπόδοση έναντι του στόχου σημείωσαν και οι λοιποί τρέχοντες φόροι, αντανακλώντας την παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας (φόροι οχημάτων) μέχρι το τέλος του Φεβ-23.
Σε ό,τι αφορά το σκέλος των δαπανών ΚΠ, καταγράφηκε υποεκτέλεση έναντι του στόχου της τάξης των 383 εκατ. ευρώ (1,4%). Από τις 12 συγκεντρωτικές κατηγορίες δαπανών, 7 κινήθηκαν πάνω από τον στόχο και 4 κάτω από τον στόχο στο 5μηνο Ιαν-23 – Μαϊ-23. Υπερεκτέλεση δαπανών καταγράφηκε στις παροχές σε εργαζομένους (141 εκατ. ευρώ, 2,5%), στις κοινωνικές παροχές (17 εκατ. ευρώ, 13,0%), στις μεταβιβάσεις (263 εκατ. ευρώ, 2,1%), στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών (269 εκατ. ευρώ, 85,4%), στις επιδοτήσεις (113 εκατ. ευρώ), στους τόκους (374 εκατ. ευρώ, 12,3%) και στις δαπάνες του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων (778 εκατ. ευρώ, 27,1%). Υποεκτέλεση δαπανών σημειώθηκε στις λοιπές δαπάνες (4 εκατ. ευρώ, 85,4%), στις πιστώσεις υπό κατανομή (πλην ΠΔΕ και ΤΑΑ, 1.052 εκατ. ευρώ), στις αποκτήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων (590 εκατ. ευρώ, 53,5%) και στις δαπάνες Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (691 εκατ. ευρώ, 75,5%).
Βάσει των παραπάνω στοιχείων, το ισοζύγιο ΚΠ διαμορφώθηκε σε έλλειμμα 1,116 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 4,446 δισ. ευρώ (βελτίωση κατά 3,331 δισ. ευρώ). Το πρωτογενές αποτέλεσμα ΚΠ, δηλαδή το ισοζύγιο ΚΠ εξαιρουμένων των τόκων, διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα 2,300 δισ. ευρών έναντι στόχου για έλλειμμα 1,396 δισ. ευρώ (βελτίωση 3,696 δισ. ευρώ).
Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μαϊ-23, μεθοδολογία ESA 2010), το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης εκτιμάται σε έλλειμμα 1,3% και 0,6% του ΑΕΠ για τα έτη 2023 και 2024 (από έλλειμμα 2,3% του ΑΕΠ το 2022), ενώ το πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης εκτιμάται σε πλεόνασμα 1,9% και 2,5% του ΑΕΠ για τα έτη 2023 και 2024 (από πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ το 2022).
