Τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου ή ακόμη και ολικός επανασχεδιασμός, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης σύνδεσης με την πολιτική που θα ασκήσει το Υπουργείο Οικογένειας, αναμένεται για τον Φορέα Απόκτησης & Επαναμίσθωσης Ακινήτων του Κώδικα Ρύθμισης Οφειλών με Παροχή 2ης Ευκαιρίας.
Το θέμα της λειτουργίας του Φορέα αναμένεται να τεθεί σύντομα στο τραπέζι της πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών και του νέου επικεφαλής υπουργού Κωστή Χατζηδάκη, μετά και τη σύσταση στο ΥΠΟΙΚ νέας Γενικής Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους στην οποία θα μεταφερθούν η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και η Γενική Διεύθυνση Οικονομικής Πολιτικής της Γενικής Γραμματείας Οικονομικής Πολιτικής.
Το θέμα της σύστασης του Φορέα Ακινήτων βρίσκεται τώρα στην φάση κατά την οποία έχουν ολοκληρωθεί τα τρίωρα meetings που διεξήγαγε η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, με καθέναν ξεχωριστά από τους τέσσερις ενδιαφερόμενους επενδυτές και έχουν τεθεί τα ζητούμενά τους. Με τα ζητούμενα αυτά, αλλά και με τις διαπιστώσεις από την πορεία του μεταβατικού καθεστώτος προστασίας της πρώτης κατοικίας που είχε ψηφιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση μέχρι τη λειτουργία του Φορέα Ακινήτων, το νέο Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα προχωρήσει σε τροποποιήσεις του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου του Φορέα ή αν θα τον επανασχεδιάσει εξ ολοκλήρου.
Σημειώνεται ότι η ανταπόκριση στο μεταβατικό καθεστώς προστασίας της α΄ κατοικίας (μηνιαία επιδότηση δόσης, από 70 έως 210 ευρώ, από πλευράς Δημοσίου μέχρι να συσταθεί ο Φορέας Ακινήτων, ο οποίος θα αγοράζει από τους πλειστηριασμούς τα ακίνητα πτωχευμένων οφειλετών για να τους τα επαναμισθώνει), είναι εξαιρετικά χαμηλή.
Με στοιχεία 27/6/23, στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Συνεισφοράς Δημοσίου Ευάλωτου Οφειλέτη είχαν δημιουργηθεί 565 αιτήσεις, εκ των οποίων:
• 402 αιτήσεις είναι ενεργές και μη οριστικοποιημένες
• 69 αιτήσεις είναι οριστικοποιημένες και αναμένεται η αξιολόγησή τους από Επισπεύδοντα Πιστωτή / Σύνδικο
• 94 αιτήσεις βρίσκονται σε στάδιο Παρακολούθηση Επιδότησης.
Εάν κριθεί ότι θα είναι αρκετό να γίνουν τροποποιήσεις στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο του Φορέα Ακινήτων και εάν αυτές έχουν νομοθετηθεί μέχρι και τον Οκτώβριο, τότε θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί το plan A. Δηλαδή, τον Δεκέμβριο να προκηρυχθεί η επόμενη φάση του διαγωνισμού των δεσμευτικών προσφορών, αφού θα έχει εκδοθεί πρώτα η υπουργική απόφαση για τις νομοθετικές τροποποιήσεις, γίνει το προσχέδιο της σύμβασης παραχώρησης και δοθεί για σχολιασμό στους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Στην περίπτωση του plan B (επανασχεδιασμός του Φορέα) τα χρονοδιαγράμματα θα είναι διαφορετικά. Σημειώνεται ότι ο νόμος προβλέπει ότι ο Φορέας θα λειτουργήσει το β΄ τρίμηνο του 2024.
Τι έχουν ζητήσει οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές
Τα βασικότερα σημεία που έχουν θέσει οι επενδυτές στη φάση του Ανταγωνιστικού Διαλόγου έχουν να κάνουν καταρχάς με την τιμή στην οποία ο Φορέας θα αγοράζει τα ακίνητα από τους πλειστηριασμούς. Οι επενδυτές έχουν ζητήσει να υπάρξει έκπτωση της τάξεως του 30% - 35% στην τιμή αγοράς των ακινήτων από τους πλειστηριασμούς.
Άλλο βασικό σημείο που ανέκυψε στη διάρκεια του Ανταγωνιστικού Διαλόγου ήταν το ποιος θα επιβαρύνεται με τα κόστη του ακινήτου κατά την επαναπώλησή του από τον επενδυτή στον οφειλέτη. Σημειώνεται ότι ο νόμος προβλέπει πως ο οφειλέτης που πτωχεύει και η κατοικία του καταλήγει στον Φορέα Ακινήτων (ο οποίος παρεμβαίνει ως αγοραστής στη διαδικασία του πλειστηριασμού), θα μπορεί να επαναγοράσει το ακίνητο μετά από 12 χρόνια (ή και νωρίτερα εφόσον αποκτήσει τη δυνατότητα) που θα διαρκεί η περίοδος στην οποία ο Φορέας θα νοικιάζει το ακίνητο στον οφειλέτη.
Τα κόστη κατά την επαναπώληση του ακινήτου αφορούν κατά κύριο λόγο σε έξοδα για τυχόν νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών (σ.σ. οι οποίες θα πρέπει να θεωρούνται σχεδόν δεδομένες σε μικρά ακίνητα οικονομικά ευάλωτων πολιτών στην προστασία των οποίων στοχεύει ο Φορέας). Έχει ζητηθεί, αφού είναι προφανές ότι ο ευάλωτος οφειλέτης θα είναι αδύνατον να επωμιστεί τα κόστη, ο επενδυτής να μπορεί να αγοράζει και τα πωλεί το ακίνητο χωρίς υποχρέωση νομιμοποίησης.
Στη συζήτηση έχουν τεθεί και θέματα εξόδων όπως π.χ. ποιος θα πληρώνει τον ΕΝΦΙΑ (ο επενδυτής ή ο ευάλωτος οφειλέτης που θα παραμένει ως ενοικιαστής στην πρώτη κατοικία του;) ή π.χ. αν ο επενδυτής που θα «τρέξει» τον Φορέα θα επιβαρύνεται με τον Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας (δεδομένου ότι θα αποκτά μαζικά ακίνητα με στόχο να τα επαναπωλήσει στους οφειλέτες).
Θέμα που απασχολεί τους επενδυτές είναι και τι θα γίνεται στην περίπτωση που ο πτωχευμένος ευάλωτος οφειλέτης δεν πληρώσει τη συμμετοχή του στο ενοίκιο. Σημειώνεται ότι ο νόμος προβλέπει επιδότηση του ενοικίου από το κράτος, ύψους μέχρι 210 ευρώ μηνιαίως, ενώ το υπόλοιπο ποσό του μισθώματος που θα οριστεί θα πρέπει να το καταβάλλει ο οφειλέτης/ενοικιαστής. Οι επενδυτές έχουν ζητήσει αύξηση του επιδόματος και επίσης ο Φορέας να λαμβάνει την επιδότηση ενοικίου ακόμη και στην περίπτωση που ο πτωχευμένος ευάλωτος οφειλέτης αποβληθεί από την οικία επειδή δεν καταβάλλει τη συμμετοχή του στο ενοίκιο.
