Στην απόσυρση των έκτακτων μέτρων στη χονδρική και λιανική ρεύματος στις 30 Σεπτεμβρίου προσανατολίζεται η κυβέρνηση, κάτι που σημαίνει ότι αναμένεται να μην δοθεί νέα παράταση στις παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. Υπενθυμίζεται ότι οι παρεμβάσεις εκπνέουν στο τέλος Σεπτεμβρίου, έπειτα από τη χρονική επέκταση της ισχύος τους, που είχε νομοθετηθεί πριν από τις εκλογές.
Στην περίπτωση της χονδρεμπορικής, το βασικό μέτρο ήταν η ανάκτηση των υπερεσόδων των παραγωγών, με την επιβολή πλαφόν στις αποζημιώσεις τους από τη συμμετοχή στις δύο εγχώριες spot αγορές. Τα υπερέσοδα «οδεύουν» στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), ώστε να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος.
Όσον αφορά τη λιανική αγορά, η βασική παρέμβαση ήταν το «πάγωμα» των ρητρών αναπροσαρμογής στα κυμαινόμενα τιμολόγια. Ως συνέπεια από τον Αύγουστο, όταν τέθηκε η παρέμβαση σε εφαρμογή, οι προμηθευτές ανακοινώνουν κάθε 20 του μήνα τις χρεώσεις που θα ισχύσουν τον επόμενο μήνα, στη βάση των προβλέψεων που κάνουν για την εξέλιξη του χονδρεμπορικού κόστους. Κάτι που θα γίνει και σήμερα Πέμπτη, 20 Ιουλίου, με τις εταιρείες να γνωστοποιούν αργά το βράδυ τις χρεώσεις τους για τον Αύγουστο.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ρεύμα: Νέα άνοδος στην κατανάλωση – Διπλή δοκιμασία με τις πυρκαγιές
Αποκλιμάκωση των τιμών
Όπως είναι φυσικό, τα τιμολόγια αυτά θα καταργηθούν την 1η Οκτωβρίου. Από την άλλη πλευρά, η εκπνοή των μέτρων θα γίνει σε μία συγκυρία (δηλαδή το επόμενο φθινόπωρο), όπου η εγχώρια χονδρεμπορική ρεύματος προβλέπεται πως θα κινείται σε χαμηλά επίπεδα. Κάτι που σημαίνει πως, ακόμη και χωρίς να υπάρχει κρατική στήριξη τουλάχιστον για τους μη ευάλωτους καταναλωτές, οι επιβαρύνσεις στη λιανική ρεύματος θα διαμορφώνονται κοντά στα επίπεδα που καταγράφονταν πριν από την έλευση της ενεργειακής κρίσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Κομισιόν έχει ζητήσει ήδη από όλα τα κράτη-μέλη να δρομολογήσουν την κατάργηση των οριζόντιων ενισχύσεων προς τους τελικούς καταναλωτές μέχρι το τέλος του έτους. Στόχος πάντως της κυβέρνησης είναι να έχει τα έκτακτα μέτρα «σε εφεδρεία», στην περίπτωση που υπάρξει ενδεχόμενη αναζωπύρωση της κρίσης, οδεύοντας στη συνέχεια προς τον χειμώνα.
Σε ένα τέτοιο αρνητικό ενδεχόμενο, οι προς απόσυρση παρεμβάσεις θα «ενεργοποιηθούν» εκ νέου, ώστε να ανασυσταθεί το «δίχτυ προστασίας». Με αυτό τον τρόπο, θα αρχίσει και πάλι να απορροφάται μέρος των ανατιμήσεων.
Μεταβατικά τιμολόγια
Στην περίπτωση της λιανικής, και για να γίνει η μετάβαση με τους λιγότερους κραδασμούς για τις εταιρείες και τους καταναλωτές, η επιστροφή στην «κανονικότητα» δεν σημαίνει πως από την ίδια ημέρα θα υπάρχουν αποκλειστικά προϊόντα προμήθειας ρεύματος με τη μορφή που είχαν πριν από την κρίση – δηλαδή κυμαινόμενα τιμολόγια με ρήτρα αναπροσαρμογής, όπου η τελική χρέωση «κλείδωνε» κάθε μήνα στο τέλος του (ex-post προϊόντα).
Αντίθετα, κάθε προμηθευτής θα δημιουργήσει ένα ειδικό κυμαινόμενο τιμολόγιο «γέφυρα», για το οποίο θα ανακοινώνει την 1η κάθε μήνα τη χρέωση που θα ισχύει τον μήνα που ξεκινά (ex-ante τιμολόγιο). Όπως έχει ήδη γράψει το Insider.gr, σε αυτό το τιμολόγιο θα μεταβούν οι καταναλωτές που δεν καλύπτονται αυτή τη στιγμή με συμβάσεις και δεν θα επιλέξουν εγκαίρως κάποιο από τα «κανονικά» προϊόντα που θα λανσάρει ο προμηθευτής τους, υπογράφοντας επομένως νέο συμβόλαιο. Το ίδιο θα ισχύσει και για καταναλωτές που οι εταιρείες έχουν «περάσει» σε καινούρια προϊόντα (τιμολόγια μετάπτωσης) από την έναρξη των έκτακτων μέτρων.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, η δημιουργία αυτού του τιμολογίου «γέφυρα» θα προβλέπεται σε νομοτεχνική ρύθμιση που ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με αντικείμενο το πλαίσιο μετάβασης της εγχώριας λιανικής. Στη ρύθμιση θα προβλέπεται επίσης ότι η υποχρέωση προγνωστοποίησης των καταναλωτών θα περιοριστεί στις 30 ημέρες, από της 60 ημέρες που ορίζει ο Κώδικας Προμήθειας.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως όλοι οι προμηθευτές θα ενημερώσουν τους πελάτες τους έως τα τέλη Αυγούστου, για το γεγονός ότι στις 30 Σεπτεμβρίου καταργούνται τα υφιστάμενα τιμολόγια. Επίσης, θα τους πληροφορούν για τα προϊόντα που θα τα αντικαταστήσουν, καθώς και για το τιμολόγιο «γέφυρα» στο οποίο θα μεταβούν, αν δεν καλύπτονται από σύμβαση.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ρεύμα: «Παράθυρο» για μικρή υποχώρηση των χρεώσεων τον Αύγουστο
«Ισχνά» υπερέσοδα
Η αποκλιμάκωση των τιμών φαίνεται ανάγλυφα στην εξέλιξη της απόδοσης του μηχανισμού ανάκτησης των υπερεσόδων των παραγωγών. Υπενθυμίζεται ότι, όταν η ενεργειακή κρίση βρισκόταν στο ζενίθ, και οι χονδρεμπορικές τιμές είχαν εκτιναχθεί στα ύψη, χάρις στο πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά εισέρρεαν στο ΤΕΜ εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε μηνιαία βάση. Για παράδειγμα, τον Αύγουστο του 2022 είχαν συγκεντρωθεί 878 εκατ.
Ωστόσο, όσο απομακρυνόμαστε από το απόγειο της κρίσης, τα υπερέσοδα έχουν περιοριστεί σημαντικά. Έτσι, τον Ιούλιο του 2023 δεν ξεπέρασαν τα 20 εκατ. ευρώ, με συνέπεια να έχει περιοριστεί η οικονομική «ένεση» προς το ταμείο. Μάλιστα, στη συντριπτική του πλειονότητα, το ποσό προέρχεται από τις μονάδες ΑΠΕ, από τις οποίες θα συνεχίσουν να συγκεντρώνονται οι αμοιβές που ξεπερνούν τις «ταρίφες» τους. Ως συνέπεια, από το επόμενο φθινόπωρο, όταν οι χονδρεμπορικές τιμές θα «ξεφουσκώσουν» ακόμη και από τα σημερινά επίπεδα, η απόδοση του μηχανισμού ανάκτησης θα περιοριζόταν ακόμη περισσότερο, αν παρέμενε σε εφαρμογή.
