Η απλή αριθμητική της συσχέτισης της αξίας του δολαρίου με τον χρυσό, σαν «μέτρο» πραγματικής και αναλλοίωτης αξίας, έχει ως γνωστόν «σπάσει» πριν από 53 χρόνια τον Αύγουστο του 1971, με την ακύρωση της Συμφωνίας του Μπρέτον Γουντς.
Η σταθερότητα της σχέσης αξίας «35 δολάρια ίσον με μία ουγκιά χρυσού» έκτοτε έχει... πετάξει. Και σήμερα – προχθές για παράδειγμα – ήταν κάτι περισσότερο από 1.950 δολ/ουγκιά χρυσού.
Αυτό το «ταξίδι» απομάκρυνσης του δολαρίου από τον χρυσό, που «μετράει» έκτοτε την διολίσθηση της πραγματικής του αξίας, δεν αφορά μόνο το δολάριο. Αφορά όλα τα νομίσματα που εκδίδονται, άλλα περισσότερο άλλα λιγότερο, με βάση υψηλά αποθέματα δολαρίου, με την μορφή κυρίως τίτλων αμερικανικού χρέους, πέραν κάποιων αποθεμάτων χρυσού.
Όπως είχε «εξηγηθεί» σε προηγούμενο ρεπορτάζ του Insider, η τρέχουσα τιμή της ισοτιμίας δολαρίου/χρυσού ορίζεται καθημερινά σε δύο χρηματιστήρια.
Ένα στο Λονδίνο και ένα στην Νέα Υόρκη, με βάση αφενός τις τιμές από παράγωγα χρυσού (futures) και αφετέρου από τις τιμές που «δίνουν» οι 5 μεγαλύτεροι τραπεζικοί Όμιλοι στην Νέα Υόρκη.
Το ερώτημα όμως, που έχει έρθει στο προσκήνιο τους τελευταίους μήνες, ιδιαίτερα μετά την κρίση του ορίου χρέους στις ΗΠΑ, είναι το κατά πόσο η τιμή αυτή, της ισοτιμίας δηλαδή χρυσού – δολαρίου, αντανακλά την πραγματική ή έστω κατά προσέγγιση αξία σε χρυσό, του δολαρίου.
Το ξέσπασμα του πληθωρισμού και η αδυναμία των Κεντρικών Τραπεζών να κατεβάσουν σε επίπεδα βιώσιμα τον δομικό πληθωρισμό, έχει καταστήσει αυτή την «συζήτηση» κάτι περισσότερο από... καυτή.
Οι επιφυλάξεις απέναντι στο δολάριο έχουν εκτιναχθεί στα ύψη και επιτείνονται ακόμα περισσότερο από δύο - τρία «γεγονότα» που ρίχνουν λάδι στην φωτιά:
- Το πρώτο ασφαλώς αφορά την κατακόρυφη άνοδο των αγορών χρυσού σε φυσική μορφή από τις Κεντρικές Τράπεζες στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, αλλά και την συγκέντρωση σε «εθνικό έδαφος» των αποθεμάτων χρυσού από μεγάλες ευρωπαϊκές Κεντρικές Τράπεζες όπως π.χ. η Bundesbank, η Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας, της Ολλανδίας, της Ιταλίας, κ.λ.π.
- Το δεύτερο αφορά την επικείμενη συνδιάσκεψη των BRICS στα τέλη του Αυγούστου στην Ν. Αφρική με κεντρικό ζήτημα την δυνατότητα έκδοσης ενός κοινού – λογιστικού, όπως ήταν πριν από το ευρώ, το ECU – νομίσματος, που θα στηρίζεται στα συνολικά συναλλαγματικά τους αποθέματα. Και το οποίο σταδιακά θα μπορεί να αντικαταστήσει στις μεταξύ τους συναλλαγές το δολάριο, όπως π.χ. έχει αρχίσει ήδη να γίνεται για τα ενεργειακά προϊόντα μεταξύ Ρωσίας, Σ. Αραβίας, Κίνας, Ινδίας, κ.λ.π.
- Το τρίτο αφορά σε σχετικά πρόσφατη επισήμανση της κας Τζάνετ Γιέλεν, ΥΠΟΙΚ των ΗΠΑ, στο Κογκρέσο, σύμφωνα με την οποία, οι «ΗΠΑ θα πρέπει να συνηθίσουν σε μια αλλαγή προοπτικής και να μην βασίζονται πλέον στο δολάριο, ως παγκόσμιο συναλλαγματικό και αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο...».
Οι αριθμοί και οι αξίες
Την συνολική αυτή εικόνα πρέπει να την δει κανείς συνολικά. Και μέσα στην «εικόνα» αυτή πρέπει να επισημανθεί ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού – σύμφωνα με τα όσα δηλώνει η Fed – ήτοι 8.178 τόνους φυσικού χρυσού.
Βέβαια, το δολάριο των ΗΠΑ ακριβώς επειδή εξακολουθεί να είναι το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, βασίζει την «αξία» του με την στενή έννοια, στα δικά του αποθέματα τα οποία είναι μόνο ο εν λόγω χρυσός. Τα άλλα νομίσματα αντίθετα βασίζουν τα αποθέματά τους σε δολάριο και χρυσό.
Με αυτά τα δεδομένα αυτομάτως τίθεται το ερώτημα, σε στενή οικονομική βάση – κάνοντας αφαίρεση του γεωστρατηγικού ρόλου των ΗΠΑ – πώς διαμορφώνεται η «φυσική αξία» των δολαρίων σε σχέση με τον χρυσό, αν συγκριθεί με το «χρέος» των ΗΠΑ το οποίο αποτελεί και τον μεγαλύτερο όγκο δολαρίων στον πλανήτη.
Τα δύο μεγαλύτερα χρέη των ΗΠΑ, δηλαδή το δημόσιο χρέος τώρα ίσο (δεδομένης της νέας συμφωνίας του Κογκρέσου) με 33 τρισεκατομμύρια δολάρια και το καθαρό εξωτερικό χρέος ίσο με 16,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, «ορίζουν» την διαθέσιμη ρευστότητα του δολαρίου.
Η αναγωγή αυτής της ρευστότητας σε διαθέσιμη αξία χρυσού αποκαλύπτει ένα εξωπραγματικό «αποτέλεσμα» : για παράδειγμα αν λάβουμε υπ' όψη το δημόσιο χρέος (33 τρισ. δολ.) , τότε για να πληρωθεί αυτό θα έπρεπε η ουγκιά χρυσού αντί της τρέχουσα ονομαστικής αξίας των 1.950 δολ., να έχει ξεπεράσει τα 129.000 δολάρια η ουγκιά. Ή για να το πούμε διαφορετικά, το γραμμάριο θα κόστιζε πάνω από 4.000 δολ., ενώ η τρέχουσα ονομαστική τιμή είμαι μόλις 61 – 62 δολ.
Αν η ίδια «εργασία» γίνει με αναφορά στο εξωτερικό χρέος των ΗΠΑ (16,5 τρισ. δολ.) τότε η αντιστοίχιση χρυσού / δολαρίου θα έδινε μία αναγκαία τιμή πάνω από τα 65.000 δολ. η ουγκιά, ή αν το υπολογίσουμε σε γραμμάρια, αυτή θα ήταν κάτι πάνω από 2.000 δολ. το γραμμάριο.
Καταλαβαίνει κανείς, πως με δεδομένο ότι το δολάριο εξακολουθεί να είναι «αποθεματικό» αντιστοίχισης της αξίας στα άλλα νομίσματα σε ποσοστό 58% περίπου, μια τέτοια «δραματική» υποτίμηση της αξίας του σε χρυσό θα οδηγούσε σε νομισματική κατάρρευση.
Ακόμα και για την Κίνα, η οποία «πρωτοστατεί» στην υποκατάσταση του δολαρίου στις ενεργειακές συναλλαγές αλλά και στην δημιουργία του κοινού λογιστικού νομίσματος των BRICS, η απάντηση δεν θα ήταν εύκολη, καθώς η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας αλλά και όλοι οι άλλοι κρατικοί και ημικρατικοί φορείς έχουν συγκεντρώσει ένα συνολικό δολαριακό απόθεμα της τάξης των 3,2 τρισ. δολ...
Η απαγκίστρωση
Σε κάθε περίπτωση, στην «κίνηση» των BRICS στην οποία ήδη, είτε συμμετέχουν, είτε ζητούν να ενταχθούν, περισσότερες από 30 χώρες, ειδικά στο θέμα του κοινού νομίσματος, πέραν της Κίνας της, Σ. Αραβίας, της Ρωσίας, της Ν. Αφρικής, της Βραζιλίας, της Νιγηρίας, του Ιράν, κ.λ.π., αναδεικνύεται η ανάγκη απαγκίστρωσης από το «πληθωριστικό» δολάριο. Ταυτόχρονα όμως αυτή η ανάγκη είναι μια διαδικασία, η οποία για να προχωρήσει, πρέπει να αντιμετωπίσει, πέραν της γεωστρατηγικής και την νομισματική κυριαρχία των ΗΠΑ.
Αυτό σημαίνει ότι η «μετάβαση» σε μία νέα τέτοια κατάσταση, ακόμα και σε λογιστική μορφή, αυτομάτως θα δημιουργήσει μια δεύτερη τιμή για τον χρυσό η οποία θα στηρίζεται στα φυσικά αποθέματα και όχι στις τιμές των futures... Ήδη, από τις σχετικές ανακοινώσεις φαίνεται πως στην Μόσχα κινείται μια διαδικασία για ένα χρηματιστήριο χρυσού σαν παράλληλη διαδικασία με εκείνη της συγκρότησης του νομίσματος των BRICS.
Μια πρώτη στοιχειώδης εκτίμηση για την τιμή που θα προέκυπτε σε μία τέτοια διαδικασία «δείχνει» τιμές εκκίνησης στα 2.700 – 2.800 δολ. η ουγκιά, σε νομισματική αντιστοίχιση. Τι θα ακολουθήσει στις διεθνείς αγορές αν κάτι τέτοιο συμβεί; Προφανώς, βρισκόμαστε σε βαθιά και αδιαφανή ύδατα...
Μπορεί το ραντεβού των BRICS σε λιγότερο από ένα μήνα να δώσει εκκίνηση σε μία τέτοια διαδικασία; Η απάντηση έχει περισσότερες και εμφανείς τις «δυσκολίες» προς το παρόν, παρά τις έμπρακτες απαντήσεις και «δυνατότητες». Όμως, το θέμα είναι ότι το «παγόβουνο» του αμερικανικού χρέους έχει ήδη αρχίσει να κινείται ανεξέλεγκτο και κανείς δεν θέλει να «λιώσει» μαζί του στα βαθιά και σκοτεινά νερά του δολαριακού χρέους.
