Στην κούρσα μεταξύ των οικονομικών υπερδυνάμεων δηλαδή των ΗΠΑ και της Κίνας, η Κίνα φάνηκε να έχει ήδη φτάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, σύμφωνα με την Handelsblatt, ειδικά δύο παράγοντες δημιουργούν μια νέα κατάσταση
Σύμφωνα με πολλούς εμπειρογνώμονες
- Η Κίνα είναι οικονομικά πιο ασταθής από ό,τι φαίνεται. Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ σημειώνουν εκπληκτική επιτυχία στη στρατηγική της επαναβιομηχάνισης.
- Σε αντίθεση με την Κίνα, οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν δημογραφικό πρόβλημα.
Η Handelsblatt, προχωρά σε ένα crash test μεταξύ των δύο υπερδυναμένων σε μεταξύ άλλων στα δύο παραπάνω πεδία, τα οποία θεωρεί πιο σημαντικά:
1. Οικονομική ανάπτυξη και πληθωρισμός
ΗΠΑ:
Τα επενδυτικά πακέτα του Μπάιντεν που χρηματοδοτούνται με δισεκατομμύρια δολάρια από το χρέος - ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA), ο νόμος για τα τσιπς και το πακέτο για τις υποδομές - έχουν προκαλέσει μια πραγματική έκρηξη στις επενδύσεις - και στη βιομηχανία.
Σύμφωνα με στοιχεία του Λευκού Οίκου, ιδιωτικές εταιρείες ανακοίνωσαν επενδύσεις σε εργοστάσια ύψους 503 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπάιντεν. Σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την πανδημία του κορονοϊού, η οικονομία των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 5,4%, ενώ η ανάπτυξη στις άλλες χώρες της G7 ήταν κατά μέσο όρο μόνο 1,3%.
Σύμφωνα με οικονομολόγους της Moody's, η οικονομική πολιτική του Μπάιντεν ήταν πράγματι επιτυχής, καθώς επέστρεψε γρήγορα στην πλήρη απασχόληση μετά την πανδημία. Βοηθά επίσης "στην αύξηση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας”. Ακόμη και ο πρόσφατα υψηλός πληθωρισμός στις ΗΠΑ μειώθηκε ταχύτερα από το αναμενόμενο τον Ιούνιο και τώρα είναι μόνο τρία τοις εκατό.
Το μειονέκτημα της έκρηξης είναι, όμως, το εξής: σε σχέση με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, το χρέος των ΗΠΑ είναι 120%, υψηλότερο από ό,τι στην Ισπανία, την Πορτογαλία ή τη Γαλλία, για παράδειγμα. Ωστόσο,από τη Moody’s επισημαίνεται ότι τα ιδιωτικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στις ΗΠΑ έχουν πρόσφατα καταστεί λιγότερο υπερχρεωμένα - αυτό είναι ένα καθησυχαστικό σημάδι. Επίσης δεν αναμένει επίσης ύφεση στις ΗΠΑ, αλλά μια «ήπια προσγείωση» σταδιακής επιβράδυνσης της ανάπτυξης.
Κίνα:
Από την άλλη πλευρά, στη Λαϊκή Δημοκρατία, η αρχική ευφορία μετά την απότομη λήξη των αυστηρών περιορισμών του κορονοϊού στις αρχές Δεκεμβρίου έχει εξασθενήσει. Αντίθετα, μια ασυνήθιστη για τη χώρα παραίτηση εξαπλώνεται. Αντί να καταναλώνουν και να επενδύουν, οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις συσσωρεύουν τις αποταμιεύσεις τους. Ως αποτέλεσμα, η κινεζική οικονομία ανακάμπτει από τις Κοροναχίες πιο αργά από ό,τι ελπίζαμε. Επιπλέον, η παγκόσμια οικονομία στο σύνολό της «ψυχραίνεται» και υπάρχει λιγότερη ζήτηση για προϊόντα «Made in China» παγκοσμίως.
Η χαμηλή ζήτηση από το εσωτερικό και το εξωτερικό προκαλεί στασιμότητα των τιμών καταναλωτή στη Λαϊκή Δημοκρατία. Ενώ τα νοικοκυριά σε πολλές άλλες χώρες υποφέρουν από υψηλό πληθωρισμό, στην Κίνα υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για αποπληθωρισμό: αν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις αναμένουν πτώση των τιμών, θα αναβάλουν περαιτέρω τις επενδύσεις, γεγονός που με τη σειρά του αποδυναμώνει την ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η οικονομία της Κίνας αναπτύχθηκε κατά 6,3% το δεύτερο τρίμηνο. Ωστόσο, ένας σημαντικός λόγος για τη συγκριτικά υψηλή ανάπτυξη είναι κυρίως το αδύναμο συγκριτικό τρίμηνο του προηγούμενου έτους, όταν ο δίμηνος αποκλεισμός της χρηματοπιστωτικής μητρόπολης και κόμβου logistics Σαγκάη παρέλυσε σε μεγάλο βαθμό την οικονομία της χώρας.
Σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο, η ανάπτυξη ήταν ισχνή κατά 0,8%. Επιπλέον, αυξάνονται οι αμφιβολίες για το κατά πόσον τα επίσημα στοιχεία αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια την πραγματική κατάσταση της οικονομίας. Οι ολοένα και νέοι νόμοι για τα δεδομένα δυσχεραίνουν την πρόσβαση στις πληροφορίες. Το μόνο που είναι σαφές είναι ότι η ισχυρή επιστροφή της Κίνας έχει προς το παρόν διακοπεί.
Το πιο σημαντικό είναι να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των Κινέζων καταναλωτών και των εταιρειών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, λέει στην Handelsblatt, καθηγητής οικονομικών στο China Europe International Business School (CEIBS) στη Σαγκάη. Για να το πετύχει αυτό, η Λαϊκή Δημοκρατία χρειάζεται μια «νέα ιστορία της Κίνας»: στα πρώτα 30 χρόνια της εποχής των μεταρρυθμίσεων και του ανοίγματος, οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης όχι μόνο κινητοποίησαν τους Κινέζους αλλά προσέλκυσαν και ξένες επενδύσεις. Αλλά όχι μόνο μετά την πανδημία έχει γίνει σαφές ότι το προηγούμενο μοντέλο ανάπτυξης της Κίνας έχει φτάσει στα όριά του.
Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η Λαϊκή Δημοκρατία αναπτύσσεται κυρίως χάρη στις κρατικές και ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες εισέρευσαν κυρίως σε υποδομές και ακίνητα. Για μια καλή δεκαετία, οι επενδύσεις αποτέλεσαν τη βάση για περίπου το 40% της οικονομικής παραγωγής. Μέχρι την κρίση της, η αγορά ακινήτων συνεισέφερε άμεσα και έμμεσα έως και το ένα τέταρτο της οικονομικής παραγωγής της Κίνας. Οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι αυτό δεν είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα.
Ο επικεφαλής του κράτους Σι Τζιπίνγκ διακηρύσσει λοιπόν την απομάκρυνση από αυτή την «πλασματική ανάπτυξη» και ζητά «πραγματική ανάπτυξη». Η Κίνα εστιάζει τώρα σε ένα διαφορετικό είδος επενδύσεων: Λιγότερο σκυρόδεμα, περισσότερη πράσινη τεχνολογία. Η επικεφαλής οικονομολόγος της βρετανικής εταιρείας αναλύσεων Oxford Economics, βλέπει «μετατοπίσεις σε μικροεπίπεδο» προς πιο πράσινους και πιο τεχνολογικά φορτισμένους τομείς.
Υποστηριζόμενοι από υψηλές κρατικές επιδοτήσεις, οι κινέζοι κατασκευαστές κατάφεραν, για παράδειγμα, να γίνουν τεχνολογικοί ηγέτες στον τομέα της τεχνολογίας μπαταριών. Ωστόσο, μένει να φανεί αν η βιομηχανία θα μπορέσει να λειτουργήσει κερδοφόρα μετά το τέλος της κρατικής στήριξης.
Παρά τα τρέχοντα οικονομικά προβλήματα, η κινεζική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη ψηφίσει ένα σημαντικό πακέτο οικονομικής τόνωσης. Αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα σημάδι ότι όχι μόνο είναι πρόθυμη να υποστεί τον πόνο αυτού του μετασχηματισμού - αλλά και αρκετά σίγουρη ότι ο μετασχηματισμός θα πετύχει.
Την περασμένη εβδομάδα, σε μια σπάνια κοινή δήλωση, η ηγεσία του κόμματος και η κρατική ηγεσία υπογράμμισαν τη σημασία του ιδιωτικού τομέα για τη «μεγάλη ανάκαμψη του κινεζικού έθνους»
2. Αγορά εργασίας και δημογραφία
ΗΠΑ:
Το ποσοστό ανεργίας είναι εξαιρετικά χαμηλό στο 3,6%. Πινακίδες «Προσλαμβάνουμε» μπορεί να δει κανείς σε εστιατόρια καθώς και σε σχολικά λεωφορεία, οδοντιατρεία και σούπερ μάρκετ. Οι απόφοιτοι των αμερικανικών πανεπιστημίων της «Τάξης του 2023» μπορούν να απολαύσουν την ισχυρότερη αγορά εργασίας των τελευταίων 70 ετών, γράφει σε μελέτη του το Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής (EPI).
Για τις επιχειρήσεις, η αγορά εργασίας των ΗΠΑ αποτελεί σήμερα μια τεράστια πρόκληση. «Απλώς δεν υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι», λέει ο εκπρόσωπος των γερμανικών επιχειρήσεων στην Ουάσινγκτον. Η έλλειψη προσωπικού είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την αμερικανική βιομηχανική έκρηξη, λέει.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ έχουν δύο σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι της Κίνας:
- Το ποσοστό γεννήσεων στις ΗΠΑ είναι 1,78 παιδιά ανά γυναίκα, ενώ στην Κίνα μόνο 1,2.
- Οι ΗΠΑ είναι πιο ανοιχτές στη μετανάστευση, ιδίως όταν πρόκειται για μετανάστες με προσόντα: μετά τους Μεξικανούς, οι Ινδοί αποτελούν σήμερα τη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα μεταναστών.
Κίνα:
Μόνο τον Ιούνιο, 11,6 εκατομμύρια απόφοιτοι πανεπιστημίων εισήλθαν στη στενή αγορά εργασίας της Κίνας, ωθώντας την ανεργία των νέων σε επίπεδο ρεκόρ. Το 21,3% των νέων ηλικίας 16 έως 24 ετών είναι χωρίς μόνιμη εργασία. Πολλοί από αυτούς εργάζονταν σε εστιατόρια, εμπορικά κέντρα, τουριστικά θέρετρα ή κατασκευές πριν από την πανδημία. Τώρα ο τομέας των υπηρεσιών ανακάμπτει πιο αργά από ό,τι αναμενόταν από τις επιπτώσεις της αυστηρής πολιτικής μηδενικού ελλείμματος, επειδή οι καταναλωτές συγκρατούν τα χρήματά τους.
Υπάρχει επίσης «αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων που απέκτησαν οι απόφοιτοι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και των δεξιοτήτων που ζητούν οι εργοδότες σε κλάδους με ταχέως αυξανόμενη ζήτηση για εργατικό δυναμικό», γράφουν οι ειδικοί της Ασίας στην αμερικανική επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs σε πρόσφατη ανάλυσή τους. Με άλλα λόγια, η Κίνα εκπαιδεύει πέρα από τις ανάγκες της.
Περισσότερο από το 30% της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής προέρχεται από εργοστάσια της Λαϊκής Δημοκρατίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σχεδόν 30 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη μεταποίηση θα παραμείνουν ακάλυπτες μέχρι το 2025. Αυτό αντιστοιχεί σχεδόν στο ήμισυ του συνόλου των θέσεων εργασίας στον τομέα.
Τώρα ο πρόεδροες της Κίνας Σι Τζιπίνγκ λέει στους νέους πτυχιούχους να μειώσουν τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες και να «φάνε πικρία» - ένας ευφημισμός για την κινεζική αρετή να υπομένουν τις δύσκολες στιγμές με αξιοπρέπεια. Ο Σι προέτρεψε τους νέους πτυχιούχους να πάνε στην ύπαιθρο. Με αυτόν τον τρόπο θέλει να μειώσει την υψηλή ανεργία των νέων στις πόλεις και να ενισχύσει την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών.
Το γεγονός ότι η Κίνα πάσχει από ανεργία των νέων ακούγεται αρχικά παράξενο ενόψει της ταχείας γήρανσης του κινεζικού πληθυσμού. Αλλά οι τελευταίοι baby boomers, που γεννήθηκαν μέχρι να τεθεί σε ισχύ η πολιτική του ενός παιδιού στα τέλη της δεκαετίας του 1970, εξακολουθούν να αποτελούν μέρος του εργατικού δυναμικού. Όταν συνταξιοδοτηθούν, το εργατικό δυναμικό θα συρρικνωθεί σημαντικά - με προβλέψιμες αρνητικές συνέπειες για την οικονομική παραγωγή.
