Απότοκο της λαϊκίστικης πολιτικής στοιχείων του κυβερνητικού συνασπισμού της Ιταλίας είναι σύμφωνο με το Bloomberg η απόφαση για έκτακτη φορολόγηση των τραπεζών με την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι να πληρώνει το τίμημα, καθώς ως αποτέλεσμα εξαλείφθηκαν 10 δισ. ευρώ αξίας από το ιταλικό τραπεζικό σύστημα.
Η συμφωνία μεταξύ της Μελόνι και του αναπληρωτή πρωθυπουργού Ματέο Σαλβίνι, για τον αιφνιδιαστικό φόρο 40% στα τραπεζικά κέρδη που συγκλόνισε τις αγορές, συζητήθηκε το βράδυ της Κυριακής, σύμφωνα με πηγές του αμερικανικού μέσου. Το σκηνικό: ένα δείπνο με μπριζόλα Fiorentina και κρασί Chianti με τους συνεργάτες τους κοντά στην ακτή της Τοσκάνης.
Meloni, Salvini (e i rispettivi partner): una cena a Bolgheri per rinsaldare l’asse https://t.co/z0bPJ7YkwY
— Corriere della Sera (@Corriere) August 9, 2023
Η απόφαση τελευταίας στιγμής ήταν γεμάτη «τρύπες» όταν ανακοινώθηκε από τον Σαλβίνι 24 ώρες αργότερα. Αξιωματούχοι του υπουργείου Οικονομικών πέρασαν την Τρίτη προσπαθώντας να βρουν πώς να εφαρμόσουν τα ευρεία σχέδια των ανωτέρων τους και πώς να καθησυχάσουν τους επενδυτές καθώς οι τραπεζικές μετοχές κατρακυλούσαν.
Το αποτέλεσμα ήταν αργά το βράδυ να γίνει μια οπισθοδρόμηση προτού διευκρινιστεί επίσημα πως ο αντίκτυπος της έκτακτης εισφοράς θα περιοριστεί για πολλές τράπεζες.
Δεν ήταν παρά το απόγευμα της Τετάρτης όταν η Μελόνι έσπασε τη σιωπή της για τον φόρο λέγοντας σε ένα βίντεο πως λαμβάνοντας υπόψη τις αυξήσεις στις τιμές και το κόστος των στεγαστικών δανείων, «σε αυτήν την κατάσταση είναι βασικό το τραπεζικό σύστημα να συμπεριφέρεται όσο το δυνατόν πιο δίκαια».
Η Μελόνι δικαιολογήθηκε τονίζοντας ότι η εισφορά ήταν αποτέλεσμα της συμπεριφοράς των τραπεζών και είπε επίσης ότι η αποτελεσματικότητα των αυξήσεων των επιτοκίων της ΕΚΤ είναι «αμφισβητήσιμη». Πρόσθεσε ότι οι αυξήσεις επιτοκίων για τις τράπεζες ως επί το πλείστον δεν ακολουθήθηκαν από αυξήσεις στα επιτόκια καταθέσεων «και έτσι είδαμε τις τράπεζες να καταγράφουν κέρδη ρεκόρ, οπότε αποφασίσαμε να παρέμβουμε με το μόνο μέσο που διαθέτει η κυβέρνηση: τους φόρους».
«Πρόκειται για μια αυτοκαταστροφική κίνηση της κυβέρνησης, η οποία είναι καταστροφική για τη φήμη της χώρας», δήλωσε ο Carlo Alberto Carnevale Maffe, καθηγητής επιχειρηματικής στρατηγικής στο Πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου.
Διαβάστε επίσης:
Σημείωσε ότι η κυβέρνηση άλλαξε τις λεπτομέρειες της εισφοράς επανειλημμένα.
«Έχουν αναιρέσει σε μια νύχτα την αξιοπιστία που είχε χτιστεί με κόπο με μια προσεκτική στάση απέναντι στις αγορές και τους επενδυτές τους πρώτους μήνες της κυβέρνησης», δήλωσε ο Carnevale Maffe.
Αυτή ήταν και η δεύτερη φορά που η Μελόνι τρόμαξε τις αγορές. Τον Απρίλιο, οι μετοχές της ενεργειακής εταιρείας Enel κατρακύλησαν αφού έκλεισε συμφωνία της τελευταίας στιγμής με τον Σαλβίνι, ο οποίος ηγείται του ισχυρού αντιμεταναστευτικού κόμματος Λέγκα, και άλλους εταίρους του συνασπισμού που πρότειναν τον Flavio Cattaneo για θέση επικεφαλής αντί της προτιμώμενης επιλογής της.
Κάθε φορά που ο Σαλβίνι επιμένει να προωθήσει τη λαϊκίστικη ατζέντα του, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας παραμένει σιωπηλή, αφήνοντας τα πράγματα να κυμαίνονται στις αγορές και περιμένοντας να περάσει η καταιγίδα.
Η Μελόνι κράτησε αποστάσεις. Η ίδια και ο υπουργός Οικονομικών Τζιανκάρλο Τζορτζέτι ήταν και οι δύο εμφανώς απόντες όταν ο Σαλβίνι ανακοίνωσε τον φόρο κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. Επέλεξε να αφήσει τον Σαλβίνι να βρεθεί στο επίκεντρο και να δώσει στον σύμμαχό της μια πολιτική νίκη και μια προσπάθεια να μην θέσει σε κίνδυνο την εικόνα της ως φιγούρα υπέρ της αγοράς.
Αλλά, την ίδια στιγμή, υποστηρίζει τον φόρο σε μια προσπάθεια να εδραιώσει την εκλογική βάση των ακροδεξιών Αδελφών της Ιταλίας, της μεγαλύτερης δύναμης στον τρικομματικό συνασπισμό, σύμφωνα με τις πηγές του Bloomberg, ενώ στοχεύει επίσης να ενισχύσει τη συμμαχία της με τον Σαλβίνι.
Μια βεβιασμένη απόφαση
Το διάταγμα ήταν μια βεβιασμένη υπόθεση. Συμφωνήθηκε την Κυριακή, επιβλήθηκε σε έναν απρόθυμο Τζορτζέτι και στο υπουργείο Οικονομικών του, αναφέρει το Bloomberg.
Ο Τζιοβανμπατίστα Φαζολάρι, υφυπουργός στο γραφείο της Μελόνι, υπερασπίστηκε τον φόρο ως «κοινή λογική». Η εισφορά «δεν θα κάνει τα πράγματα δύσκολα για τις τράπεζες, οι επενδυτές μπορούν να είναι ήσυχοι», είπε στο Ansa. «Αυτή είναι η μόνη κυβέρνηση που έχει τη δύναμη να φορολογήσει τις τράπεζες γιατί είναι η μόνη που δεν έχει προνομιακές σχέσεις με το τραπεζικό σύστημα».
Αλλά ο Francesco Giavazzi, πρώην οικονομικός σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι, επέκρινε την κυβέρνηση της Μελόνι για τον χειρισμό της υπόθεσης.
Διαβάστε επίσης:
«Οι νέοι κανόνες πρέπει να εξηγηθούν», δήλωσε ο Giavazzi στην εφημερίδα Corriere della Sera. «Οι διεθνείς επενδυτές περιμένουν από τον υπουργό Οικονομικών να εξηγήσει μια τέτοια απόφαση και όχι, όπως συνέβη, από έναν άνθρωπο υπεύθυνο για τις γέφυρες» — μια αναφορά στον ρόλο του Σαλβίνι ως υπουργού Μεταφορών και Υποδομών. «Αν ο υπουργός Οικονομικών δεν εμφανιστεί στη συνέντευξη Τύπου, αυτό είναι ένα τρομερό σημάδι».
Τελικά η Μελόνι έχει λίγες επιλογές πέρα από το να «καλμάρει» περιοδικά τους συμμάχους της καθώς προσπαθεί να επιβιώσει στο ρευστό πολιτικό σύστημα της Ιταλίας, το οποίο ενθαρρύνει μεγάλους συνασπισμούς και δυσκολεύει τα περισσότερα στελέχη να διαρκέσουν μέχρι το τέλος της θητείας τους. Ο Σαλβίνι θα μπορούσε εύκολα να ξεκινήσει μια κυβερνητική κρίση εάν αποφάσιζε να αφαιρέσει την υποστήριξη στο κοινοβούλιο.
Η πολιτική κατευνασμού των εταίρων
Ενώ η στρατηγική κατευνασμού επέτρεψε στη Μελόνι να παραμείνει στην εξουσία, μένει να φανεί ποιος είναι ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος μιας τέτοιας αβεβαιότητας στους επενδυτές. Μέχρι στιγμής, το ιστορικό της Μελόνι σε κοινωνικά θέματα έχει επικριθεί έντονα από τους αντιπάλους για τη δεξιά και αντι-LGBTQ+ στάση της σε πολλά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της παρένθετης μητρότητας, αλλά η οικονομική της πολιτική έτυχε μεγαλύτερης αποδοχής.
Διατήρησε το χρέος-μαμούθ της χώρας σε πτωτική πορεία και ο πρώτος νόμος για τον προϋπολογισμό της ήταν μέτριος και χωρίς υπερβολικές δαπάνες ή άλλους κανόνες που θα μπορούσαν να αναστατώσουν τις αγορές ή τους ευρωπαίους εταίρους της χώρας. Αυτό κράτησε το spread μεταξύ των ιταλικών 10ετών ομολόγων και των ομολόγων της Γερμανίας πολύ κάτω από τις 200 μονάδες βάσης για το μεγαλύτερο μέρος της πρωθυπουργίας της.
Η δημοσιονομική στάση της Meloni έχει επίσης υποστηριχτεί με περισσότερα από 190 δισ. ευρώ από την ΕΕ για επενδύσεις σε έργα που κυμαίνονται από νέα σχολεία έως νοσοκομεία, δρόμους, ψηφιοποίηση και άλλα.
«Αυτή ήταν μια έκπληξη, και όχι με καλό τρόπο, και νομίζω ότι θα εγείρει ερωτήματα στο μυαλό των επενδυτών - εάν συνέβη στις τράπεζες, τι θα μπορούσε να είναι επόμενο;» δήλωσε η Katharine Neiss, επικεφαλής οικονομολόγος στην Ευρώπη στην PGIM. «Πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτό συμβαίνει σε ένα πλαίσιο αποδυνάμωσης της ανάπτυξης».
Photo: @AssociatedPress
