Το τελευταίο... επεισόδιο στο σήριαλ της συζήτησης για την αναμόρφωση ή μη του Συμφώνου Σταθερότητας, ήταν η συνάντηση Σολτς – Μελόνι στην Ρώμη.
Σύμφωνα με τα όσα διέρρευσαν μετά την συνάντηση, οι «απαιτήσεις» της κας Μελόνι από το κ. Σολτς για μία «συμφωνία κυρίων» έχουν -ως σιωπηρή προϋπόθεση- αιτήματα που μόνο δια μέσω της ΕΚΤ μπορούν να... διευθετηθούν.
Η Ιταλία έχει ένα μεγάλο πρόβλημα που μπορεί να γίνει και πρόβλημα της Ευρώπης αν δεν βρει ανταπόκριση στα αιτήματά της: το δημόσιο χρέος που είναι πλέον πολύ μεγάλο για να εξυπηρετηθεί μέσα από τον Προϋπολογισμό της, με τα επιτόκια εκεί που βρίσκονται σήμερα.
Πολύ, δε, περισσότερο να «παγώσει» ή και να μειωθεί έστω και μισή μονάδα του ΑΕΠ ετησίως, όπως απαιτεί το σχέδιο του Βερολίνου με το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας. Πέραν αυτού, όμως, η ιταλική κυβέρνηση απαιτεί να διασφαλίσει και το περιθώριο ικανοποίησης υποσχέσεων για μικρές αλλά σημαντικές αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, παράλληλα με την αντιμετώπιση των υποχρεώσεων του χρέους.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Γιατί «ξαφνικά» Ιταλία – Ελλάδα πουλάνε τραπεζικά πακέτα;
Και το πρόβλημα του χρέους της Ιταλίας (χαμηλότερο από της Ελλάδας), αν δεν αντιμετωπισθεί. έχει και μία άλλη πλευρά. Βρίσκεται σε πολύ μεγάλο βαθμό φορτωμένο στα χαρτοφυλάκια των ιταλικών τραπεζών, των μεγάλων ασφαλιστικών εταιρειών της, αλλά και των γαλλικών τραπεζών.
Κάθε «δυσκολία» στον πρώτο κρίκο αυτής της αλυσίδας επηρεάζει κατά συνέπεια ολόκληρη την αλυσίδα και... ακουμπάει την αχίλλειο πτέρνα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Οι «λύσεις»
Η «λύση» που προτείνει η Ρώμη μοιάζει πολύ με αυτό που ζητάει «διακριτικά» και η Ελλάδα, αλλά περιέργως οι δύο φωνές δεν ακούγονται ποτέ «μαζί» στις συναντήσεις του Eurogroup.
Ποια είναι η «λύση»» αυτή; Είναι ο μη υπολογισμός στο έλλειμμα των δαπανών που αφορούν στην άμυνα, την ενεργειακή και την ψηφιακή μετάβαση. Τι πιθανότητες έχει να προχωρήσει μια τέτοια συμφωνία στο Eurogroup;
Με τα σημερινά δεδομένα, και το Βερολίνο δέσμιο της δικαστικής απόφασης που ακυρώνει την μεταφορά των 60 δισ. ευρώ του προϋπολογισμού από τις δαπάνες COVID-19 στην ενεργειακή μετάβαση, μάλλον καμία.
Αν, παραδόξως, ο κ. Σoλτς επιχειρήσει να αλλάξει γραμμή και να την υποστηρίξει είναι πολύ πιθανό σ' αυτές τις συνθήκες να δει την κυβέρνησή του να τραντάζεται πολύ - πολύ άσχημα...
Οι εναλλακτικές «λύσεις» που θα μπορούσαν να μπουν στο τραπέζι, όπως αναφέρει σε συνομιλία του με το insider.gr, εμπλεκόμενο στις διαπραγματεύσεις υπηρεσιακό στέλεχος της Κομισιόν, είναι δύο.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τα «μηνύματα» για το ελληνικό χρέος, από τις αποφάσεις της Moody’s για Ιταλία και Πορτογαλία
Η μία είναι να υπάρξει ένα μεταβατικό στάδιο «οικειοθελούς» προσαρμογής για τις υπερχρεωμένες χώρες, κατά βάση Ελλάδα – Ιταλία, που να συνδυάζει μια χαλαρή υποχρέωση για τον υπολογισμό των δαπανών σε άμυνα και ενεργειακή μετάβαση, με ένα «μνημόνιο» δημοσιονομικής συνέπειας, διαφορετικό για κάθε μία από τις ενδιαφερόμενες χώρες.
Εδώ, η σύνταξη του «μνημονίου» θα είναι έργο της Κομισιόν και του κράτους μέλους αλλά θα πρέπει να εγκριθεί από το Εurogroup.
Μια τέτοια «λύση» εφόσον συνοδεύεται από «μνημονιακή» συμφωνία, είναι εξαρχής απορριπτέα από την Ιταλία. Άλλωστε. για τον λόγο αυτό η Ρώμη δεν έχει δώσει θετική ψήφο και στην αναθεώρηση του καταστατικού του ESM (για να έχει ρόλο στην αναδιάρθρωση των τραπεζών), επειδή το νέο καταστατικό συνδέει την παρέμβαση του ESM με «μνημονιακές» δημοσιονομικές δεσμεύσεις...
H δεύτερη λύση, μοιάζει πιο... βολική, αλλά είναι έξω από τα χωράφια της Κομισιόν και του Ecofin/Eurogroup, γιατί αφορά την ΕΚΤ.
Όπως είναι τοις πάση γνωστό πλέον, ο λόγος για τον οποίο δεν έχουν πετάξει στα ύψη τα spreads μέχρι σήμερα από το 2012, αλλά κυρίως το 2020 και μετά, είναι γιατί η ΕΚΤ «αγοράζει» ό,τι κρατικό ομόλογο βγαίνει στην αγορά εξασφαλίζοντας έτσι ένα είδος άμεσης εγγύησης στους επενδυτές που θα θελήσουν να αγοράσουν ομόλογα υπερχρεωμένων χωρών της Ευρώπης. Και έτσι, χαμηλότερα επιτόκια.
Μπορεί να δει κανείς στο διάγραμμα αυτό, με μεγάλη σαφήνεια, το πόσο οι αγορές χρέους της ΕΚΤ επέτρεψαν στις χώρες μέλη να διαχειριστούν με πρωτοφανή ευκολία το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους τους και ουσιαστικά «χρηματοδοτήθηκαν» με το τρόπο αυτό συστηματικά από την ΕΚΤ.
Από την ίδια ΕΚΤ που πριν από δέκα χρόνια επέβαλε στην Ελλάδα μαζί με την Κομισιόν και τους κοινοτικούς εταίρους την «μνημονιακή» δίαιτα, στο όνομα της απαγόρευσης της νομισματικής χρηματοδότησης της οικονομίας.
Τώρα, όμως, η κατάσταση αφορά ολόκληρη την Ευρωζώνη και οικονομίες όπως η Ιταλική ή η Ισπανική και η Γαλλική που «μετράνε» για την επιβίωση ή όχι του Ευρώ...
Οι αγορές της ΕΚΤ φαίνονται στο ακόλουθο διάγραμμα και καταγράφουν το μέγεθος της δυνατότητας της ΕΚΤ να διαχειρισθεί την νέα κατάσταση πίεσης με τα δικά της «εργαλεία» ή όχι.
Η «λύση» λοιπόν, που ζητάει η Ρώμη έχει να κάνει με το πως η ΕΚΤ «σιωπηρά» μέσω του εν μέρη ενεργού PEPP, θα μπορούσε να διευκολύνει δημοσιονομικά την Ιταλία στο καθοριστικής σημασίας γι' αυτή μέτωπο της εξυπηρέτησης του χρέους της, για να ανοίξει έτσι και ο δρόμος μιας συμφωνίας για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας. Αυτό, μέχρι να αρχίσει να ξανακατεβάζει τα επιτόκια...
Βέβαια, όπως ήταν αναμενόμενο οι αρνητικές «φωνές» από την Φρανκφούρτη ακούγονται ήδη πιο δυνατά και από τις μακρινούς ήχους των βομβαρδισμών στην Γάζα.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το οικονομικό «αδιέξοδο» είναι εδώ και έχει χρώμα... ευρωπαϊκό
Και κατά πως φαίνεται, κάθε ενδεχόμενο να προχωρήσει μια τέτοια συζήτηση σιωπηρά πίσω από τις κλειστές πόρτες θα βάλει – σαν ανταλλάγματα – και άλλα θέματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ήδη, η έκτακτη συνάντηση του eurogroup για τις 27 Νοέμβρη ακυρώθηκε και η σχετική συζήτηση μεταφέρθηκε για το «γεύμα» της συνάντησης του Eurogroup στις 7 Δεκέμβρη.
Εκείνη την ημέρα, βέβαια, όλη η προσοχή στην Αθήνα θα είναι στραμμένη στην επίσκεψη Ερντογάν και όχι στις διαπραγματεύσεις για το νέο Σύμφωνο που θα καθορίζει τους όρους εκτέλεσης του νέου Προϋπολογισμού...
