Η Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα πλησιάζει στο τέλος της αύριο - και η πίεση προς την Κίνα αυξάνεται. Η χώρα με τις υψηλότερες εκπομπές CO2 στον κόσμο έχει δείξει μέχρι στιγμής μικρή προθυμία να συμβιβαστεί.
Είναι σαφές σε όλους τους εμπλεκόμενους ότι η κλιματική αλλαγή δεν θα επιβραδυνθεί χωρίς την Κίνα, σύμφωνα με την Handelsblatt. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου είναι υπεύθυνη για περισσότερο από το 25% των παγκόσμιων αερίων του θερμοκηπίου.
Ο ηγέτης του κράτους και του κόμματος Σι Τζινπίνγκ ανακοίνωσε το 2020 ότι οι εκπομπές στην Κίνα θα μειωθούν σταδιακά το αργότερο από το 2030 και ότι η χώρα θα γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2060. Οι ειδικοί τονίζουν ότι αυτό δεν είναι αρκετό για να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη σε ποσοστό κάτω του 1,5%. Επιπλέον, πρόσφατα αυξήθηκαν οι αμφιβολίες σχετικά με το πόσο σοβαρός είναι ο Σι όσον αφορά την υπόσχεσή του για το κλίμα.
Η Παγκόσμια Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στο Ντουμπάι, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι από σχεδόν 200 χώρες, θα συνεχιστεί έως τις 12 Δεκεμβρίου. Φέτος, τα κύρια ζητήματα είναι ποιος θα καταβάλει και πόσα χρήματα στο ταμείο για την αποζημίωση των κλιματικών ζημιών στις αναπτυσσόμενες χώρες και αν τα κράτη μπορούν να συμφωνήσουν για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Το Πεκίνο δεν είναι μέχρι στιγμής πρόθυμο να κάνει παραχωρήσεις σε κανένα από τα δύο ζητήματα.
Υπάρχουν, όμως, τρεις λόγοι για τους οποίους, αντίθετα με όλες τις προσδοκίες, η Κίνα θα μπορούσε να κάνει την έκπληξη στο Ντουμπάι:
1) Υπέρμαχος του παγκόσμιου Νότου
Ειδικότερα, η εκπληκτική κίνηση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) και της Γερμανίας να παράσχουν 200 εκατομμύρια δολάρια για το ταμείο για το κλίμα θέτει την Κίνα υπό πίεση.
Η ηγεσία της χώρας έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να πληρώσει στο ταμείο με την αιτιολογία ότι η ίδια η Κίνα εξακολουθεί να είναι αναπτυσσόμενη χώρα. Το γεγονός ότι τα ΗΑΕ, ως μεγάλος παραγωγός πετρελαίου και πρώτη αναπτυσσόμενη χώρα, θέλουν τώρα να συνεισφέρουν στο ταμείο αυξάνει την πίεση προς την Κίνα να συμμετάσχει και αυτή.
Εξάλλου, το Πεκίνο θέλει να παρουσιάζεται ως «σημαντική, υπεύθυνη αναπτυσσόμενη χώρα» που συμβάλλει σημαντικά στην παγκόσμια πολιτική για το κλίμα, όπως τόνισε για άλλη μια φορά ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ντινγκ Σουσιάνγκ κατά την έναρξη της διάσκεψης την περασμένη εβδομάδα.
Παρουσίασε μια πρόταση τριών σημείων, η οποία προβλέπει την ενίσχυση της παγκόσμιας συνεργασίας και την επιτάχυνση του πράσινου μετασχηματισμού και της επέκτασης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η Κίνα κάλεσε επίσης τις βιομηχανικές χώρες να παράσχουν οικονομική στήριξη στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό που έλειπε, ωστόσο, ήταν συγκεκριμένες προτάσεις ως προς τη συμβολή της ίδιας της Κίνας στα σημεία που αναφέρθηκαν.
Συνεπώς, η πρόταση παραμένει τόσο ασαφής όσο και το έγγραφο πέντε σημείων που παρουσιάστηκε πρόσφατα για την επίλυση της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων ή το έγγραφο δώδεκα σημείων «για την πολιτική λύση της κρίσης στην Ουκρανία».
Δυτικοί εμπειρογνώμονες και πολιτικοί υποθέτουν ότι ο στόχος της κομμουνιστικής ηγεσίας με τέτοιες προτάσεις είναι να παρουσιαστεί στις χώρες του παγκόσμιου Νότου ως μια υπεύθυνη παγκόσμια δύναμη και μια εναλλακτική λύση στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τον πόλεμο στην Ουκρανία ή τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, πολλές χώρες του παγκόσμιου Νότου επηρεάζονται άμεσα από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Ως εκ τούτου, δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στο κατά πόσον οι ωραίες ανακοινώσεις ακολουθούνται από συγκεκριμένες δράσεις.
Η Λαϊκή Δημοκρατία, ως ο μεγαλύτερος παράγοντας εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχει ιδιαίτερη ευθύνη από την άποψη αυτή. Η παρουσία των πληττόμενων χωρών στη COP θα μπορούσε επομένως να οδηγήσει την Κίνα να συμφωνήσει σε μια συναίνεση, τονίζει ο Li Shuo από την Greenpeace China, ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες της Κίνας για το κλίμα.
2) Ρεκόρ επέκτασης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Το καλοκαίρι, ο επικεφαλής του κινεζικού κράτους, Σι Τζιπίνγκ επαναβεβαίωσε την «ακλόνητη» δέσμευσή του στους κλιματικούς στόχους της Κίνας για το 2030 και το 2060. Οι αμφιβολίες είχαν αυξηθεί από πέρυσι, εν μέρει επειδή η Κίνα είχε εγκρίνει νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα ισχύος 152 γιγαβάτ.
Εκτός από τις ενεργειακές ελλείψεις σε αρκετές επαρχίες, αυτό οφειλόταν και στις κυρώσεις που επέβαλε η Δύση κατά της Ρωσίας. Αυτές οδήγησαν την ηγεσία της χώρας να θέλει να διασφαλίσει ισχυρότερα τον ενεργειακό της εφοδιασμό. Το υψηλό ποσοστό άνθρακα στην παραγωγή ενέργειας έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των εκπομπών πρόσφατα, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA).
Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες υποθέτουν επίσης ότι οι εκπομπές CO2 της Κίνας θα μειωθούν σχεδόν σίγουρα το 2024. Επιπλέον, θα μπορούσαν ακόμη και να μειωθούν δομικά λόγω της επέκτασης ρεκόρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - πολύ νωρίτερα από το προγραμματισμένο. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο αυτοεπιβαλλόμενος στόχος της δημιουργίας ηλιακών και αιολικών έργων με δυναμικότητα άνω των 1.200 γιγαβάτ έως το 2030 θα επιτευχθεί πέντε χρόνια νωρίτερα.
Το τελευταίο είναι χαρακτηριστικό των Κινέζων υπευθύνων λήψης αποφάσεων, τονίζει ο ειδικός σε θέματα κλίματος Λι Σουό: «Τείνουν να υπόσχονται λιγότερα και να παραδίδουν περισσότερα». Το γεγονός ότι σε πολλές άλλες χώρες οι μεγάλες ανακοινώσεις συχνά ακολουθούνται από λιγότερη δράση, αποτελεί αιτία σκεπτικισμού στην Κίνα.
Ωστόσο, η ηγεσία της χώρας έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να συμφωνήσει στην ταχύτερη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων που απαιτούν πολλές δυτικές χώρες. Τον Σεπτέμβριο, ο απεσταλμένος της Κίνας για το κλίμα Xie Zhenhua χαρακτήρισε «μη ρεαλιστική» την πλήρη εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων.
3) Προσέγγιση με τις ΗΠΑ
Η πολιτική για το κλίμα είναι ένας από τους λίγους τομείς πολιτικής στους οποίους οι γεωπολιτικοί αντίπαλοι Κίνα και ΗΠΑ επιδιώκουν παρόμοιους στόχους. Η πρόσφατη προσέγγιση μετά τη συνάντηση κορυφής μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και του Σι ενίσχυσε, ως εκ τούτου, τις ελπίδες για μια κοινή, φιλόδοξη πρωτοβουλία των δύο μεγαλύτερων καυσαερίων CO2.
Κατά την προετοιμασία της συνάντησης, οι δύο χώρες είχαν συμφωνήσει να επαναλάβουν τον διάλογο για το κλίμα. Ο διάλογος αυτός είχε διακοπεί από την Κίνα πέρυσι σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επίσκεψη στην Ταϊβάν της Νάνσι Πελόζι, τότε Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ. Κατά την έναρξη της συνόδου κορυφής, οι απεσταλμένοι των δύο χωρών για το κλίμα, Τζον Κέρι και Ζι, συναντήθηκαν για κοινές συνομιλίες σχετικά με τη μείωση του μεθανίου και άλλων αερίων του θερμοκηπίου.
Η διάσκεψη στο Ντουμπάι είναι η τελευταία μεγάλη εμφάνιση του διεθνώς αναγνωρισμένου και φιλόδοξου Κινέζου απεσταλμένου για το κλίμα Σίε. Παρά τις γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, διατηρεί στενή σχέση με τον Αμερικανό διαπραγματευτή του Κέρι. Η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο βετεράνων θα μπορούσε να καταστήσει πιο πιθανό έναν συμβιβασμό.
Αν και τα περιθώρια ελιγμών του Σίε από την πλευρά του Πεκίνου είναι πολύ περιορισμένα, είναι πιθανό να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να φτάσει τα όρια αυτά στο μέγιστο πριν από τη συνταξιοδότησή του. Ειδικά καθώς η Κίνα θα αρχίσει να εργάζεται για τους κλιματικούς της στόχους για το 2035 αμέσως μετά την COP28.
